Toυ ΣΤΑΘΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗ
Ο θάνατος του Ούγκο Τσάβες έστρεψε την προσοχή του κόσμου
στη Βενεζουέλα και στη Λατινική Αμερική όπου ο χαρισματικός
ηγέτης-επαναστάτης είχε γίνει ίνδαλμα των λαϊκών μαζών, στόχος του
κατεστημένου κάθε λατινικής χώρας και οδηγός μιας αρκετά παράδοξης
σοσιαλιστικής διακυβέρνησης – γνωστής ως «σοσιαλισμός του 21ου αιώνα». Η
αλλαγή φρουράς απασχολεί, φυσικά, και την Ουάσιγκτον.
Δεν βρίσκει απροετοίμαστη την κυβέρνηση του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ο θάνατος του 58χρονου Τσάβες. Η 20μηνη περιπέτεια με την υγεία του - η Ουάσιγκτον είχε ενημερωθεί πολύ νωρίς από την Αβάνα ότι η αντικαρκινική θεραπεία που έκανε εκεί «δεν ήταν αποτελεσματική» - έδωσε την ευκαιρία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ «να καλλιεργήσει το έδαφος» με τον (βέβαιο) διάδοχό του, τον 50χρονο Νικολάς Μαντούρο. Τρεις φορές τον φιλοξένησαν στην Ουάσιγκτον και στη Βοστώνη τους τελευταίους δέκα μήνες, μάλιστα την τρίτη φορά όταν πλέον το τέλος του Τσάβες ήταν και χρονικά προσδιορισμένο.
Δεν βρίσκει απροετοίμαστη την κυβέρνηση του προέδρου Μπαράκ Ομπάμα ο θάνατος του 58χρονου Τσάβες. Η 20μηνη περιπέτεια με την υγεία του - η Ουάσιγκτον είχε ενημερωθεί πολύ νωρίς από την Αβάνα ότι η αντικαρκινική θεραπεία που έκανε εκεί «δεν ήταν αποτελεσματική» - έδωσε την ευκαιρία στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ «να καλλιεργήσει το έδαφος» με τον (βέβαιο) διάδοχό του, τον 50χρονο Νικολάς Μαντούρο. Τρεις φορές τον φιλοξένησαν στην Ουάσιγκτον και στη Βοστώνη τους τελευταίους δέκα μήνες, μάλιστα την τρίτη φορά όταν πλέον το τέλος του Τσάβες ήταν και χρονικά προσδιορισμένο.
Ο άκρατος αντιαμερικανισμός του Τσάβες, οι ύβρεις που κατά καιρούς εξεστόμιζε εναντίον της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας και η (απρόβλεπτη) τακτική της πολιτικής του απέναντι στην Ουάσιγκτον δεν έβλαψαν τις εμπορικές σχέσεις της χώρας του με τις ΗΠΑ. Το 2011 το διμερές εμπόριο - κυρίως πετρέλαιο - έφθασε τα 62 δισ. δολάρια. Ανώνυμη πηγή του Λευκού Οίκου δήλωσε την Πέμπτη ότι «δεν έχει λόγους να ανησυχεί» για την πορεία των εμπορικών σχέσεων με τη Βενεζουέλα. Γενικότερα, αναγνωρίζεται ότι είναι τώρα «ευκαιρία οι ΗΠΑ να ανοικοδομήσουν τις σχέσεις τους» με τη Βενεζουέλα και, κατά προέκταση, με τη Λατινική Αμερική.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ όμως ήταν περισσότερο συγκρατημένο. Μάλιστα, δημοσιοποίησε και τους όρους υπό τους οποίους θα μπορούσαν να αναπτυχθούν οι διμερείς πολιτικές τους σχέσεις. Προεξοφλώντας ότι ο Μαντούρο θα είναι ο νέος ηγέτης, «εξέφρασε την ελπίδα» ότι αυτός θα ακολουθήσει «μια ρεαλιστική πολιτική, θα εμποδίσει τη νοθεία στις εκλογές και θα τηρήσει πολιτική όχι αποκλεισμού αλλά συνεργασίας με την αντιπολίτευση, ιδιαίτερα με τη νέα γενιά, τους φοιτητές κ.ά.».
Στην Ουάσιγκτον, αλλά και στην Ευρώπη, δεν αναμένουν αλλαγές στην πολιτική της Βενεζουέλας, τουλάχιστον σύντομα. Ο Μαντούρο ίσως χαλαρώσει τον έλεγχο των τραπεζών και δεχθεί ξένες επενδύσεις, αλλά δεν αποκλείονται νέες εθνικοποιήσεις και μεγαλύτερες δημόσιες δαπάνες. Γενικά όμως, πρέπει να δείξει ότι ακολουθεί το πρότυπο Τσάβες. Αν δεν θελήσει ή δεν μπορέσει, «τότε οι λαϊκές μάζες που θεοποίησαν και λάτρεψαν τον Τσάβες θα τον εγκαταλείψουν (...) θα τον σταυρώσουν», λέγουν πηγές που γνωρίζουν.
Πώς θα πολιτευθεί ο διάδοχος του Τσάβες;
«Ακαθόριστη η αρχή της αλλαγής», μεταδίδει
από το Καράκας ο ανταποκριτής του γερμανικού «Spiegel». Ο Mαντούρο δεν
μπορεί να αγνοήσει την αντιπολίτευση. Εχει βέβαιη την εκλογή του, αλλά
στις εκλογές του περασμένου Οκτωβρίου ο Ενρίκε Καπρίλες Ραντόσκι,
που θα είναι και τώρα αντίπαλος, συγκέντρωσε 44%. Υπάρχουν άλλωστε
μεγάλα προβλήματα - η «τραγική κληρονομιά» του Τσάβες. Ο πληθωρισμός
είναι από τους μεγαλύτερους στο Δυτικό Ημισφαίριο, οι ληστείες
τοποθετούν τη χώρα δεύτερη - μετά το Μεξικό - στον κατάλογο της
επικινδυνότητας και η διαφθορά είναι γενικευμένη. Παρ' όλο που στα 14
χρόνια της προεδρίας Τσάβες η Βενεζουέλα αποκόμισε 1,7 τρισ. δολάρια από
το πετρέλαιό της, τα 30 εκατ. των κατοίκων της ζουν σε «επίπεδο ημιανάπτυκτης χώρας», διαπιστώνει έκθεση του ΟΗΕ (2011).
