Η παράλληλη Ελλάδα

Tου Αχιλλέα Γραβάνη

Καθηγητή Φαρμακευτικής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

Ακουσα για πρώτη φορά πριν από δύο δεκαετίες τον Γιώργο Γραμματικάκη να χαρακτηρίζει τους αφανείς δημιουργούς στον τόπο μας «παράλληλη Ελλάδα». Κανείς δεν ενδιαφερόταν γι' αυτούς, ιδιαίτερα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Πνευματικοί άνθρωποι, καλλιτέχνες και άνθρωποι του πολιτισμού, επιχειρηματίες, εκπαιδευτικοί και επιστήμονες δρούσαν και δημιουργούσαν ουσιαστικά και άξια πράγματα στην άλω του «επίσημου» κοινωνικού γίγνεσθαι. Τώρα με την κρίση βλέπω με ανακούφιση και προσμονή οι άνθρωποι της παράλληλης αυτής Ελλάδας να σκάνε μύτη, λες και το σύστημα στην απελπισία του τους ανασύρει ως την τελευταία ελπίδα επιβίωσης.

Τριαντάρηδες αγρότες, συνήθως απόφοιτοι ΑΕΙ, επιχειρούν σε νέες, αντισυμβατικές και εργοβόρες καλλιέργειες (σόγια, ακτινίδια, σπαράγγια, φαρμακευτικά φυτά, σαλιγκάρια), μακριά από επιδοτήσεις, παράγοντας κατ' εξοχήν εξαγώγιμα αγροτικά προϊόντα. Φρέσκοι, καινοτόμοι επιχειρηματίες εστιάζουν το ενδιαφέρον τους σε νέες, εναλλακτικές μορφές τουρισμού που σχετίζονται με το ορεινό φυσικό περιβάλλον, την ποιοτική, βιολογική διατροφή. Νεαροί επιχειρηματίες των νέων τεχνολογιών (λογισμικό ηλεκτρονικών υπολογιστών και κινητών τηλεφώνων, μικροηλεκτρονικές συσκευές χρήσιμες σε συστήματα ελέγχου, μηχανήματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, βιοτεχνολογικά προϊόντα στη διάγνωση και στη θεραπεία ασθενειών του ανθρώπου, των ζώων και φυτών) προσφέρουν ανταγωνιστικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας στη διεθνή αγορά. 

Δειλές αλλαγές αρχίζουν να φαίνονται επίσης και στον απρόσμενα συντηρητικό χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Οι φοιτητές ενδιαφέρονται επιτέλους και για την ποιότητα των σπουδών τους, πιέζουν για ανοικτά και ποιοτικά πανεπιστήμια. Εξωστρεφείς φοιτητές που στοχεύουν ψηλά, να σταδιοδρομήσουν σε προηγμένες επιστημονικά και οικονομικά χώρες της Ευρώπης ή στην Αμερική, σε πλήρη αντίθεση νοοτροπίας με τους φοβικούς φοιτητές που έχουν ως ύψιστο στόχο ζωής μια θέση στο Δημόσιο. Φοιτητές και νέοι επιστήμονες που η κρίση τούς οδηγεί στη μετανάστευση, μπολιάζοντας με νέα ποιότητα και δίψα για δημιουργία την Ελλάδα της Διασποράς.  

Αλλά έτσι δεν συνέβαινε πάντα με τους Ελληνες; Υστερα από χρόνια, με μια ακατανίκητη οδύσσεια ανάγκη, πολλοί από τους μεταναστεύοντες να επιστρέφουν με δύναμη στην Ελλάδα που εξ ανάγκης τους χρειαζόταν και επιτέλους τους άντεχε;

Αυτοί οι εξωστρεφείς και δημιουργικοί Ελληνες είναι η ασφαλέστερη και αποτελεσματικότερη οδός για την επανάκτηση της διεθνούς αξιοπιστίας της χώρας: η ποιότητα των εξαγώγιμων προϊόντων τους στις διεθνείς αγορές, το υψηλού επιπέδου, διεθνώς ανταγωνιστικό, επιστημονικό έργο τους που αναδεικνύει την ύπαρξη αυτής της παράλληλης Ελλάδας στα κορυφαία διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Οι προσπάθειες των ποιοτικών αυτών Ελλήνων θα γίνουν πιο αποτελεσματικές και θα αυξηθούν σημαντικά σε αριθμό με ένα σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της κοινωνίας και του κράτους, που έχει περισσότερο παρά ποτέ ανάγκη η χώρα. Ενα θεσμικό πλαίσιο που υποστηρίζει την αξιοκρατία και τις ίσες ευκαιρίες, που περιορίζει τη γραφειοκρατία, τη βασική δηλαδή πηγή διαπλοκής.

Για να γίνει, βεβαίως, η παράλληλη Ελλάδα πλειοψηφία χρειάζεται να αναδειχθούν οι ανάλογες «παράλληλες πολιτικές», καθώς και οι άλλου τύπου «παράλληλοι πολιτικοί». Το υπάρχον πολιτικό σύστημα διαθέτει οριζόντια μερικούς εξ αυτών, οι οποίοι επείγει πλέον να βγουν μπροστά: θα βοηθήσουν πειστικά στην ενεργοποίηση εκείνων των παραγωγικών κοινωνικών δυνάμεων που όλα αυτά τα χρόνια απωθούνταν από το υπάρχον μεταπολιτευτικό κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Των μη κρατικοδίαιτων επιτυχημένων ανθρώπων που «κοίταζαν τη δουλειά τους», γιατί ήταν βέβαιοι ότι οποιαδήποτε ενασχόλησή τους με τα κοινά θα ήταν μάταιη.  

Οι νέες πολιτικές πρέπει να στοχεύουν στην ανάδειξη της αξιοκρατίας παντού, στην οργάνωση ενός κράτους δικαίου και πρόνοιας γι' αυτούς που πραγματικά έχουν ανάγκη, στην ισονομία και στην ανάσχεση της ατιμωρησίας. Ο τόπος χρειάζεται στα κοινά «χορτάτους και ασφαλείς» ανθρώπους, με δυνατότητες, πίστη και ανεπιτήδευτη διάθεση προσφοράς. Η παράλληλη Ελλάδα μπορεί να τους προσφέρει.