Παρότι η τεχνολογία για συστήματα εντοπισμού εχθρικών drones γνωρίζει ακμή, μόνο το Ισραήλ έχει πετύχει μέχρι στιγμής να παρουσιάσει αξιόπιστο σύστημα κατάρριψης σμήνους μη επανδρωμένων αεροσκαφών.
Το μικρό μέγεθος, η μικρή ταχύτητα πτήσης των drones και η ικανότητά τους να αλλάζουν απότομα πορεία καθιστά ανίσχυρα τα συμβατικά αντιαεροπορικά μέσα, με πολλά κράτη να στρέφονται προς τα ηλεκτρονικά αντίμετρα, που εξουδετερώνουν το λογισμικό του ιπτάμενου συστήματος. Τέτοια αντίμετρα δεν θεωρούνται, όμως, ακόμη αρκετά αξιόπιστα. Σε πρόσφατη δοκιμή σε αεροπορική βάση της Φλόριντα, το Πεντάγωνο παρουσίασε σύστημα αναχαίτισης drones βασισμένο σε μη εκρηκτικά αντίμετρα. Μικρά ελικόπτερα drones αναχαιτίζουν την απειλή, εκτοξεύοντας δίχτυα στο ουραίο τμήμα του και διακόπτοντας την πτήση του.
Στο Ισραήλ, όμως, οι πρώτες δοκιμές του συστήματος λέιζερ πέτυχαν την κατάρριψη σμήνους drones αλλά και μικρού επιβατικού αεροσκάφους Τσέσνα – πολλά από αυτά σε απόσταση μεγαλύτερη του ενός χιλιομέτρου πάνω από τη Μεσόγειο, όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα Times of Israel. Σύμφωνα με τον επικεφαλής του προγράμματος, ταξίαρχο Γιανίβ Ροτέμ, πλήρως λειτουργικό πρωτότυπο του συστήματος, που μεταφέρεται από αεροσκάφος, θα είναι έτοιμο εντός του 2024. Το σύστημα εντοπισμού των στόχων λειτουργεί ήδη χάρη σε κινητή μονάδα επίγειου λέιζερ, ικανού να καταρρίπτει ρουκέτες, όλμους, μικρά κατασκοπευτικά drones, καθώς και τα μεγάλα βομβαρδιστικά αεροσκάφη. Το καινοτόμο ισραηλινό σύστημα, εφόσον αποδειχθεί αποτελεσματικό, μπορεί να ανατρέψει τα δεδομένα στο πεδίο της μάχης, απειλώντας την όψιμη πρωτοκαθεδρία που απέκτησαν τα drones σε πρόσφατες συρράξεις, όπως στην Υεμένη και στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
Το Ισραήλ ανησυχεί ιδιαίτερα για τη στήριξη που προσφέρει το Ιράν στη σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Παρότι η Χεζμπολάχ έχει αποφύγει την όξυνση στο σύνορα Λιβάνου – Ισραήλ, αρνούμενη να αξιοποιήσει τα ισχυρά οπλικά συστήματα που διαθέτει χάρη στο Ιράν, το Ισραήλ εκτιμά ότι η σιιτική οργάνωση έχει την ικανότητα να εξαπολύσει επιθέσεις με drones εναντίον ισραηλινών οικισμών στη μεθόριο, αλλά και να χρησιμοποιήσει την καινοτόμο αυτή αεροπορία εναντίον ενδεχόμενης νέας στρατιωτικής επέμβασης της Τσαχάλ στο εσωτερικό του Λιβάνου. Ο πόλεμος στην Υεμένη, από τη μεριά του, απέδειξε τη χρησιμότητα των drones στο πεδίο της μάχης. Οι ελλιπώς εξοπλισμένοι αντάρτες Χούτι, υποστηριζόμενοι από το Ιράν, έχουν καταφέρει να τρομοκρατήσουν τη Σαουδική Αραβία, πραγματοποιώντας επιτυχημένες βομβιστικές επιδρομές με drones εναντίον διυλιστηρίων στα δυτικά του βασιλείου των Σαούντ.
«Θα ολοκληρώσουμε τις δοκιμές μέχρι το τέλος του χρόνου και αφού βεβαιωθούμε ότι είναι λειτουργικό, θα έχουμε το λέιζερ στην περιοχή της Γάζας μέσα σε τρία χρόνια», είπε ο ταξίαρχος Ροτέμ μιλώντας τη σε δημοσιογράφους.
Το ισραηλινό υπουργείο Αμυνας υποστηρίζει ότι σημαντικό όφελος του λέιζερ αναχαίτισης είναι το χαμηλό κόστος. Κάθε πύραυλος αναχαίτισης του αντιπυραυλικού συστήματος «Σιδερένιος Θόλος», που καλύπτει το Ισραήλ, κοστίζει δεκάδες χιλιάδες δολάρια, ενώ κάθε βολή του ραντάρ έχει αμελητέο κόστος. Οσο υπάρχει μάλιστα αξιόπιστη πηγή ενέργειας κοντά στο λέιζερ, το σύστημα δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει έλλειψη πυρομαχικών. Σημαντικό μειονέκτημα του πειραματικού συστήματος είναι ότι δεν λειτουργεί καλά σε συνθήκες χαμηλής ορατότητας, όπως με πυκνή συννεφιά ή κακοκαιρία. Το προσαρμοσμένο σε αεροσκάφος λέιζερ, όμως, θα δώσει λύση στο πρόβλημα αυτό, μεταφέροντας το σύστημα πάνω από τα σύννεφα.
Το επίγειο αμυντικό σύστημα, συμπαραγωγή του υπουργείου Αμυνας με την εταιρεία αμυντικού εξοπλισμού Rafael, δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τον «Σιδερένιο Θόλο», ούτε και τις άλλες υποδομές αεράμυνας του Ισραήλ. Σκοπός του είναι να ενισχύσει τα υπάρχοντα συστήματα, έχοντας ως κύρια αποστολή την καταστροφή μικρότερων στόχων, αφήνοντας τους μεγαλύτερους από αυτούς στους πυραύλους του «Θόλου».
Στις δοκιμές του αερομεταφερόμενου λέιζερ, που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα, το πρωτοποριακό οπλικό σύστημα τοποθετήθηκε σε εκπαιδευτικό αεροσκάφος της αεροπορίας, το οποίο απογειώθηκε για να εντοπίσει και να καταρρίψει περίπου δέκα drones. Το λέιζερ αξιοποίησε αυτόνομο σύστημα εντοπισμού και εγκλωβισμού στόχων, το οποίο δεν απαιτεί ανθρώπινη παρέμβαση. «Αναχαιτίσαμε επιτυχώς πολλά τέτοια αεροσκάφη, σε απόσταση μικρότερη του ενός χιλιομέτρου. Η τεχνολογική αυτή καινοτομία είναι κρίσιμη για τη δημιουργία του αερομεταφερόμενου λέιζερ. Αυτή είναι η πρώτη φορά που το Ισραήλ πέτυχε κάτι τέτοιο και νομίζω ότι είμαστε από τους λίγους στον κόσμο που το έχουν πετύχει», είπε ο Ροτέμ. Το αερομεταφερόμενο λέιζερ θα είναι σύντομα ικανό να καταρρίπτει στόχους σε απόσταση δεκάδων χιλιομέτρων.
Ο Ισραηλινός ταξίαρχος προειδοποίησε όμως ότι τα ενθαρρυντικά αυτά στοιχεία αφορούν τις αρχικές δοκιμές του συστήματος. «Παρότι η προσπάθεια στέφθηκε με επιτυχία, βρισκόμαστε ακόμη στα πρώτα στάδια και θα χρειαστεί πολλή δουλειά για να έχουμε ένα πλήρως λειτουργικό σύστημα στα χέρια μας», είπε. Το λέιζερ αξιοποιεί προηγμένο σύστημα οπτικής στόχευσης, ικανό να ακολουθεί τον στόχο και να προβλέπει την πορεία του με μεγάλη ακρίβεια.
Σε βίντεο, που δημοσιοποίησε το ισραηλινό υπουργείο Αμυνας, το λέιζερ φαίνεται να έχει εγκλωβίσει τον στόχο του και να ανοίγει τρύπα στην άτρακτο μικρού αεροσκάφους Τσέσνα, χωρίς χειριστές, το οποίο καταλήγει λίγα δευτερόλεπτα αργότερα στα νερά της Μεσογείου.
Αυτόνομα μάχιμα ρομπότ και drones, που θα πλοηγούνται χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη, μπορεί να αξιοποιηθούν σε πεδία μαχών με στόχο ανθρώπους, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση στην επιστημονική επιθεώρηση New Scientist. Βασισμένη σε έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ από τις αρχές Μαρτίου, η επιστημονική δημοσίευση περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο αυτόνομα drones χρησιμοποιήθηκαν σε πεδία μαχών της Λιβύης, επιλέγοντας στόχους χωρίς την παραμικρή ανθρώπινη παρέμβαση.
Η 556 σελίδων έκθεση αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στην επιχείρηση «Καταιγίδα ειρήνης», την οποία εξαπέλυσαν στις 27 Μαρτίου 2020 οι προσκείμενες στον Λίβυο πρωθυπουργό Φαγέζ αλ Σαράζ δυνάμεις με έδρα την Τρίπολη. Η επιχείρηση επέτρεψε στις δυνάμεις του Σαράζ να απωθήσουν τους άνδρες του στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ, που απειλούσαν την Τρίπολη. «Τα οχήματα ανεφοδιασμού του Χαφτάρ εντοπίστηκαν και υποχρεώθηκαν σε αναδίπλωση εξαιτίας του βομβαρδισμού που υπέστησαν από drones και άλλα αυτόνομα οπλικά συστήματα, όπως το Kargu-2 και άλλα πυρομαχικά τελευταίας τεχνολογίας. Τα αυτόνομα αυτά συστήματα αποδείχθηκαν ικανά να επιλέγουν στόχους και να τους εξοντώνουν, χωρίς επαφή μεταξύ του χειριστή και της ιπτάμενης συσκευής. Επρόκειτο για πραγματικά αυτόνομα όπλα», αναφέρει η έκθεση του ΟΗΕ.
Τα προηγμένα αυτά πυρομαχικά, γνωστά με το ακρωνύμιο LM (loitering munitions) ή και ως «drones καμικάζι», υπερίπτανται πάνω από το πεδίο της μάχης για να πραγματοποιήσουν κάθετη εφόρμηση σε στόχο, τον οποίο εξοντώνουν χάρη στα εκρηκτικά που μεταφέρουν.
Το τουρκικής κατασκευής Kargu-2 ζυγίζει 7 κιλά και πετά με ταχύτητα 72 χλμ. την ώρα. Η αυτονομία του είναι της τάξης των 30 λεπτών και η ακτίνα δράσης του είναι πέντε χιλιόμετρα.
Το αεροσκάφος, η κατασκευή του οποίου είναι ιδιαίτερα οικονομική, είναι εξοπλισμένο με...
εκρηκτική γόμωση και μπορεί να πλοηγείται από χειριστή ή να κινείται αυτόνομα με τη βοήθεια καμερών «εξοπλισμένων με λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, ικανό να εντοπίζει και να αναγνωρίζει στόχους στο έδαφος», αναφέρει η επιθεώρηση New Scientist. Η χρήση του τουρκικού drone στη Λιβύη χαρακτηρίστηκε σημαντική καινοτομία από αμυντικούς αναλυτές. Εδώ και περίπου είκοσι χρόνια, συντεταγμένα στρατιωτικά σώματα, αλλά και ανταρτικές οργανώσεις, όπως οι Χούτι στην Υεμένη, χρησιμοποιούν drones για αναγνωριστικές αποστολές, αλλά και για τον βομβαρδισμό στόχων. Τη μέθοδο αυτή χρησιμοποιούν κατά κόρον οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες για την εξουδετέρωση τρομοκρατικών στόχων στη Νότια Ασία και το Κέρας της Αφρικής, ενίοτε με τραγικές συνέπειες για αμάχους. Στόχοι αμερικανικών drones έχουν γίνει στελέχη των Πακιστανών Ταλιμπάν, των Αφγανών «συντρόφων» τους, καθώς και της ισλαμικής οργάνωσης αλ Σαμπάμπ στη Σομαλία και την περιοχή των κρατών του Σαχέλ. Μέχρι στιγμής, όμως, οι επιχειρήσεις αυτές πραγματοποιούνταν με ανθρώπινο χειρισμό.
Το 2020, κατά τη διάρκεια του πολέμου μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για τον έλεγχο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, το υπουργείο Αμυνας του Μπακού κόμπασε για τις μεγάλες απώλειες «σε ψυχές και υλικό», που οι αζερικές δυνάμεις είχαν προκαλέσει στους Αρμενίους. Ερωτηθείς από τουρκικό ειδησεογραφικό δίκτυο, ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, Ιλχάμ Αλίγεφ, είπε ότι «χάρη στην τεχνολογία αιχμής των τουρκικών drones, ένοπλων και μη, αποφύγαμε σημαντικό αριθμό απωλειών των δυνάμεών μας».
