ΠΑΙΔΕΙΑ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Μία «αιωνιότητα» και ένα... πτυχίο

Tου Αποστολου Λακασα

Πρωτοτυπία της χώρας αποτελεί το γεγονός ότι στα πανεπιστήμια πιο πολλοί είναι οι φοιτητές που χρωστούν μαθήματα παλαιότερων ετών σπουδών από εκείνους που φοιτούν κανονικά στο έτος των σπουδών τους. Με βάση τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, στο τέλος του έτους 2010-2011 στα πανεπιστήμια ήταν εγγεγραμμένοι 347.304 φοιτητές, εκ των οποίων οι 168.478 εντός του ελάχιστου χρόνου σπουδών της σχολής τους (συνήθως τετραετία), ενώ οι 178.826 βρίσκονταν στο 5ο, 6ο, 7ο, 8ο κ.ο.κ. έτος σπουδών. Δηλαδή, πάνω από ένας στους δύο (το 51,4%) έχει ξεπεράσει τον ελάχιστο χρόνο σπουδών. 

Βέβαια, δεν είναι όλοι «αιώνιοι», καθώς ορισμένοι διανύουν τον πρώτο ή τον δεύτερο χρόνο πέραν της ελάχιστης διάρκειας σπουδών της σχολής. Πρόκειται για διετή παράταση που θεωρείται εύλογο να δοθεί για την ολοκλήρωση των σπουδών. Οταν ξεπερνούν τη διετή παράταση, οι φοιτητές λογίζονται «αιώνιοι».

Ομως, γιατί ένας φοιτητής να παρατήσει τις σπουδές του όταν όλοι γνωρίζουμε τους κόπους των παιδιών και το ξεπαράδιασμα των οικογενειών για το... university dream;  

Οι πιο λογικές απαντήσεις είναι επειδή ο φοιτητής εισήχθη σε σχολή που δεν του αρέσει ή/και σε κάποια σχολή που είναι ιδιαίτερα δύσκολη για τα μέτρα του. Ουσιαστικά, εκτός από την αυτονόητη παγκόσμια πρωτοτυπία της Ελλάδας στο ζήτημα αυτό, οι «αιώνιοι» φοιτητές αποτελούν έμπρακτη απόδειξη της υποβάθμισης της ελληνικής εκπαίδευσης και των στρεβλών του συστήματος εισαγωγής στα ΑΕΙ.

Συγκεκριμένα, οι «αιώνιοι» δεν επιβαρύνουν τη λειτουργία του ΑΕΙ αφού έχουν πάρει τα συγγράμματα των μαθημάτων, ενώ δεν δικαιούνται πάσο (ασχέτως εάν οι φοιτητικές παρατάξεις φρόντιζαν να μοιράζουν πάσο σε όσους επιθυμούσαν...). Αρα, το ζητούμενο είναι να απαλείψουμε το φαινόμενο των «αιωνίων», όχι για εξοικονόμηση πόρων, αλλά με κύριο στόχο τη βελτίωση του ακαδημαϊκού έργου, το οποίο υποβαθμίζεται λόγω των παθογενειών που δημιουργούν τους «αιώνιους». 

Πρόκειται για φαύλο κύκλο. Για παράδειγμα, ας αναλογιστούμε κατά πόσο ένας εισακτέος θα μπορέσει να ανταποκριθεί στο επίπεδο σπουδών τμημάτων, όπως για παράδειγμα της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, όταν δεν το έχει μεράκι να σπουδάσει κάτι τέτοιο. Πρόκειται για τμήματα με πολύ καλό αντικείμενο σπουδών, όπου οι φοιτητές εντρυφούν σε κείμενα μεγάλων διανοητών όπως του Μαρκ Μαζάουερ, του Φερνάν Μπροντέλ, της Σούζαν Σόνταγκ, του Τσβετάν Τοντόροφ. Συμφωνώ με όποιον αντείπει ότι το ΑΕΙ είναι για να ανοίγει τους ορίζοντες των φοιτητών. Ομως, αρκεί για τις σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση η επιτυχία στην παπαγαλία των Λατινικών και της Ιστορίας;

Από την άλλη, η σύνδεση της ακαδημαϊκής μόρφωσης με την επαγγελματική αποκατάσταση ενισχύει την απαξίωση για σπουδές με χαμηλές επαγγελματικές προοπτικές. Αυτό βεβαίως δεν οφείλεται στη στάση των νέων όσο στο έλλειμμα της Πολιτείας να χαράξει στρατηγική για την τριτοβάθμια εκπαίδευση.