Η «κληρονομιά του Τσάβες» υποχρεώνει τον Μαντούρο να ακολουθήσει την ίδια τακτική του νεκρού ηγέτη και έναντι των άλλων χωρών της Λατινικής Αμερικής, κάτι που δεν είναι βέβαιο ότι θα αποδώσει. Ανεμος ρεαλισμού άρχισε να φυσά από πέρυσι στο νότιο ημισφαίριο. Το μοντέλο Τσάβες υποχώρησε και συνεχίζει να υποχωρεί. Η Βραζιλία, η Ουρουγουάη και το Περού έδειξαν ήδη ότι το «δέχονται με επιφυλάξεις (...) αναζητούν προσαρμογές στα τοπικά μέτρα τους». Ο πρόεδρος Ντανιέλ Ορτέγκα της Νικαράγουας μπορεί να δηλώνει ότι «οι σημαίες της ελευθερίας που σήκωσε ο Τσάβες θα συνεχίζουν να κυματίζουν. Θα συνεχίσουμε την επανάσταση», αλλά στην Κούβα ο Ραούλ Κάστρο δημοσιοποίησε την Παρασκευή νέα «άρση μέτρων για την ελευθερία των χρηματικών συναλλαγών» με το εξωτερικό και η Βολιβία, ο Ισημερινός, η Κολομβία και η Χιλή έκλεισαν πρόσφατα συμφωνίες με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη - ένδειξη ότι «θέλουν να προχωρήσουν σταδιακά σε μια πιο ήπια και πιο φιλική στις αγορές πολιτική», διαπιστώνουν οι «Financial Times».
Πιο παραστατικός, ο Ερικ Φάρνσγουορθ του Council of the Americas προειδοποιεί: «Ολοι οι αριστεροί ηγέτες αντιμετωπίζουν εσωτερικά προβλήματα και δεν έχουν τον πλούτο που επέτρεπε στον Τσάβες να ξοδεύει σαν μεθυσμένος ναύτης».
Κούβα
«Αγκάθι» το εμπάργκο
Το Κογκρέσο των ΗΠΑ θα ήταν ικανοποιημένο, λέγουν γνωστές πηγές, αν ο πιθανός διάδοχος του Τσάβες στη Βενεζουέλα, ο Νικολάς Μαντούρο, «έδειχνε ότι δεν θα είναι μαριονέτα του Κάστρο». Εναντι αυτών τι έχει να του προσφέρει η Ουάσιγκτον; Ελάχιστα πράγματα, παραδέχονται αμερικανοί πολιτικοί αναλυτές και το λατινικό λόμπι. Ισως ο νέος νόμος για τη μετανάστευση που προωθεί η κυβέρνηση Ομπάμα «παίξει σαγηνευτικό ρόλο (...) ιδιαίτερα στις λαϊκές μάζες που υμνούσαν τον Τσάβες» έγραψε η «Washington Post». Επιφανειακά είναι τέτοια «μέτρα» και αμφίβολης επιτυχίας. Χρειάζεται «να αλλάξει πρώτα (η Αμερική) την πολιτική της» εναντι της Λατινικής Αμερικής, αποφαίνεται ο Μάικλ Σίφτερ του θινκ τανκ της Βοστώνης και τονίζει: «Μόνο όταν οι ΗΠΑ αλλάξουν πολιτική εναντι της Κούβας θα υψωθεί το κύρος τους στη Λατινική Αμερική. Εχει τεράστια συμβολική σημασία αν αρθεί ο 50χρονος αποκλεισμός της Κούβας».
«Αγκάθι» το εμπάργκο
Το Κογκρέσο των ΗΠΑ θα ήταν ικανοποιημένο, λέγουν γνωστές πηγές, αν ο πιθανός διάδοχος του Τσάβες στη Βενεζουέλα, ο Νικολάς Μαντούρο, «έδειχνε ότι δεν θα είναι μαριονέτα του Κάστρο». Εναντι αυτών τι έχει να του προσφέρει η Ουάσιγκτον; Ελάχιστα πράγματα, παραδέχονται αμερικανοί πολιτικοί αναλυτές και το λατινικό λόμπι. Ισως ο νέος νόμος για τη μετανάστευση που προωθεί η κυβέρνηση Ομπάμα «παίξει σαγηνευτικό ρόλο (...) ιδιαίτερα στις λαϊκές μάζες που υμνούσαν τον Τσάβες» έγραψε η «Washington Post». Επιφανειακά είναι τέτοια «μέτρα» και αμφίβολης επιτυχίας. Χρειάζεται «να αλλάξει πρώτα (η Αμερική) την πολιτική της» εναντι της Λατινικής Αμερικής, αποφαίνεται ο Μάικλ Σίφτερ του θινκ τανκ της Βοστώνης και τονίζει: «Μόνο όταν οι ΗΠΑ αλλάξουν πολιτική εναντι της Κούβας θα υψωθεί το κύρος τους στη Λατινική Αμερική. Εχει τεράστια συμβολική σημασία αν αρθεί ο 50χρονος αποκλεισμός της Κούβας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου