ΕΛΛΑΔΑ: Mια χώρα που γερνά

Tης Τασουλας Καραϊσκακη

Σε «βόμβα» που διογκώνεται ραγδαία στα σωθικά του ελληνικού κράτους και κάποια στιγμή θα εκραγεί, ως συνέπεια της μακροχρόνιας οικονομικής κρίσης, εξελίσσεται αθόρυβα, η διακριτή από φέτος μείωση των γεννήσεων σε 100.000 ή και λιγότερες (οι πιο απαισιόδοξες εκτιμήσεις μιλούν για 85.000) από 115.000 που είναι ο μέσος όρος των τελευταίων ετών. 

Μείωση των γεννήσεων σημαίνει γήρανση του ελληνικού πληθυσμού. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή, η αναλογία των παιδιών ηλικίας 0-14 ετών προβλέπεται να μειωθεί από 14,4% το 2011 (15,3% το 2000) σε 13% το 2050, της ομάδας 65 ετών και άνω να αυξηθεί από 18,1% (16,6% το 2000) σε 32,1% το 2050, ενώ των οικονομικά ενεργών 15-64 ετών να περιοριστεί κατά πολύ και από 67,71% το 2011 (68,1% το 2000) να φτάσει στο 54,9% το 2050, με σοβαρότατες επιπτώσεις στην οικονομία και το βιοτικό επίπεδο. Για παράδειγμα, η χρηματοδότηση του ασφαλιστικού συστήματος θα ανέλθει ως ποσοστό του ΑΕΠ από 12,4% σε 24,8% το 2050, ενώ θα υποχωρήσει ο ρυθμός ανάπτυξης, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η παραγωγικότητα...

Η φθίνουσα πορεία των γεννήσεων έγινε εμφανής από φέτος (-10% το πρώτο τρίμηνο του 2011). Τα ιδιωτικά μαιευτήρια μετρούν απώλειες της τάξης του 20-30%, ενώ οι μαιευτικές των νοσοκομείων εμφανίζουν ελαφρώς αυξημένη κίνηση. Ομως πολύ δύσκολα ένα ζευγάρι με οικονομικά προβλήματα, φόβο για το μέλλον, αποφασίζει σήμερα να τεκνοποιήσει. Οι γυναίκες μεταθέτουν την εγκυμοσύνη για λόγους καριέρας, κάτι που αυξάνει την πιθανότητα να προσφύγουν σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, που έχει μεγάλο κόστος και συνήθως οδηγεί σε καισαρική, που είναι ακριβότερη από τον φυσιολογικό τοκετό. Μείωση 20% στις ιδιωτικές κλινικές σημειώνει η εξωσωματική γονιμοποίηση, αύξηση κατά 10-15% στα δημόσια νοσοκομεία (διαφορά ενδεικτικής τιμής 3.500 έναντι 380 ευρώ ανά κύκλο).

Μέχρι το 2008 οι γεννήσεις στην Ε. Ε. και τις ΗΠΑ σημείωναν μικρή ή μεγαλύτερη αύξηση. Το 2008 έμειναν στάσιμες και στη συνέχεια άρχισε η μείωση σε 17 από 27 κράτη της Ε. Ε. Οι παλαιότερες κρίσεις ήταν αρκετά σύντομες για να φρενάρουν τις γεννήσεις, όμως η τελευταία άρχισε να έχει σοβαρές επιπτώσεις που θα επιδεινωθούν, με αποτέλεσμα ενδεχομένως να σημειωθεί ένα φαινόμενο αντίθετο του μπέιμπι-μπουμ (όταν μετά τον πόλεμο και την επιστροφή των ανδρών από το μέτωπο σημειώθηκε παγκόσμια μια έκρηξη γεννήσεων), δηλαδή μια σοβαρή δημογραφική κρίση.

Στη χώρα μας δεν υπάρχει στήριξη από την πλευρά της πολιτείας και οι αμβλώσεις αυξάνονται (πρώτη η Ελλάδα πανευρωπαϊκά, με τα περιστατικά να εκτινάσσονται από 200.000 ετησίως σε 300.000). Ο δείκτης γεννήσεων (αριθμός παιδιών ανά γυναίκα αναπαραγωγικής ηλικίας) από 2,09 το 1981 έπεσε σε 1,39, πολύ κάτω από το όριο αναπλήρωσης των γενεών που είναι το 2,1. Για να μπορέσει να φτάσει ο δείκτης έστω στο 1,9 θα πρέπει να δοθούν οικονομικά κίνητρα και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις που θα επιτρέπουν στη γυναίκα να τεκνοποιήσει και να εργάζεται.  

Πάντως, προς το παρόν αδυνατούμε, αλλά... και εθελοτυφλούμε. Οταν, μόνο με την πρόληψη θα αποκτήσουμε τη δύναμη που θα νικήσει το βάρος των φορτίων που μας συντρίβουν.