ΠΡΟΣΩΠΑ - ΟΥΓΚΟ ΤΣΑΒΕΣ: Οι μεγάλες μεταρρυθμίσεις των δεκατεσσάρων χρόνων ηγεσίας του

Της ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ ΤΖΑΒΑΡΑ

Ο αέρας των μεταρρυθμίσεων που φύσηξε στη Βενεζουέλα από την πρώτη εκλογή του Ούγκο Τσάβες και την ανάληψη της προεδρίας, το 1999, μπορεί να ξεσήκωσε σφοδρότατες αντιδράσεις από τους επικριτές της πολιτικής του εντός της χώρας του και, φυσικά, από την κυβέρνηση Μπους, άλλαξε όμως ριζικά τη ζωή των φτωχών της Βενεζουέλας, που του χάρισαν μια σειρά από συντριπτικές εκλογικές νίκες.

 

Η εκστρατεία του για αύξηση των κοινωφελών δαπανών, επέκταση της δωρεάν παιδείας και υγείας, ανάκτηση του ελέγχου του πετρελαϊκού πλούτου και αναβάθμιση των θεσμών (ξεκινώντας από τη δικαστική εξουσία) ανέδειξε τον Ούγκο Τσάβες σε μεγάλο ηγέτη.

 

Κοινωνικές παροχές

Οι μεγάλες αλλαγές αφορούν κυρίως προγράμματα κοινωνικών παροχών και μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας, της εκπαίδευσης και της στέγασης. Είχαν τη βάση τους στο λεγόμενο «Σχέδιο Μπολίβαρ 2000».

  

  Σταθμός θεωρήθηκε η κρατικοποίηση της πετρελαϊκής εταιρείας της Βενεζουέλας, με την ανάκτηση του ελέγχου σε τέσσερα έργα άντλησης αργού, αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Στην εκπαίδευση, υλοποιήθηκε ένα τεράστιο έργο για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, με τη συνεργασία 250.000 δασκάλων και φοιτητών, που πέτυχε σε διάστημα ενός χρόνου να διδάξει γραφή και ανάγνωση σε ενάμισι εκατομμύριο άτομα. Αλλά γενικότερη είναι η συνολική αναμόρφωση του εκπαιδευτικού συστήματος, και μάλιστα της βασικής εκπαίδευσης, με τη δημιουργία παιδικών σταθμών και δημοτικών σχολείων στα οποία τα παιδιά παραμένουν ώς το απόγευμα και τους παρέχονται τρία γεύματα την ημέρα, γεγονός που ώθησε τις φτωχές λαϊκές οικογένειες να στείλουν μαζικά τα παιδιά τους. Εκτός από τη διάθεση κρατικών κονδυλίων, καθοριστική ήταν και η βοήθεια με την αποστολή εθελοντών από την Κούβα.

 

Υγεία

* Οι πρωτοβουλίες στον τομέα της υγείας εξασφάλισαν για πρώτη φορά δωρεάν πρόσβαση φτωχών εργατών και αγροτών σε υπηρεσίες υγείας. Πολλοί από τους ανθρώπους αυτούς δεν είχαν ποτέ στο παρελθόν δει γιατρό. Αναλόγως θεαματικά ήταν τα αποτελέσματα του προγράμματος στέγασης, ιδιαιτέρως στην πρωτεύουσα Καράκας, όπου το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού ζούσε σε άθλιες παραγκουπόλεις. 

* Οσον αφορά την ιδιοκτησία, επιχειρήθηκαν μεταρρυθμίσεις και τέθηκε από την πρώτη στιγμή ζήτημα απαλλοτριώσεων της μεγάλης γαιοκτησίας, όμως τα αποτελέσματα ήταν μικρότερα των αρχικών προσδοκιών, γιατί υπήρξε μεγάλη αντίδραση από την πλευρά των γαιοκτημόνων.

 

  Τον Απρίλιο του 2002, η κυβέρνηση ήρθε αντιμέτωπη με τη μεγάλη απεργία που κήρυξαν τα συνδικάτα. Περνώντας τον ύφαλο της αυτοανακήρυξης στην προεδρία του Πέδρο Καρμόνα και με την αποκατάσταση της κυβέρνησης Τσάβες, ξεκίνησε νέο μεγάλο κύμα απεργιών, που διήρκεσε δύο μήνες. 

Εξωτερική πολιτική

Η εξωτερική πολιτική είναι επίσης ένας τομέας όπου η διακυβέρνηση Τσάβες άνοιξε μια νέα σελίδα στη Λατινική Αμερική. Ο Ούγκο Τσάβες όχι μόνο αντιστάθηκε στη δημιουργία της Αμερικανικής Ζώνης Ελεύθερου Εμπορίου, αλλά και ανέπτυξε ένα ισχυρό μέτωπο διπλωματίας απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες, ισχυροποιώντας τους δεσμούς με την απομονωμένη Κούβα. Επίσης, εκμεταλλευόμενη τον πετρελαϊκό πλούτο της, η Βενεζουέλα συνέστησε συμμαχίες στο πλαίσιο της «Εναλλακτικής Μπολιβαριανής Λύσης για τη Λατινική Αμερική».

Η επανεκλογή του για τρίτη φορά ερμηνεύτηκε από τον ίδιο ως ψήφος υπέρ του σοσιαλιστικού του σχεδίου. «Ο λαός της Βενεζουέλας δεν ψήφισε εμένα. Ψήφισε για ένα σοσιαλιστικό σχέδιο», έλεγε.