Μιλώντας στην εφημερίδα Le Monde, ο ερευνητής του Πανεπιστημίου Κινγκς του Λονδίνου, Τζακ Μακντόναλντ, υπογραμμίζει τις ανακρίβειες της έκθεσης του ΟΗΕ. «Κανένα στοιχείο δεν αποδεικνύει ότι βομβαρδιστικά drones ή άλλα πυρομαχικά τελευταίας γενιάς έπληξαν στρατιώτες ή οχήματα. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε τον βαθμό αυτονομίας των αεροσκαφών αυτών», λέει ο Μακντόναλντ. Από τη μεριά της, η Ούλρικε Φράνκε, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Διεθνών Σχέσεων και ειδικευμένη στα drones και την τεχνητή νοημοσύνη, λέει στην εφημερίδα Le Monde: «Η έκθεση του Συμβουλίου Ασφαλείας δεν περιλαμβάνει λεπτομέρειες για τα αυτόνομα οπλικά συστήματα. Επισημαίνει απλά την ύπαρξη προηγμένων πυρομαχικών, όπως το τουρκικό drone Kargu-2, παράλληλα με άλλα συστήματα, όπως βομβαρδιστικά drones αμερικανικής κατασκευής. Η έκθεση δεν εξηγεί, όμως, τον βαθμό αυτονομίας των συστημάτων αυτών και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης στον χειρισμό τους. Δεν καταλαβαίνω γιατί το περιστατικό που περιγράφεται στην έκθεση απασχόλησε σε τέτοιο βαθμό τα μέσα ενημέρωσης, ενώ γνωρίζουμε εδώ και καιρό ότι τέτοια συστήματα αξιοποιούνται σε πολλές ζώνες κρίσης». Ηδη από το 2016, κατά τη διάρκεια συνοριακών «επεισοδίων» με το Αζερμπαϊτζάν, ο εκπρόσωπος Τύπου του υπουργείου Αμυνας της Αρμενίας είχε κάνει λόγο για «drone τύπου Harop, ισραηλινής κατασκευής, το οποίο λειτουργεί σαν καμικάζι, για να αυτοκαταστραφεί μόλις πέσει στον στόχο του».
«Η έκθεση θεωρεί ότι κάθε τηλεχειριζόμενο οπλικό σύστημα είναι αυτόνομο. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ΟΗΕ προσπαθεί από το 2014 να εντάξει όλα αυτά τα οπλικά συστήματα, έστω κι αν δεν είναι πραγματικά αυτόνομα, σε καθεστώς αυστηρότερου διεθνούς ελέγχου», λέει η Φράνκε. Τον κίνδυνο που δημιουργούν τα αυτόνομα οπλικά συστήματα υπογραμμίζει η ανθρωπιστική οργάνωση Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εγκαινίασε εκστρατεία «κατά των φονικών ρομπότ», στην οποία υποστηρίζει ότι τέτοια όπλα είναι ανίκανα να υπακούσουν στους κανόνες της ανθρωπιάς και της επιχειρησιακής αναγκαιότητας.
Τον Δεκέμβριο του 2018, ο τότε υπουργός Αμυνας, Αβίγκντορ Λίμπερμαν, διέταξε το υπουργείο να ενισχύσει τις επενδύσεις στην τεχνολογία των λέιζερ, σε μια προσπάθεια να επιταχυνθεί η κατασκευή βιώσιμου πρωτοτύπου. Την περασμένη Δευτέρα, ο σημερινός υπουργός Αμυνας, Μπένι Γκαντζ, εξήρε την επιτυχημένη δοκιμή του αερομεταφερόμενου λέιζερ. «Οφείλω να συγχαρώ τη διεύθυνση εξοπλισμών του υπουργείου και την εταιρεία Elbit για την τεχνολογική επανάσταση που προκάλεσαν. Μας φέρατε πιο κοντά σε ακόμη μία σημαδιακή ημέρα στην ανάπτυξη πολλαπλού δικτύου αεράμυνας για το Ισραήλ. Το λέιζερ θα προσφέρει ακόμη μία εγγύηση ασφάλειας εναντίον κάθε είδους απειλής», είπε ο Γκαντζ. Η λιβανική σιιτική οργάνωση Χεζμπολάχ είναι αυτή που προκαλεί τη μεγαλύτερη ανησυχία στους αξιωματούχους του ισραηλινού υπουργείου Αμυνας. Η οργάνωση φέρεται να διατηρεί οπλοστάσιο 130.000 ρουκετών, πυραύλων και όλμων, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε μελλοντικό πόλεμο με το Ισραήλ. Οι δύο μεγαλύτερες ένοπλες οργανώσεις στη Λωρίδα της Γάζας, η Χαμάς και η Ισλαμική Τζιχάντ, διαθέτουν και αυτές χιλιάδες ρουκέτες και όλμους, έχοντας εκτοξεύσει περισσότερα από 4.000 βλήματα εναντίον του Ισραήλ στην κρίση του Μαΐου. Παρά το σφυροκόπημα του ισραηλινού πυροβολικού και τον από αέρος βομβαρδισμό της Γάζας, με δεκάδες άμαχους Παλαιστινίους νεκρούς, τα πυρά ρουκετών δεν σταμάτησαν, αποδεικνύοντας τον ατελέσφορο χαρακτήρα της επιθετικής προσέγγισης από μέρους των ισραηλινών δυνάμεων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου