Υπήρξε η εισβολή ενός πλήθους διαδηλωτών στο αμερικανικό Κοινοβούλιο περίπτωση πραξικοπήματος;
Η απάντηση είναι αρνητική. Τα πραξικοπήματα εκδηλώνονται όταν ομάδα συνωμοτών με ισχυρή παρουσία στο εσωτερικό των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας επιχειρεί βάσει σχεδίου να καταλύσει το πολίτευμα και να επιβάλει νέα κυβέρνηση της αρεσκείας της. Αυτό για παράδειγμα πραγματοποιήθηκε τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967.
Μπορεί όμως τα γεγονότα της Ουάσιγκτον να περιγραφούν ως αποτυχημένο πραξικόπημα; Το ότι δηλαδή απέτυχε, δεν ακυρώνει τη φύση του ως πραξικοπήματος. Ισχύει όμως κάτι τέτοιο;
Για να μιλήσουμε για αποτυχημένο πραξικόπημα χρειαζόμαστε δύο στοιχεία.
Το πρώτο είναι πως υπήρξε ένα συγκεκριμένο σχέδιο ανατροπής της κυβέρνησης, ότι δηλαδή η εισβολή του πλήθους ήταν το πρώτο βήμα και πως έπειτα από αυτό θα ακολουθούσαν άλλα, όπως π.χ. η σύλληψη των στελεχών του Δημοκρατικού Κόμματος και η ακύρωση της εκλογής του Τζο Μπάιντεν.
Τίποτα σχετικό δεν έχει προκύψει και κανείς δεν έχει ισχυριστεί πως υπήρχε κάποιο ρεαλιστικό. Αντιθέτως, το μόνο που έκαναν οι εισβολείς ήταν να γυρίζουν μέσα στο Καπιτώλιο και να φωτογραφίζονται χαμογελώντας σαν να ήταν τουρίστες.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η ύπαρξη συνωμοσίας στην οποία συμμετείχαν στελέχη των ενόπλων δυνάμεων και των δυνάμεων ασφαλείας.
Ούτε και γι’ αυτό προκύπτουν όμως στοιχεία. Το μόνο που εγείρει ερωτήματα ώς τώρα είναι η στάση της αστυνομίας, η οποία δεν μπόρεσε να αποτρέψει την εισβολή των διαδηλωτών. Παράλληλα, υπάρχει και ένα βίντεο που δείχνει αστυνομικούς να ανοίγουν κάποια πύλη, επιτρέποντας την εισβολή του πλήθους. Αυτό όμως το βίντεο δείχνει μία μόνο πλευρά των γεγονότων και αυτό γιατί σε άλλα σημεία του Καπιτωλίου έλαβαν χώρα βίαιες συγκρούσεις και γνωρίζουμε πως ένας αστυνομικός και μία διαδηλώτρια υπέκυψαν στα τραύματά τους. Στον βαθμό δηλαδή που υπήρξε κάποια στήριξη των αστυνομικών, αυτή ήταν μεμονωμένη και δεν αρκεί να εξηγήσει την αποτυχημένη αστυνόμευση του Κοινοβουλίου.
Οπως και να έχει, απέχουμε πολύ από το είδος της οργανωμένης συνωμοσίας που απαιτείται για να πραγματοποιηθεί ένα πραξικόπημα. Για να το πω διαφορετικά, το ασχημόπαπο του παραμυθιού του Χανς Κρίστιαν Αντερσεν δεν ήταν μια αποτυχημένη πάπια. Ηταν άλλο πράγμα, ένας κύκνος.
Τι ήταν, λοιπόν, η εισβολή αν όχι πραξικόπημα;
Η απάντηση είναι πως ήταν μια διαδήλωση η οποία μετατράπηκε σε εξέγερση.
Εισβάλλοντας στο Κοινοβούλιο, οι διαδηλωτές επεδίωξαν να εκδηλώσουν την δυσαρέσκειά τους ως προς το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, χωρίς όμως να εκδηλώσουν κάποιες άλλες προθέσεις πέρα από την, εννοείται έκνομη, έκφραση των πολιτικών τους πεποιθήσεων.
Για να επιτύχει όμως μια εξέγερση, δεν αρκούν οι προθέσεις και οι πράξεις των διαδηλωτών. Χρειάζεται παράλληλα να κινηθούν κορυφαίοι πολιτικοί δρώντες που θα κεφαλαιοποιήσουν την εξέγερση για να τη μεταφράσουν σε πράξη πολιτικής ανατροπής. Οταν αυτό επιτυγχάνει, τότε μιλάμε για επαναστάσεις. Η κατάληψη της Βαστίλλης το 1789, η Αιγυπτιακή Ανοιξη του 2011 ή η εξέγερση στο Κίεβο το 2014 οδήγησαν στην ανατροπή των κυβερνήσεων και κατόπιν των καθεστώτων από όπου προήλθαν και γι’ αυτό κάνουμε λόγο σήμερα για τη Γαλλική, την Αιγυπτιακή ή την Ουκρανική Επανάσταση.
Εχουν σημασία οι λέξεις;
Το να χαρακτηρίσουμε τα γεγονότα της Ουάσιγκτον πραξικόπημα είναι ένας βολικός τρόπος να καταδικάσουμε τον Ντόναλντ Τραμπ ως πραξικοπηματία. Αυτό μπορεί να ικανοποιεί τα συναισθήματά μας, είναι όμως ανακριβές και καθόλου απαραίτητο.
Προφανώς, ο Τραμπ διέπραξε ένα μεγάλο ατόπημα αρνούμενος να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών. Ομως μια τέτοια ενέργεια...
όσο καταδικαστέα και να είναι, σε καμιά περίπτωση δεν συνιστά από μόνη της πραξικόπημα.
Παράλληλα, οι διαδηλωτές που εισέβαλαν στο αμερικανικό Κοινοβούλιο έδρασαν παράνομα, επιχειρώντας ένα είδος εξέγερσης. Και αυτό είναι καταδικαστέα πράξη, αλλά δεν χρειάζεται να την αποκαλέσουμε πραξικόπημα.
Αν ξεχειλώσουμε τις έννοιες, θα χάσουμε τη δυνατότητά μας να περιγράψουμε τα πραγματικά πραξικοπήματα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου