Κυρώσεις κι άλλες κυρώσεις. Κυρώσεις σε «οντότητες» και κυρώσεις σε «πρόσωπα» και η προειδοποίηση πως θα έρθουν κι άλλες ακόμη.
Σε αυτό το αδιάλειπτο μοτίβο, η Ευρώπη μοιάζει να επαναλαμβάνει κάθε φορά τον εαυτό της. Μόνο που κανένα καθεστώς δεν δείχνει να τρομάζει. Αυτό που θα ήθελαν οι Ευρωπαίοι να ακούγεται σαν «τρίξιμο των δοντιών» δεν φτάνει πουθενά. Στη Μόσχα, τη Δαμασκό, το Ριάντ, το Μινσκ η εικόνα είναι η ίδια. Δεν είναι η εικόνα μιας Ευρώπης που τρίζει τα δόντια της, αλλά μιας Ευρώπης φαφούτας. Αμήχανης απέναντι σε ό,τι συμβαίνει πέρα από τα όρια της γραφειοκρατικής της ρουτίνας, αργής στις αντιδράσεις της, διχασμένης ανάμεσα στα συμφέροντα των μελών της, ασυντόνιστης στις αποφάσεις της.
Ποιος φοβάται την Ευρώπη;
Κανείς.
Δεν είναι η μόνη κριτική που ακούγεται. Οι επικριτές της, ή όσοι τέλος πάντων αγαπούν να την περιφρονούν, δεν χρεώνουν στην Ευρώπη μόνο αδυναμία να παίξει τον ρόλο του μπαμπούλα, ούτε απλώς ανυποληψία. Της αρνούνται και το ηθικό κύρος να παρεμβαίνει ως θεματοφύλακας αξιών.
Ποιοι μιλούν για αξίες; Αυτοί που απομύζησαν τον κόσμο; Οι αποικιοκράτες; Οι υποκριτές που φωνάζουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα στα εύκολα της Λευκορωσίας, αλλά κλείνουν τα μάτια στα δύσκολα της Τουρκίας;
Εκείνοι που γίνονται διαπρύσιοι κήρυκες αρχών εκεί όπου δεν έχουν συμφέροντα να προασπίσουν, αλλά μένουν άλαλοι εκεί όπου υπάρχει οικονομικό διακύβευμα;
Όχι μόνο άτολμη, αλλά και πονηρή. Όχι μόνο φαφούτα, αλλά και συμφεροντολόγα. Αυτή δεν είναι μια γηραιά γη, είναι μια απεχθής γριά.
Πιο σωστά, είναι η καρικατούρα της.
Αλλά είναι ακριβώς σε αυτήν την κωμική παραμόρφωση των χαρακτηριστικών που αποτυπώνεται το πρόβλημα. Για να μην μοιάζει με μια απεχθή γριά, η Ευρώπη θα πρέπει να θυμίζει αγία. Να δείχνει υπερβατική, να αρθεί στο ύψος ενός φαντασιακού που δεν συγχωρεί όχι μόνο τα ολισθήματα του παρόντος αλλά και καμία αμαρτία του παρελθόντος. Για να συγχωρεθεί, θα πρέπει να γίνει ιδανική, μια Μαρία Τερέζα της διεθνούς διπλωματίας, ένα υπόδειγμα ιεραποστολικής διακονίας, τέτοιας τελειότητας που καμία καρικατούρα δεν θα μπορεί να παραμορφώσει.
Να συγχωρεθεί από ποιους;
Το περιβάλλον της κριτικής είναι αυτό μιας άτεγκτης και αυστηρής Ιεράς Εξέτασης. Είναι ενός αντιδυτικισμού που στο όνομα της ηθικολογίας αλέθει τα πάντα: που υποδεικνύει έναν αντικαθεστωτικό δημοσιογράφο ως «νεοναζί» και αναγνωρίζει έναν δικτάτορα ως «πρόεδρο», που γοητεύεται απ’ όσους κάνουν την Ευρώπη να δείχνει δειλή και άτολμη σαν την καρικατούρα ενός μπαμπούλα που μαζεύεται με το πρώτο φύσημα του ανέμου.
Ποιος να φοβηθεί έτσι την Ευρώπη;
Κανένας, αλλά και...
κανένας δεν θα μπορούσε να την φοβάται.
Αρκεί να διακρίνει κανείς την ασυμμετρία με την οποία ασκείται η ισχύς: Την hard power που ασκούν τα διάφορα καθεστώτα, από τη Μόσχα έως την Άγκυρα και το Μινσκ, απέναντι στην soft power που ασκεί η Ευρώπη έχοντας αφήσει ακριβώς στο παρελθόν τον ιμπεριαλιστή, πολεμοχαρή εαυτό της. Την καθόλου ωραία καβγατζού που ήταν κάποτε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου