Οι έντονοι ρυθμοί ανάπτυξης της τουρκικής οικονομίας την περασμένη
δεκαετία, που έφεραν σχετική ευημερία σε παραμελημένες περιοχές της
χώρας, είναι το θεμέλιο της δημοτικότητας του πρωθυπουργού Ρετζέπ Ταγίπ
Ερντογάν.
Ομως, ο κίνδυνος επιβράδυνσης της οικονομίας ενισχύει την
αστάθεια, που έχει κυρίως πολιτικό χαρακτήρα.
Προκύπτει έτσι η
μεγαλύτερη κρίση της ενδεκαετούς παραμονής του Ερντογάν στην εξουσία,
λίγο πριν από τις περιφερειακές εκλογές που θα διεξαχθούν φέτος και τις
εθνικές εκλογές του 2015.
Η κρίση απειλεί τις οικονομικές
κατακτήσεις της κυβέρνησης Ερντογάν. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από
το κόμμα AKP το 2002, ο πληθωρισμός, που έφθανε στο εντυπωσιακό ποσοστό
του 100% κατ’ έτος, μειώθηκε σε μονοψήφια ποσοστά, ενώ το ΑΕΠ σημείωσε
σε πραγματικούς όρους αύξηση της τάξης του 45%.
Η τιθάσευση του
πληθωρισμού και η οικονομική σταθερότητα έβαλαν τη χώρα στον χάρτη των
διεθνών επενδυτών και του παγκόσμιου χρηματοπιστωτικού συστήματος. Για
πρώτη φορά μετά δύο δεκαετίες, η πιστοληπτική της ικανότητα αξιολογήθηκε
ως κατάλληλη για επενδύσεις.
Με την υποστήριξη συντηρητικών και
τολμηρών επιχειρηματιών που ονομάστηκαν «Τίγρεις της Ανατολίας», το AKP
κέρδισε τρεις συναπτές εκλογικές αναμετρήσεις. Η υπόσχεση προς τους
ψηφοφόρους ήταν η διαρκής ανάπτυξη και η όλο και μεγαλύτερη ευημερία. Ο
προσανατολισμός στην ανοικτή οικονομία της αγοράς και στην
παγκοσμιοποιημένη επιχειρηματική δραστηριότητα οδήγησε σε μια δεκαετία
με μέσο όρο ανάπτυξης 4% ετησίως.
Ομως, η πολιτική σταθερότητα της
Τουρκίας, που μέχρι πρόσφατα αποτελούσε το σημαντικότερο προτέρημά της,
κινδυνεύει μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου διαφθοράς που οδήγησε στην
παραίτηση τεσσάρων υπουργών και που ενδέχεται να κοστίσει την καρέκλα
του ίδιου του Ερντογάν. Το σκάνδαλο έρχεται σε συνέχεια των ταραχών
στους δρόμους πολλών τουρκικών πόλεων, που κλόνισαν τη διεθνή αξιοπιστία
του Ερντογάν.
«Η πολιτική σταθερότητα ήταν ο θεμέλιος λίθος της
πολιτικής και οικονομικής επιτυχίας της κυβέρνησης» είπε ο καθηγητής στο
Πανεπιστήμιο Μπιλτζί της Κωνσταντινούπολης, Ασάφ Σαβάς Ακάτ. «Η κρίση
αυτή μπορεί να κλονίσει την εμπιστοσύνη των οικονομικών παικτών και να
επιβραδύνει την ανάπτυξη, σε ένα οικονομικό περιβάλλον που είναι ήδη
δύσκολο».
Οι κατηγορίες εναντίον μελών του AKP για διαφθορά,
χρηματισμό και στήσιμο διαγωνισμών θέτουν εν αμφιβόλω τον ισχυρισμό του
κόμματος περί «αγνότητας» –έτσι μεταφράζεται η τουρκική λέξη ak– και
πλαισιώνει με ερωτηματικά τις κυβερνητικές υποσχέσεις για πάταξη της
διαφθοράς. Ενώ η υπόθεση οδήγησε τους επενδυτές να πουλήσουν μαζικά
τουρκικές λίρες και τουρκικές μετοχές, ο Ακάτ τόνισε ότι δεν χρειάζεται
πανικός. «Η συναλλαγματική ισοτιμία δεν αντανακλά οικονομικές πολιτικές
αλλά ψυχολογικές τάσεις» λέει. «Μας διδάσκει περισσότερα για το πώς ο
κόσμος διαβάζει την κρίση».
Ο Τούρκος οικονομολόγος και καθηγητής
τόνισε ότι είναι πολύ νωρίς για συμπεράσματα. «Την τελευταία δεκαετία
υπήρχε πάντοτε πολιτικός θόρυβος, αλλά τα βασικά χαρακτηριστικά της
τουρκικής οικονομίας παρέμεναν ίδια. Η κρίση που βιώνουμε τώρα δεν έχει
προηγούμενο και δεν γνωρίζουμε πώς θα επιλυθεί. Υπάρχουν αναρίθμητα
πιθανά σενάρια και εφόσον δεν ξέρουμε σε ποιαν κατεύθυνση οδεύουμε, δεν
μπορούμε να προχωρήσουμε σε προβλέψεις για τη μεσοπρόθεσμη και
μακροπρόθεσμη επίδραση στην τουρκική οικονομία».
Η
τουρκική κυβέρνηση δεν πτοείται από την κρίση. «Οι μακροοικονομικές
σταθερές της τουρκικής οικονομίας είναι υγιείς. Ο τραπεζικός τομέας
ευημερεί. Η καλή δημοσιονομική θέση δίνει τη δυνατότητα να
αντιμετωπίσουμε τους κινδύνους» είπε ο υπουργός Οικονομικών Μεχμέτ
Σιμσέκ, στις 28 Δεκεμβρίου.
Στο πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά του, ο
Ερντογάν επανέλαβε τον στόχο της εισόδου της Τουρκίας στη λέσχη των δέκα
ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου έως τα εκατοστά γενέθλια της χώρας,
το 2023.
Ομως από τη σκοπιά του κυβερνώντος κόμματος, η κρίση δεν θα
μπορούσε να ξεσπάσει σε χειρότερη χρονική στιγμή. Τον Μάρτιο θα
διεξαχθούν περιφερειακές εκλογές, τον Αύγουστο θα διεξαχθεί η πρώτη
απευθείας εκλογή Τούρκου προέδρου από τον λαό και το 2015 θα γίνουν
γενικές εκλογές.
«Αν το ΑΚΡ πάρει κάτω από 43% τον Μάρτιο (από 50% στις
βουλευτικές του 2011)» είπε ο Σεϊφεντίν Γκιουρσέλ του Πανεπιστημίου
Μπαχτσεσεχίρ, «ο Ερντογάν θα δυσκολευθεί να συγκεντρώσει την πλειοψηφία
που απαιτείται για την εκλογή του στην προεδρία και για τις
συνταγματικές αλλαγές που θα μετατρέψουν την Τουρκία σε προεδρική
δημοκρατία»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου