ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ - ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΡΙΖΟΠΛΗΚΤΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Kάποιος πρέπει να μιλήσει ανοιχτά στους ελληνόφωνους σανοφάγους που ψηφίζουν τσαρλατάνους για τον ισλαμοαρμαγεδώνα που έρχεται στο Τσιπριστάν...

Γράφει ο ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ

Αν οι παράγοντες που κρίνουν τα αποτελέσματα της ασκούμενης πολιτικής είναι λίγο-πολύ πάντοτε οι ίδιοι –τα πρόσωπα, οι πόροι, τα τεχνικά μέσα, το πρόγραμμα, η εσωτερική και η εξωτερική συγκυρία, τα τυχηρά γεγονότα– , ό,τι παρατηρείται ή καταλογίζεται ως αδυναμία κι ό,τι πιστώνεται ως επιτυχία δεν είναι άσχετο μ’ όλα τ’ άλλα, απεναντίας μάλιστα. Ο ένας ή ο άλλος παράγοντας μπορεί να δικαιολογεί διαφοροποιήσεις ως προς το βαθμό επιτυχίας ή αποτυχίας της ασκούμενης πολιτικής στον τάδε ή στον δείνα τομέα, όμως οι διαφοροποιήσεις αυτές ποτέ δεν είναι τέτοιες που να δίδουν την εντύπωση συστημικής ετερότητας. Το σύστημα παραγωγής της πολιτικής είναι ένα και το αυτό, και η πραγματικότητά του αντανακλάται εξίσου στο μέρος και στο όλο, τα συνδέει μεταξύ τους, τα επεξηγεί και τα αναπαράγει.

Έχω επανειλημμένως υποστηρίξει ότι οι ανεπάρκειες που ώθησαν τη χώρα στην οικονομική καταστροφή δεν ήταν πρωτίστως οικονομικές ή, εν πάση περιπτώσει, δεν ήταν αμιγώς οικονομικές, ούτε βέβαια συγκυριακές, αλλά κυρίως –αν όχι αποκλειστικά– αξιακές. Ένα σύστημα διακυβέρνησης δεν οδηγείται σε συνολική αποτυχία αποκλειστικά λόγω κακών εκτιμήσεων ή κακής χρήσης των μέσων και των πόρων που διαθέτει. Η συνολική αποτυχία προϋποθέτει πολύ βαθύτερα, πολύ μονιμότερα, πολύ πιο διαβρωτικά αίτια. Αίτια που ανάγονται στην ίδια την αντίληψη των κυρίαρχων ελίτ για την πολιτική, για τη σχέση της πολιτικής με την κοινωνία, για την ιδιοκτησία και τα περιθώρια χρήσης των πόρων, για την επάρκεια των ατόμων και τα όρια της επάρκειας ή της ανεπάρκειας, για τη μέτρηση και την αξία των αποτελεσμάτων. Όσο κι αν οι εννιά στις δέκα αναλύσεις επιμένουν με φορτικότητα στην οικονομίστικη εξήγηση της οικονομικής δυσπραγίας, νομίζω ότι με τον τρόπο αυτόν απλώς την περιγράφουν, δεν την εξηγούν. Οπότε η ίδια η ανάλυση δημιουργεί έναν δικό της φαύλο κύκλο δίπλα σε κείνον της προβληματικής οικονομίας που αποτελεί το σύστημα αναφοράς.

Εις επίρρωσιν της βασικής αυτής θέσης, επιτρέψτε μου να επικαλεσθώ, αρυόμενος το σχετικό επιχείρημα από την άμεση επικαιρότητα, τις καίριες αδυναμίες που παρατηρούνται –παράλληλα με εκείνες που χαρακτηρίζουν την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης– όσον αφορά το χειρισμό του προσφυγικού προβλήματος. 

Το πρόβλημα ασφαλώς σχετίζεται με τη συγκυρία και προκαλείται από παράγοντες ξένους προς την εσωτερική πραγματικότητα. Δείτε όμως τι συμβαίνει: Αντί οι 'Ελληνες ιθύνοντες να επιμείνουν, με τη δέουσα ένταση και με την κατάλληλη τεκμηρίωση, στην ανάδειξη αυτών ακριβώς των παραγόντων, καθώς και του πλαισίου που διέπει βάσει των διεθνών κανόνων το χειρισμό του προβλήματος, φρόντισαν, με ολιγωρίες, αψυχολόγητες κινήσεις, άστοχες δηλώσεις και άσκοπες αδράνειες, να το μετατρέψουν σε μια ακόμη εκδήλωση της κρατικής ανικανότητας της Ελλάδας να αντιμετωπίσει με επάρκεια και σοβαρότητα οιοδήποτε πρόβλημα.

Αντί, για παράδειγμα, η χώρα να αναδείξει το πλαίσιο του ΟΗΕ που διέπει την αντιμετώπιση των προσφυγικών ροών, και τους κανόνες που δεσμεύουν τη συμπεριφορά όλων των εμπλεκομένων, επέτρεψε, ουσιαστικά αδιαφορώντας να εκπληρώσει τις δικές της, τεχνικής κυρίως φύσεως, υποχρεώσεις, να ασκείται μια ευλογοφανής κριτική όλων των άλλων εις βάρος μας.  

