ΤΟΥΡΚΙΑ: Και «Μπαρμπαρός» και συνεργασία;

Toυ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΙΣ

Η απόφαση για σύγκληση του τρίτου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας (ΑΣΣ) Ελλάδας - Τουρκίας τον Δεκέμβριο στην Αθήνα αποτελεί θετική εξέλιξη που εντάσσεται σε ένα πλαίσιο κατευνασμού και αποκλιμάκωσης. Για να αποβεί, όμως, αποτελεσματική και να μη διολισθήσει σε επικοινωνιακή, ενδεχομένως και σε ουσιαστική αποτυχία, θα πρέπει να έχει βρεθεί μια φόρμουλα για απόσυρση του «Μπαρμπαρός» από την κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη. Αλλιώς, ελλοχεύει ο κίνδυνος να θεωρηθεί η δράση του τουρκικού σεισμογραφικού σκάφους εντός της κυπριακής ΑΟΖ «φυσιολογική κατάσταση πραγμάτων» που δεν ενοχλεί την Αθήνα και τη Λευκωσία.
Στην Κύπρο ο Αντώνης Σαμαράς εξέπεμψε ένα μήνυμα πλήρους στήριξης της Κυπριακής Δημοκρατίας και της απόφασης Αναστασιάδη να αποχωρήσει από τις διαπραγματεύσεις, στάση που έγινε δεκτή με ικανοποίηση από την ελληνοκυπριακή κοινότητα που νιώθει ευάλωτη. Η ελλαδική στήριξη έλαβε τη μορφή της προώθησης ενός αποτελεσματικού πλέγματος συνεργασιών με χώρες της περιοχής το οποίο λειτουργεί αποτρεπτικά, όχι της επίδειξης στρατιωτικής ισχύος.
Και φθάνουμε στην ουσία της «σύγκρουσης», που αφορά τα οφέλη από τα κοιτάσματα αερίου. 

Η Λευκωσία διεμήνυσε ότι το αέριο που βρίσκεται στην κυπριακή ΑΟΖ ανήκει στο κράτος και θα διαμοιρασθεί στις κοινότητες ανάλογα με τον πληθυσμό, μετά την επίτευξη λύσης. Αν και το θέμα των υδρογονανθράκων δεν εμπλέκεται άμεσα στις διαπραγματεύσεις, έμμεσα λειτουργεί ως ισχυρό κίνητρο για λύση. 

Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι υποστηρίζουν ότι η συγκεκριμένη προσέγγιση τους καθιστά ομήρους και αν δεν υπάρξει λύση, η πρόσβασή τους στα έσοδα παραμένει αβέβαιη. 

Η πρώτη απόπειρα του μεσολαβητή του ΟΗΕ για μια συμβιβαστική λύση απέτυχε. Οι κ. Σαμαράς και Αναστασιάδης, με τη συμβολή του κ. Βενιζέλου που διαθέτει την αναγκαία νομική επάρκεια, επεξεργάστηκαν εναλλακτικές ιδέες που θα μπορούσαν να επιτρέψουν την άρση του αδιεξόδου και ενδεχομένως να εδράζονται στις σχετικές πρόνοιες που υπάρχουν στις συγκλίσεις Χριστόφια - Ταλάτ για τη διαχείριση των κερδών από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων.
Ο πρωθυπουργός κατήγγειλε την παραβίαση της κυπριακής ΑΟΖ και του δικαίου της θάλασσας από την Τουρκία. Ταυτόχρονα, υιοθέτησε συγκρατημένη στάση, μιλώντας για «νηφάλια και συνετή» αντίδραση της Ελλάδας και υπογραμμίζοντας την ανάγκη να μη διολισθήσει η κατάσταση προς ένα «θερμό» επεισόδιο που δεν θα ωφελούσε κανέναν. Η προσέγγιση αυτή υλοποιείται. Με τη σύγκληση του ΑΣΣ η Αθήνα ορθώς στέλνει προς την Αγκυρα το μήνυμα ότι επιθυμεί αποκλιμάκωση και πως οι συνεργασίες με Αίγυπτο και Ισραήλ δεν στρέφονται εναντίον της. Ομως, με το «Μπαρμπαρός» εν δράσει στην κυπριακή ΑΟΖ, ποιο μήνυμα στέλνει εντός της Ελλάδας, αλλά και στους Ελληνοκύπριους;