Βολικές θεωρίες συνωμοσίας

Tης Κατερινας Σωκου

Ενας φίλος που επέστρεψε από το εξωτερικό, όπου εργάζεται τα τελευταία χρόνια, εξέφραζε τις προάλλες την απορία του που οι άνθρωποι με τους οποίους συνομιλεί στην Ελλάδα, ακόμη και οι πλέον κοσμογυρισμένοι, είναι πεπεισμένοι ότι για τα δεινά της χώρας ευθύνονται οι άλλοι – οι πολιτικοί, αλλά κυρίως οι «κακοί» ξένοι: οι άπληστοι δανειστές της χώρας, το ΔΝΤ με τις ασύδοτες πολιτικές του, η Ευρωπαϊκή Ενωση με τις αβλεψίες της. 

Κάτι αντίστοιχο παρατηρεί στο περιοδικό Vanity Fair o Μάικλ Λιούις, σε ένα σκληρό πολυσέλιδο άρθρο του. Η επισήμανσή του ότι «εφοριακοί που τα παίρνουν, δάσκαλοι που δεν διδάσκουν και καλοπληρωμένοι εργαζόμενοι στον καταχρεωμένο ΟΣΕ κατηγορούν τους πάντες πλην του εαυτού τους» προκαλεί, βέβαια, αντιδράσεις: «είναι εγκάθετος», σχολιάζει ένας blogger. «Μας μιλούν οι εφευρέτες του lifestyle περί κοινωνικής συνοχής;», διερωτάται άλλος. Αναμενόμενη κριτική από έναν Αγγλοσάξονα, φαίνεται να είναι η προσέγγιση αρκετών, αφού ακόμη και πηγές του υπουργείου Οικονομικών αναμένουν «αγγλοσαξονικά δημοσιεύματα», υπονοώντας ότι επιτίθενται στην Ελλάδα για να χτυπήσουν το ευρώ. Κάποιοι θεωρούν ότι η συνωμοσιολογία είναι ένδειξη παρακμής μιας κοινωνίας. Σίγουρα είναι ένας βολικός τρόπος να ακυρώσει κανείς οποιαδήποτε κριτική, δίκαιη ή άδικη, καλοπροαίρετη ή όχι.

Μεταξύ μας, εδώ και καιρό σχολιάζαμε τα φακελάκια στους γιατρούς για την προσοχή τους στο χειρουργείο, τα ιδιωτικά μαθήματα για να καλυφθούν οι ελλείψεις του σχολείου ή τις κραυγαλέες περιπτώσεις φοροδιαφυγής που αναδεικνύει το άρθρο του Λιούις. Φαίνεται, όμως, δεν ήμαστε έτοιμοι να δούμε τις αδυναμίες μας με το μικροσκόπιο της διεθνούς κοινότητας, για ολοσέλιδα άρθρα στους Financial Times, που ξεκινούσαν με τη δημόσια υπάλληλο που άφηνε την εργασία της για να ψωνίσει στη λαϊκή αγορά. Η εικόνα που καλλιεργούσαμε για χρόνια στο εξωτερικό ήταν εκείνη της τουριστικής Ελλάδας, της πλούσιας ιστορίας και της καλής ζωής. Αυτή η εικόνα σήμερα γυρνάει μπούμερανγκ, ως προκλητικό φόντο ενός δράματος που δεν συγκινεί κανένα.

Υπάρχει, βέβαια, και η άλλη πλευρά του νομίσματος. Ο Απόστολος Δοξιάδης, ο επιτυχημένος συγγραφέας του Logicomix, αντί φωτογραφίας έχει αναρτήσει στο προφίλ του στο facebook το σλόγκαν «Περήφανος που είμαι Ελληνας». 

 Στη συναυλία των U2, ο τραγουδιστής Μπόνο προσπάθησε επίσης να μας αναπτερώσει το ηθικό: «Η Ελλάδα είστε εσείς», μας είπε. Ο ενθουσιασμός του πλήθους, όπως και η υπερβολική αντίδραση στην κριτική, δείχνουν ότι οι Ελληνες είναι και υπερήφανοι και ευαίσθητοι. 

Ακόμη και οι «κακοί» ξένοι που σήμερα ενοχλούν τόσο πολύ έχουν μία χρησιμότητα, την οποία είχε εντοπίσει ο Κωνσταντίνος Καβάφης, όταν, εν τη απουσία τους, αναρωτιόταν: «Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς βαρβάρους. Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις».  

Σήμερα, μας προσφέρουν έναν καθρέφτη...