Η μη εφαρμογή του ισχύοντος διεθνούς και κοινοτικού καθεστώτος για τους πρόσφυγες μετετράπη, με δική μας ευθύνη, σε κριτική για την ικανότητα μιας και μόνο χώρας να συμπεριφερθεί ως συντεταγμένη πολιτεία. Έτσι, το γεγονός ότι καθυστερήσαμε ανεπίτρεπτα να εμπλέξουμε τoν Frontex στη φύλαξη των συνόρων ή το γεγονός εξακολουθούμε να μην προβαίνουμε στις οφειλόμενες ενέργειες για την ταυτοποίηση των προσώπων που εισέρχονται στη χώρα ως δυνητικοί αιτούντες διεθνή προστασία καλύπτουν, φερ’ ειπείν, μέσω του παραμορφωτικού φακού της επικοινωνίας της επικαιρότητας, την ευθύνη της Γερμανίας για τη διόγκωση των προσφυγικών ροών –ευθύνη που συνδέεται με δημόσιες δηλώσεις που καλωσόριζαν την άφιξη εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων στη χώρα ως "ευλογία" για την ανάπτυξη της γερμανικής οικονομίας.

Παρατηρούμε λοιπόν ότι δεν μας λείπουν τα επιχειρήματα για τις ευθύνες των άλλων. Αυτό που μας λείπει, ώστε να είμαστε πειστικοί και να θέσουμε τους πάντες ενώπιον των ευθυνών τους, είναι η σοβαρότητα, η επιμονή, ο συντονισμός και η παρακολούθηση όσον αφορά την εκπλήρωση των δικών μας συναφών υποχρεώσεων. Επίσης, το γεγονός ότι ερχόμαστε εκ των υστέρων, αμυνόμενοι, να απολογούμαστε για τις δικές μας ανεπάρκειες μη αναδεικνύοντας επαρκώς το ρόλο του κράτους-δουλεμπόρου και διεθνούς εκβιαστή που ανοικτά διαδραματίζει πλέον ως κατ’ εξοχήν αποσταθεροποιητικός παράγοντας στην περιοχή η Τουρκία. Για σκεφθείτε πόσο πιο πειστικός και ηθικά θωρακισμένος θα ήταν, φερ’ ειπείν, ο λόγος του κ. Μουζάλα όταν επέκρινε τη βλακώδη "παραίνεση" του Βέλγου συναδέλφου του να "απωθήσουμε" τους πρόσφυγες, δικαίως κατηγορώντας τον για συνηγορία υπέρ της τέλεσης διεθνών εγκλημάτων, αν οι ορθές αυτές επισημάνσεις δεν γίνονταν υπό τον πέπλο της καχυποψίας, ου μην και της λοιδορίας, που έχει υφάνει γύρω από τις διεθνείς σχέσεις της χώρας η διάχυτη εντύπωση ότι η Ελλάδα δεν πράττει ούτε τα στοιχειώδη από όσα της αναλογούν.

Η "παθολογία" των εν λόγω χειρισμών δεν διαφέρει επί της αρχής από την "παθολογία" των χειρισμών στην οικονομία. Ουσιαστικά είναι ταυτόσημες. Ξεκινούν από την ανεπάρκεια των προσώπων και των δομών που χαρακτηρίζει το σύνολο των δημόσιων λειτουργιών της χώρας. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε δεν θα ήταν καν προβλήματα ακόμη και υπό την αρνητική διεθνή συγκυρία, αν η χώρα και οι πολιτικές της ελίτ διέθεταν την κουλτούρα που απαιτείται για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Αν στον δημόσιο βίο δεν κυριαρχούσαν η φαυλότητα, η ευνοιοκρατία, οι κακώς νοούμενες "ισορροπίες", η ανάδειξη ακατάλληλων ανθρώπων σε νευραλγικές θέσεις, η αδυναμία αξιοποίησης σημαντικών πλεονεκτημάτων που εξακολουθούν να εξασφαλίζουν η γεωγραφία, οι πολιτικές μας εντάξεις ή οι σημαντικές μας δυνατότητες, θα μπορούσαμε τουλάχιστον να εκμεταλλευτούμε τη συγκυρία, αντί να μετατρεπόμαστε εκόντες-άκοντες σε άθυρμά της.

Ενώ ακόμη δέσποζε στην πολιτική σκηνή της Γερμανίας, ο Otto von Bismarck είχε διατυπώσει, δίκην πολιτικής παρακαταθήκης, μιας πρόταση που έγινε γνωστή ως "δόγμα Bismarck", σύμφωνα με την οποία, η Γερμανία ως σχεδόν περίκλειστη χώρα, περικυκλωμένη από δυνητικούς εχθρούς, θα έπρεπε μεν να διαθέτει επαρκή αποτρεπτική ισχύ ώστε να είναι σε θέση να διεξαγάγει επιτυχώς αμυντικό πόλεμο δεχόμενη ταυτόχρονη επίθεση από δύση και από ανατολή, δεν θα έπρεπε όμως επ’ ουδενί να ξεκινήσει με δική της πρωτοβουλία διμέτωπο επιθετικό πόλεμο ο οποίος θα ήγειρε απαιτήσεις που θα συνεπάγονταν την εξάντληση των αμυντικών της πόρων. Η εγκατάλειψη της πολιτικής αυτής από τον Κάιζερ σήμανε την καταστροφή του γερμανικού Ράιχ και το τέλος της ευρωπαϊκής πολιτικής συλλογικής ασφάλειας που εφαρμόστηκε με σχετική επιτυχία στην ήπειρο μετά το 1815.

Κάτι αντίστοιχο, σε άλλο επίπεδο βέβαια, συμβαίνει σήμερα και στη δική μας χώρα. Ένα σημαντικό δεύτερο μέτωπο, αυτό της αντιμετώπισης του προσφυγικού προβλήματος παράλληλα με την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, απειλεί τη χώρα αφανισμό. Οι κίνδυνοι είναι πολύ περισσότεροι από τους άμεσα προφανείς. Αν η κυβέρνηση αρέσκεται να εστιάζει την επικοινωνιακή της ρητορική στην ανθρωπιστική πτυχή του προβλήματος – η οποία είναι βεβαίως πραγματική – , κάποιος πρέπει να της υπενθυμίσει ότι με δική της ευθύνη οι πιο μακροπρόθεσμες, οι πιο δυσχερείς στην αντιμετώπισή τους πτυχές θα "εγκατασταθούν" επίσης με απρόβλεπτες συνέπειες στη χώρα. 

Μπροστά στον ορατό κίνδυνο εγκλωβισμού εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων με διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο, τρόπο ζωής, αξίες, κ.λπ., εντός των ελληνικών συνόρων, κάποιος θα πρέπει να μιλήσει για τις επαπειλούμενες οικονομικές, πολιτικές και δημογραφικές συνέπειες, καθώς και για τις συνέπειες ασφαλείας για τη χώρα. Είναι άλλο πράγμα να συνορεύεις με μια μεγάλη, ρεβιζιονιστική, επεκτατική μουσουλμανική χώρα που αναζητεί αφορμές για να προωθήσει την επιθετική της ατζέντα και ταυτόχρονα να "φιλοξενείς" – χωρίς να τους έχεις προσκαλέσει ούτε να διαθέτεις τις δομές για να τους κρατήσεις και να τους αποκαταστήσεις – μερικά εκατομμύρια μουσουλμάνων και άλλο να είσαι μια χώρα της κεντρικής ή της δυτικής Ευρώπης για την οποία η παρουσία σημαντικών μουσουλμανικών κοινοτήτων εγείρει μόνο ζητήματα εσωτερικής ασφάλειας.

Βρισκόμαστε λοιπόν ήδη αντιμέτωποι με... 

ένα δεύτερο μέτωπο, εξίσου – αν όχι περισσότερο – επικίνδυνο με το πρώτο. Και το αντιμετωπίζουμε περίπου όπως το πρώτο. Με ελαφρότητα, σπασμωδικές κινήσεις, έλλειψη συντονισμού, ολιγωρία όσον αφορά την αξιοποίηση των δυνατοτήτων ανάδειξης των πραγματικών αιτιών του προβλήματος, αδυναμία να ανταποκριθούμε στα μικρά και στα εύλογα ενώ ρητορεύουμε ανούσια για τα μεγάλα και τα εκτός των δυνατοτήτων ουσιαστικής παρέμβασής μας. Αντί, με έξυπνες κινήσεις, με πολυμερή διπλωματία και εμφανή κινητικότητα σε όλα τα επίπεδα, να αναδείξουμε – στο μέτρο του δυνατού και εκμεταλλευόμενοι πολλές φωνές που ήδη το πράττουν στα μεγάλα κέντρα αποφάσεων της Δύσης – τον ρόλο του κακού μας γείτονα στη γιγάντωση του προβλήματος και στην εκβιαστική αξιοποίησή του, επισκιάζουμε με την ανικανότητα και την αδράνειά μας ακόμη και τις πρωτοβουλίες τρίτων που το πράττουν για λογαριασμό μας. 

Όταν είσαι ο αδύνατος, ο καλύτερος τρόπος για να βγεις από τη δύσκολη θέση είναι να διαγνώσεις και να θεραπεύσεις όσες από τις αδυναμίες σου είναι στο χέρι σου να θεραπεύσεις. Όχι να καμώνεσαι πως δεν υπάρχουν και να τις αγνοείς, μη πείθοντας έτσι κανένα ούτε για την ειλικρίνεια των προθέσεών σου ούτε για το πρακτικό αντίκρισμα των ικανοτήτων σου.