Τι κοινό έχουν οι επιθέσεις με ρουκέτες από σιίτες πολιτοφυλακές στο Ιράκ, οι κυβερνοεπιθέσεις με απαίτηση λύτρων σε στόχους στις ΗΠΑ και η χρήση μισθοφόρων από τη Ρωσία σε πεδία μάχης στη Μέση Ανατολή;
Είναι μέρος μιας τάσης στο πλαίσιο της οποίας οι αντίπαλοι της Αμερικής χρησιμοποιούν μη κρατικούς παράγοντες και μέσα με τα οποία εύκολα αρνούνται "κάθε σχέση", προκειμένου να ασκήσουν πίεση ενάντια στα συμφέροντά της.
Η Ουάσιγκτον βρίσκεται συχνά στο στόχαστρο μιας κλασικής στρατηγικής - του πολέμου δι’ αντιπροσώπων - έναντι της οποίας δεν έχει ακόμη επινοήσει μια αποτελεσματική απάντηση.
Ο πόλεμος δι’ αντιπροσώπων (proxy war) υπάρχει σχεδόν από πάντα.
Στην εποχή των ιστιοφόρων, οι αντιμαχόμενες δυνάμεις ανέθεταν σε κουρσάρους να αδειάζουν τα ταμεία των εχθρών τους. Η Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, ενώ τυπικά ήταν ιδιωτική εταιρεία, έφερε τεράστια τμήματα εδάφους του πλανήτη και του παγκόσμιου εμπορίου εντός της αυτοκρατορικής τροχιάς του Λονδίνου.
Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Ουάσιγκτον και η Μόσχα στρατολογούσαν μισθοφόρους, αντάρτες, ακτιβιστές και άλλες μη κρατικές ομάδες, οξύνοντας μια έντονη αντιπαλότητα που και οι δύο ήλπιζαν να διατηρήσουν εντός συγκεκριμένων ορίων, ώστε να αποφευχθεί μια μεγάλη σύγκρουση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων.
Στη σύγχρονη εποχή, οι ΗΠΑ έχουν συνεργαστεί με μη κρατικούς παράγοντες για την αναχαίτιση του Ισλαμικού Κράτους και τη διατήρηση ενός γεωπολιτικού αποτυπώματος στη Συρία. Τις περισσότερες φορές, ωστόσο, η Αμερική είναι ο στόχος και όχι ο "χορηγός" αυτής της προσέγγισης.
Το Ιράν έχει κάνει σύστημα τον εξοπλισμό και την υποκίνηση σιιτικών μουσουλμανικών πολιτοφυλακών ώστε να διεξάγουν επιθέσεις με πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη εναντίον βάσεων και προσωπικού των ΗΠΑ στο Ιράκ, ως μέρος μιας ευρύτερης στρατηγικής πολέμου δι' αντιπροσώπων σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή.
Το καθεστώς της Ρωσίας υπό τον Βλαντιμίρ Πούτιν προσλαμβάνει μισθοφόρους της Ομάδας Wagner και άλλων αντίστοιχων οντοτήτων προκειμένου να προστατεύει τα συμφέροντα της Μόσχας και να επεκτείνει την επιρροή της στη Συρία και τη Λιβύη.
Ρωσικές εγκληματικές οργανώσεις φέρονται να έχουν πραγματοποιήσει επιθέσεις στον κυβερνοχώρο ενάντια σε κομβικής σημασίας υποδομές της Αμερικής, κυρίως μέσω της επίθεσης έναντι λύτρων η οποία "μπλόκαρε" τον αγωγό Colonial Pipeline στις ανατολικές ΗΠΑ νωρίτερα μέσα στο 2021. Η σύνδεση του Κρεμλίνου με αυτά τα στοιχεία είναι σκοτεινή, ωστόσο φαντάζει απίθανο ο Πούτιν να ανεχόταν αυτές τις επιθέσεις εάν δεν πίστευε ότι είναι επωφελείς για το ρωσικό κράτος.
Η "γοητεία" των επιθέσεων δι’ αντιπροσώπου είναι ότι προσφέρουν αντίκτυπο με (σχετική) ατιμωρησία.
Το Ιράν μπορεί να χρησιμοποιεί ιρακινές πολιτοφυλακές για να αποδυναμώσει τη θέση των ΗΠΑ στο Ιράκ ή να αποκτά διαπραγματευτικά "χαρτιά" στις διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό του πρόγραμμα, χωρίς να χρειάζεται να επιτεθεί ανοιχτά σε μια υπερδύναμη.
Οι ρωσικές εγκληματικές ομάδες μπορούν να προκαλούν διαταραχές στις ΗΠΑ χωρίς να αποκαλύπτουν ανοικτά το χέρι του Κρεμλίνου. Και όσο πιο δύσκολη είναι η απόδοση ευθυνών, τόσο δυσκολότερη γίνεται για την Ουάσινγκτον η δυνατότητα να δικαιολογήσει μια ταχεία, σκληρή τιμωρητική απάντηση.
Οι επιθέσεις "διά μεσολάβησης" προσφέρουν έτσι στους αντιπάλους της Αμερικής τη δυνατότητα να περιορίζουν τις ΗΠΑ εντός συγκεκριμένων ορίων: πρόκειται για κλασική τακτική "γκρίζας ζώνης" η οποία χρησιμοποιείται για να ασκεί πίεση χωρίς να ανοίγει "πόλεμο". Ταυτόχρονα, προσφέρουν σε χώρες όπως η Ρωσία και το Ιράν την ευκαιρία να δοκιμάσουν προσεγγίσεις - μαζικές κυβερνοεπιθέσεις, μεγάλης κλίμακας βία εναντίον αμερικανικών στόχων στη Μέση Ανατολή - τις οποίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν εάν αύριο ξεσπάσει μια μεγαλύτερη σύγκρουση.
Μέχρι στιγμής, η Ουάσιγκτον δυσκολεύεται να διαμορφώσει και να λάβει νικηφόρα αντίμετρα.
Αναλογικά αντίποινα εναντίον των ίδιων των "αντιπροσώπων" - αεροπορικές επιθέσεις εναντίον των πολιτοφυλακών οι οποίοι υποστηρίζονται από το Ιράν, συλλήψεις ή οικονομικά αντίποινα κατά ρωσικών εγκληματικών ομάδων - δεν φαίνεται να προβληματίζουν ιδιαίτερα τους κρατικούς χορηγούς τους.
Αυτό οφείλεται κυρίως στο ότι ...
επιτρέπουν στην Τεχεράνη και τη Μόσχα να διατηρούν άθικτο τον μύθο του "αθώου" για τον εαυτό τους και να εκτρέπουν το κόστος σε πιο αναλώσιμους παράγοντες.
Η προφανής εναλλακτική λύση για την Ουάσινγκτον είναι να χτυπήσει σκληρότερα - και να είναι πρόθυμη να "κυνηγήσει" τόσο τον χορηγό, όσο και τον πληρεξούσιό του.
Το 2018, το Υπουργείο Άμυνας των ΗΠΑ "τσάκισε" ένα σώμα 200 Ρώσων μισθοφόρων οι οποίοι πλησίασαν υπερβολικά τις αμερικανικές δυνάμεις στη Συρία.
Στις αρχές του 2020, ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ διέταξε τη δολοφονία του υποστράτηγου Κασέμ Σολεϊμανί, διοικητή της ιρανικής "Δύναμης Quds", μετά από επιθέσεις των Ιρακινών φίλων του Ιράν ενάντια σε αμερικανικούς στόχους στη χώρα.
Ομοίως, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν φέρεται να προειδοποίησε τον Πούτιν ότι θα απαντήσει με αντίποινα κατά των ρωσικών κρατικών συμφερόντων - ίσως μέσω κυβερνοεπιθέσεων, ίσως μέσω οικονομικών κυρώσεων ή άλλων μέσων - εάν συνεχιστούν οι μεγάλης κλίμακας επιθέσεις στον κυβερνοχώρο.
Η λογική πίσω από αυτή τη γραμμή είναι στέρεη. Οι επιθέσεις δι' αντιπροσώπων δεν θα σταματήσουν έως ότου οι αντίπαλοι των ΗΠΑ αρχίσουν να φοβούνται ότι θα υποφέρουν περισσότερο από την αμερικανική απάντηση σε σχέση με το τι κερδίζουν από το αρχικό, δικό τους πλήγμα.
Οι ΗΠΑ, δείχνοντας ότι θα απαντήσουν ασύμμετρα - δηλαδή ότι διατηρούν το δικαίωμα να επιτεθούν σε σειρά τομέων - μπορούν να προκαλέσουν μεγαλύτερη αβεβαιότητα στους υπολογισμούς των συγκεκριμένων χωρών. Και, όπως υποστηρίζει ο αναλυτής Michael Knights, εάν η Ουάσιγκτον μπορέσει να αντισταθεί στο να καυχηθεί δημοσίως για τις επιχειρήσεις αντιμέτρων της, μπορεί να αποφύγει να κάνει τους εχθρούς της να αισθανθούν σαν να μην έχουν άλλη επιλογή παρά να συνεχίσουν τον φαύλο κύκλο.
Παρ' όλα αυτά, η λήψη μέτρων εναντίον ενός "χορηγού" δεν πετυχαίνει πάντα το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. Ο Τραμπ μπορεί να σόκαρε την ιρανική κυβέρνηση σκοτώνοντας τον Σολεϊμανί, ωστόσο οι επιθέσεις των σιιτικών πολιτοφυλακών στο Ιράκ άρχισαν εκ νέου λίγο αργότερα. Η ρίζα του προβλήματος είναι ότι είναι δύσκολο για μια υπερδύναμη η οποία παλεύει σε πάμπολλα μέτωπα να κερδίσει "μαραθώνιες" συγκρούσεις με αποφασισμένους αντιπάλους - και οι ΗΠΑ είναι ο ορισμός μιας σκεδασμένης σε διάφορα μέτωπα υπερδύναμης σε ό,τι αφορά τη Ρωσία και το Ιράν αυτή τη στιγμή, καθώς είναι ορατό διά γυμνού οφθαλμού ότι η Ουάσινγκτον προσπαθεί να επικεντρωθεί στην Κίνα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, όπως και η κυβέρνηση Τραμπ πριν από εκείνη, προσπαθεί να δείξει ότι χάνει σιγά - σιγά την υπομονή της με τις επιθέσεις δι' αντιπροσώπου. Η απόδειξη αυτού μπορεί να απαιτεί έναν βαθμό συνεχούς ανταπόκρισης - και διαρκούς αντιπαράθεσης - ο οποίος θα οδηγήσει τον Μπάιντεν πολύ πιο μακριά από εκεί που ο ίδιος θέλει να φτάσει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου