ΚΟΙΝΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η πανούκλα και ο Σίσυφος

Toυ ΚΩΣΤΑ ΛΕΟΝΤΑΡΙΔΗ

Ο Ξένος; Η Πανούκλα; Ο Καλλιγούλας; Χμμμ... Εξ ενστίκτου, αυτοί οι τίτλοι βιβλίων παραπέμπουν σε κάτι «βαρύ», δυσνόητο, επίμοχθο. Και ποιος διακινδυνεύει, με τον αυτοσαρκασμό αγρίως διωκόμενο από τη χώρα και τον χώρο, διαβάζοντάς τα, να θέσει σε ατομική δοκιμασία και δημόσια αμφισβήτηση την ευάλωτη ευρύνοιά του; 

Εγώ, όχι. Ο μύθος του Σισύφου τότε, πώς μας φαίνεται; 

 Μμμμ. Αυτό μάλιστα, ακούγεται βατό, οικείο, επιτρέποντας στην πλατιά μάζα ημών των τουριστών της ανάγνωσης να ενδυθούμε περιστασιακά το δονζουανίστικο ύφος της διεισδυτικής διανόησης. Από εύπιστους γέμει ο κόσμος. Στοχεύοντας να αναδείξει το παράλογο ως βασικό συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης και του κοινωνικού συγχρωτισμού, ο Αλμπέρ Καμύ, ένας Ελγιν με καλό σκοπό, ανασύρει από τον βυθό της ελληνικής μυθολογίας τον μαρτυρικό, ενοχοποιημένο Σίσυφο, θύμα της κακότητας και της εκδικητικότητας των τότε παντοδύναμων ανθρωποθεών, όπως κατόπιν αποδείχθηκε. Ο άτυχος Καμύ (νεκρός νεότατος σε τροχαίο) ωστόσο πρόλαβε. Μας βάζει να αναμετρηθούμε προαιρετικά με το κατ’ αυτόν μείζον ζητούμενο. Τη φιλοσοφική προσέγγιση (και αμφισβήτηση;) του κορυφαίου θείου δώρου, έως τα όρια της πιο βαριάς προσβολής της ίδιας της ζωής από τον άμεσα εμπλεκόμενο, δονούμενο ζώντα. (...)  Είχαν πάντως σατανικά κέφια οι ψευδο-ύπερθεν καταδικάζοντας τον Σίσυφο στο παγκοσμίως γνωστό μαρτύριό του. Ηλιος φαινόταν, ήλιος χανόταν, με χιόνια και αστραπόβροντα, αυτός να σπρώχνει τον βράχο στην κορυφή του βουνού, ο βράχος να κατρακυλά, ο υπεράνω υποψίας, θαυμαστά μυώδης, Σίσυφος άντε να σπρώχνει από την αρχή, νικητής και ηττημένος μαζί, στο ίδιο κλάσμα δευτερολέπτου.  

Διαιώνιο το μήνυμα. Αυτή είναι η πιο φρικτή ποινή σε έννομο, φοβισμένο άνθρωπο: Οταν η ψυχή ξανασταυρώνεται, πασχίζοντας, υποφέροντας, υπομένοντας, αγανακτώντας, χωρίς ανταμοιβή· με την προοπτική ανάταξης, αθέατη εντός νεφελώματος λογυδρίων.
 

Κι όταν το τελευταίας κοπής σισύφειο παράλογο κυριαρχεί, η ψυχραιμία, η λογική και η πολιτική γενναιότητα παραπέμπονται, άγνωστο για πόσο, παρά πόδα.  

Κληρονομούμενη η εμφυλιακή προδιάθεση μπορεί να επουλώνει βραδέως τις πληγές, αλλά ανοίγει στόματα, ανιστόρητων και μη, κρατώντας τα απύλωτα. 

Εχουμε αντιληφθεί, έχουμε στοχασθεί, έχουμε προσβληθεί όπως θα έπρεπε, σιχτιρίσει (εξεπλάγην, ανακαλύπτοντας τη λαϊκόσοφη λογιότητα του ρήματος) από την παρατεταμένη θεσμικώ δικαίω, αντιπάλων κατήχηση και λειτουργική; 

Ανίκανοι, επικίνδυνοι, υποτελείς, καταστροφείς, αυριανοί υπόδικοι. 

Αντίπερα; 

Αρτισύστατοι σωτήρες και φωστήρες, μπουρδολόγοι, αριβίστες, οι εκτός τόπου και χρόνου ελκυστικοί παρένθετοι.  

Αξίωμα πρώτον: 

Στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. 

Αξίωμα δεύτερον: 

Η ετυμηγορία του σοφού λαού. 

Θεώρημα: 

Η πανούκλα της ασυνεννοησίας στα καθ’ ημάς δείχνει ανίατη.