(ΘΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΕΙ...)
Του ΠΕΡΙΚΛΗ ΔΗΜΗΤΡΟΛΟΠΟΥΛΟΥ
Από την «Αναζήτηση του χαµένου χρόνου» του Μαρσέλ Προυστ έχουν επιζήσει 75 τόµοι µε τα χειρόγραφα και τις διορθώσεις και τέσσερα σηµειωµατάρια. Ο Τζόναθαν Λίτελ έγραψε τις «Ευµενίδες» σε 112 µέρες κι έπειτα από ενάµιση χρόνο ερευνών στη Μόσχα. Οι δυο πρώτες εκδοχές ήταν σε χειρόγραφο, η τρίτη σε υπολογιστή. Αλλά πολλοί άλλοι συγγραφείς της γενιάς του έχουν ξεχάσει το χαρτί. Γράφουν απευθείας µε ένα πρόγραµµα βιντεοεγγραφής το οποίο δεν αφήνει ίχνη διορθώσεων και αναδιατυπώσεων. Οι διορθώσεις στα βιβλία εξαφανίζονται µε τη νοµοτέλεια που καταδικάζει σε θάνατο πολλά πράγµατα η τεχνολογική πρόοδος. Και όπωςσε κάθε θάνατο, υπάρχουν κάποιοι που θρηνούν.
«Καταστρέφοντας τη δυνατότητα της µνήµης προετοιµάζουµε ένα µέλλον ορφανό από εµάς τους ίδιους» επισηµαίνει στη «Μοντ» ο Πιερ Μαρκ ντε Μπιαζί, διευθυντής του Ινστιτούτου Σύγχρονων Κειµένων και Χειρογράφων (Item).
Το σήµα συναγερµού που εκπέµπει αυτός ο µελετητής του Γουστάβου Φλοµπέρ βασίζεται στο γεγονός ότι τα τελευταία είκοσι χρόνια η πλειονότητα των συγγραφέων γράφει απευθείας στον υπολογιστή µε αποτέλεσµα να µη µένει κανένα ίχνος από τη γένεση του έργου τους. Για πρώτη φορά από το 1700, διανύουµε µια εποχή από την οποία δεν θα µείνει τίποτε από το τεράστιο προκαταρκτικό έργο που προµηνύει το τελικό. Και οι µελετητές, συνηθισµένοι να εξετάζουν εξονυχιστικά ακόµη και την τελευταία λεπτοµέρεια στα χειρόγραφα της Τζέιν Οστιν ή του Ονορέ ντε Μπαλζάκ, ανακαλύπτουν ότι δεν θα έχουν κανένα στοιχείο στο µέλλον για τον τρόπο που δηµιουργήθηκαν τα αριστουργήµατα της εποχής µας.
Ο λογοτεχνικός κριτικός της γαλλικής εφηµερίδας, Πιερ Ασουλίν, σηµειώνει ότι η «απώλεια της λογοτεχνικής µνήµης» επεκτείνεται στα τελευταία 40 χρόνια εάν λάβουµε υπόψη µας ότι ταπρώτα ηλεκτρονικά χειρόγραφα, γραµµένα σε δισκέτες, δεν µπορούν πλέον να διαβαστούν. Εξάλλου, ο µέσος όρος ζωής σκληρών ή φορητών δίσκων είναι πέντε χρόνια.
Η ψηφιοποίηση των έργων οδηγεί σε ένα παράδοξο: ο επισκέπτης της ιστοσελίδας της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας µπορεί να διαβάσει τα παλαιότυπα ή τις διάφορες εκδοχές ενός αποσπάσµατος από κάποιο έργο του Βίκτωρος Ουγκό. Αλλά είναι αδύνατο να παρακολουθήσει την εξέλιξη ενός σύγχρονου µυθιστορήµατος και τις διάφορες εκδοχές του, γιατί δεν υπάρχουν.
Ζούµε την εποχή του τέλους του χειρογράφου και µαζί του τέλους των διορθώσεων. Εκτός αν δώσει τη λύση ο σηµερινός µας εχθρός: η ίδια η τεχνολογία.
ΤΑ ΝΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου