ΤΟΥΡΚΙΑ: Η κρίση των πασάδων απειλεί και την Ελλάδα

Του Γιώργου Παυλόπουλου

Η κρίση στις αναδυόμενες αγορές έχει οδηγήσει σε ελεύθερη πτώση την τουρκική λίρα, η οποία από τις αρχές του έτους έχει χάσει μεγάλο μέρος της αξίας της έναντι τόσο του δολαρίου όσο και του ευρώ -12% και 7,5% αντιστοίχως. Η κατάσταση αυτή ασφαλώς έχει επιπτώσεις και στην πραγματική οικονομία, ενώ παράλληλα οξύνει την πολιτική αντιπαράθεση και την κοινωνική δυσαρέσκεια.

Λίγοι, μάλιστα, στη Δύση, δείχνουν διατεθειμένοι να προσφέρουν στην Τουρκία χείρα βοηθείας σε αυτές τις δύσκολες ώρες -η μεν πόρτα της Ευρωπαϊκής Ενωσης παραμένει κλειστή, όπως απέδειξε και η χθεσινή επίσκεψη Ερντογάν στο Βερολίνο, οι δε ΗΠΑ θα ήθελαν πολύ να δώσουν ένα μάθημα στην κυβέρνηση των ισλαμιστών, που τα προηγούμενα χρόνια δεν δίστασε να ακολουθήσει γραμμή η οποία ερχόταν συχνά σε αντίθεση με τα συμφέροντα της Ουάσιγκτον.

Την ίδια στιγμή, στη Μέση Ανατολή, η επιθετική πολιτική που ακολουθήθηκε τα προηγούμενα χρόνια μοιάζει να έχει... προσαράξει: η Αίγυπτος, με την οποία ο Ερντογάν επιδίωξε να οικοδομήσει ένα ισχυρό άξονα του πολιτικού Ισλάμ, βρίσκεται πια υπό τον έλεγχο των στρατηγών, ενώ η αλλαγή πλεύσης Ευρωπαίων και Αμερικανών στο θέμα της Συρίας άφησε μετέωρους τους Τούρκους, που ποντάρισαν ανοιχτά την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ. Έτσι, τα νέα δεδομένα αναγκάζουν την Άγκυρα να αναθεωρήσει τη στάση της σε διάφορα μέτωπα -όπως με το Ισραήλ, όπου επιδιώκει ένα «ιστορικό συμβιβασμό», για να κλείσει το ρήγμα που είχε ανοίξει το 2010, αλλά και με το Ιράν, προς το οποίο επιχειρείται εντυπωσιακό άνοιγμα.

Με βάση όλα αυτά, ίσως ορισμένοι σπεύσουν να συνάγουν το συμπέρασμα ότι οι εξελίξεις στην Τουρκία είναι ευνοϊκές για την Ελλάδα -υπό το πρίσμα, φυσικά, του ιστορικού τους ανταγωνισμού. Τα πράγματα, όμως, δεν είναι ακριβώς έτσι:  

Για παράδειγμα, σε επίπεδο οικονομίας, η κρίση στην Τουρκία έχει τρεις αρνητικές συνέπειες για την Ελλάδα (και την Κύπρο).

Η πρώτη έχει να κάνει με τον τουρισμό, τη «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Κι αυτό διότι η «βουτιά» της λίρας σημαίνει, πολύ απλά, ότι το ερχόμενο καλοκαίρι οι διακοπές στη γειτονική χώρα θα είναι πολύ πιο φτηνές και προσιτές για τους τουρίστες από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, την Κίνα, τη Ρωσία και αλλού, εκμηδενίζοντας έτσι το όποιο όφελος από την τεράστια εσωτερική υποτίμηση που έχει συντελεστεί στην ελληνική αγορά.

Η δεύτερη αφορά τις προοπτικές των 500 και πλέον ελληνικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία, έχοντας επενδύσει περίπου 6,6 δισ. δολάρια, καθώς είναι προφανές, ότι η οικονομική κρίση καθιστά και το δικό τους μέλλον πολύ πιο αβέβαιο. 

Όσο για την τρίτη, σχετίζεται με το εμπορικό ισοζύγιο. Τα στοιχεία για το 2013 δείχνουν ότι οι ελληνικές εξαγωγές αυξήθηκαν κατά σχεδόν 20% έναντι του 2012, συμβάλλοντας ώστε το πλεόνασμα να διαμορφωθεί κοντά στα 2,75 δισ. δολάρια -τάση που, φυσικά, δεν πρόκειται να συνεχιστεί, εάν η τουρκική οικονομία επιβραδυνθεί σημαντικά.

Δεν αποκλείεται, επίσης, να υπάρξουν κακά μαντάτα και στις διπλωματικές και γεωπολιτικές σχέσεις Ελλάδας και Τουρκίας. Το προχθεσινό «επεισόδιο» στην κυπριακή ΑΟΖ, όπου η Άγκυρα ισχυρίστηκε ότι καταδίωξε ένα νορβηγικό ερευνητικό σκάφος που συνεργάζεται με τη Λευκωσία, δείχνει ότι το «χαρτί» της έντασης δεν έχει φύγει ποτέ από τα συρτάρια των γραφειοκρατών και στρατηγών της Τουρκίας.

Εχουν αποδείξει, εξάλλου, ότι το χρησιμοποιούν απολύτως συνειδητά, ακόμη και για να εξυπηρετήσουν εσωτερικές σκοπιμότητες, όπως έκαναν στο παρελθόν με την «Επιχείρηση Βαριοπούλα». 

Γιατί να μην το επαναλάβουν τώρα που ο Ερντογάν χάνει έδαφος και το «βαθύ κεμαλικό κράτος» ελπίζει σε ρεβάνς;