Πάσχα υπό σκιάν

Tης Mαριας Kατσουνακη

H γερμανική λέξη «sehnsucht» δύσκολα μεταφράζεται σε άλλη γλώσσα. Σημαίνει ταυτόχρονα τον πόθο, την επιθυμία και τη νοσταλγία, τόσο για κάτι που έχει περάσει από τη ζωή μας και το χάσαμε, όσο και για κάτι που ακόμα δεν γνωρίσαμε. Το sehnsucht είναι το κατεξοχήν συναίσθημα του ανεκπλήρωτου. Με τη λέξη αυτή επιγράφεται το ένα από τα δύο μέρη της παράστασης του Netherlands Dance Theatre που παρακολουθήσαμε την περασμένη εβδομάδα στο Μέγαρο Μουσικής. Το βασικό σκηνικό εύρημα είναι ένα δωμάτιο που περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό του. Διαθέτει μία πόρτα για να μπορεί κάποιος να φύγει και ένα παράθυρο για να μπορεί να αγναντεύει την ελευθερία. Τα τρία πρόσωπα διασπώνται, πολλαπλασιάζονται, γίνονται μια μικρή κοινωνία που μαθαίνει να συνυπάρχει. Επινοεί τρόπους, κινήσεις, για να περιγράψει συναισθήματα, βιώματα, επαναλήψεις, αδιέξοδα.

Ηταν ένα από τα πιο ενεργητικά αισιόδοξα και αναζωογονητικά θεάματα για την τέχνη του χορού –και την τέχνη γενικότερα– με τα οποία έχουμε συναντηθεί. Στο δεύτερο μέρος, την «Πεταλούδα», ο σκηνικός χώρος είναι ένα στενό πέρασμα που στη διάρκεια της παράστασης φαρδαίνει. Το εδώ ενώνεται με το επέκεινα. Στο βάθος ένας ουρανός γεμάτος σύννεφα. Παράξενες φιγούρες, ντυμένες στα μαύρα, χωρίς φύλο, σαν ψυχοπομποί. Οι ζωντανοί αναμειγνύονται με τους νεκρούς. Ο χορός τους έχει παλμό, ένταση, χιούμορ, ανάταση. Είναι παρηγορητικός, ευφρόσυνος, εκτινάσσεται δυναμικά στο μέλλον. Η ζωή, ο θάνατος, ο αποχαιρετισμός, η απώλεια, σε αέναο κύκλο. Οσο μεγάλος και αν είναι ο πόνος, το τέλος σφραγίζεται από τη μόνη επιλογή: τη ζωή.

Κάπως έτσι φαντάζει και το φετινό Πάσχα. Αλλιώτικο από τα προηγούμενα και ίσως λίγο αλλόκοτο. Μήπως και αμήχανο. «Χορογραφημένο» να μιλήσει για τη ζωή, αποσπάται δύσκολα από τον θάνατο.

Φέτος, το ταξίδι δεν είναι ταξίδι, δεν τροφοδοτείται από την αυταπάτη της διαφυγής. Η πραγματικότητα, που συνθέτουν αβεβαιότητα και φόβος, μεγαλώνει την απόσταση από το νησί, την ύπαιθρο, την εξοχή. 

Η εκτός Αθηνών Ελλάδα ανθεί και θάλλει βουτηγμένη σε ανοιξιάτικα χρώματα και μυρωδιές, αλλά η έξοδος μοιάζει με αναγκαστική μετακίνηση. Η πρωτεύουσα, με οπωροφόρα που μοσχοβολούν, ειρηνική και γιορτινή –αν και υπό διαρκή αίρεση– ορίζει τη μοίρα της χώρας. Η αναποφασιστικότητα των εκλογέων, ο θυμός και το δίλημμα, δεν θα εξοριστούν από τα πασχαλινά τραπέζια, τις οικογενειακές και κοινωνικές συναθροίσεις. Την ένταση την κουβαλάμε, την αναπνέουμε, την εκπνέουμε, μας καθορίζει. Μαζί με τους υπολογισμούς. Τις αριθμητικές πράξεις για τα έξοδα, το κόστος, τις δαπάνες. Κάθε υπέρβαση γεμίζει με ενοχή.

Αυτό το Πάσχα δεν είναι σαν τα προηγούμενα. Τα τοπία απλώνονται σαγηνευτικά αλλά οι ζωές μοιάζουν εγκλωβισμένες μέσα σε κύβους, σαν περιστρεφόμενα δωμάτια. Οι κινήσεις περιορίζονται, συνοδεύοντας τις ίδιες, επαναλαμβανόμενες, σκέψεις. Θα γελάσουμε, θα τσουγκρίσουμε, θα ευχηθούμε, αλλά υπό σκιάν. Μουδιασμένα. Οχι όμως και αδιέξοδα.  

Η πραγματική αφθονία δεν βρίσκεται στην κατανάλωση αλλά μέσα μας. Οι πολλαπλές δοκιμασίες αντοχής έχουν «μία μόνο επιλογή»: τη ζωή. Αυτό το Πάσχα μπορεί να είναι πιο μοναχικό, αλλά δεν είμαστε μόνοι. 

Συνυπάρχουμε, μοιραζόμαστε, διαφωνούμε ή συμφωνούμε, συμπλέουμε.