ΙΣΛΑΜΟΦΑΣΙΣΜΟΣ - ΚΟΙΝΩΝΙΑ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Η Δύση και το Ισλάμ

Του ΗΛΙΑ ΜΑΓΚΛΙΝΗ

Οι προχθεσινές εικόνες από το Παρίσι ήταν οι εικόνες της πρώτης ολομέτωπης επίθεσης στην ελευθερία του λόγου και της έκφρασης, στην πατρίδα του Διαφωτισμού, στην καρδιά της Ευρώπης. 

Κάπως ανάλογα, το 2001, οι τρομοκρατικές επιθέσεις στόχευσαν στην καρδιά του οικονομικού κόσμου της Δύσης.  

Η 11η Σεπτεμβρίου και η 7η Ιανουαρίου έχουν ένα κοινό: δεν πρόκειται για τυφλά τρομοκρατικά χτυπήματα, αλλά για στοχοποιημένες επιθέσεις και μη μας παρασύρουν οι τραγικά άτυχοι επιβάτες των αμερικανικών αεροπλάνων: στη συνείδηση του Μοχάμεντ Ατα και των συντρόφων του, όλοι οι δυτικοί ήταν ένοχοι, «άπιστοι» και οι ζωές τους δεν άξιζαν δεκάρα.
 

Στο προχθεσινό μακελειό στο Παρίσι όμως (που δεν περιείχε και το στοιχείο της αυτοκτονίας) οι δολοφόνοι ήξεραν ακριβώς ποιους να σκοτώσουν. Αν προχθές ο μεγάλος (και συμβολικός) στόχος ήταν το δυτικό ευρωπαϊκό οικοδόμημα, ο μικρός, κυριολεκτικός μα εξίσου σημαντικός, στόχος ήταν η ελευθεροτυπία – μία κατεξοχήν κατάκτηση της Δύσης.

 
Βεβαίως και η Δύση, Ηνωμένες Πολιτείες και Ευρώπη, πληρώνει τις δικές της, ολέθριες αστοχίες, κυρίως τις δύο εισβολές στο Ιράκ, τα φρικώδη Γκουαντάναμο και Αμπού Γκράιμπ.  

Οσο για τη γενικότερη στήριξη του Ισραήλ, είτε αρέσει σε κάποιους είτε όχι, πολιτισμικά το Ισραήλ βρίσκεται πολύ πιο κοντά στη Δύση από κάθε άλλο μουσουλμανικό, αραβικό κράτος, χωρίς αυτό να σημαίνει πως συγκεκριμένες μέθοδοι και πρακτικές των φανατικών του Ισραήλ δεν πρέπει να καταδικάζονται.

 
Το Ισλάμ, πολιτισμικά μιλώντας, μοιάζει να βρίσκεται ακόμα σε έναν όψιμο μεσαίωνα. Η Τουρκία υποτίθεται πως είναι η πλέον «δυτική» από τις χώρες του Ισλάμ. Κατά καιρούς, όμως, δηλώσεις και τοποθετήσεις Τούρκων πολιτικών, μα και νομοθεσίες της τρέχουσας τουρκικής κυβέρνησης, στρέφονται κατά των στοιχειωδών γυναικείων δικαιωμάτων και της ελευθεροτυπίας. Ολοι είδαμε επίσης τι συνέβη με την πολυσυζητημένη Αραβική Ανοιξη: έπειτα από χρόνια καταπίεσης και αυταρχισμού, λαοί ξεσηκώθηκαν αξιώνοντας δημοκρατία, ζητώντας αλλαγή. Ποια αλλαγή ακριβώς ωστόσο;  

Τα πιο δυναμικά στοιχεία αποδείχθηκαν οι φανατικοί μουσουλμάνοι. Η Αραβική Ανοιξη δεν ήταν η αναγέννηση που πολλοί νομίσαμε ότι θα ήταν.
 

Αναγέννηση, και Διαφωτισμός, σημαίνουν πολλά πράγματα, κυρίως όμως σημαίνουν ότι έχω το αναφαίρετο δικαίωμα να κρίνω όχι μόνον την εξουσία μα και τον αδύναμο (ο οποίος δεν έχει πάντα δίκιο), αλλά και τον ίδιο μου τον εαυτό. Με άλλα λόγια, μαζί με τις ατομικές ελευθερίες ήρθαν και οι συλλογικές ωριμάνσεις και ο δυτικός πολιτισμός είναι ο πρώτος που εξάσκησε την ευγενέστατη πράξη της αυτοκριτικής. Ισως επειδή προηγουμένως οργάνωσε τις Σταυροφορίες και είχε και μια Ιερά Εξέταση, ίσως επειδή η Δύση υπήρξε αποικιοκρατική, καταπίεσε και αιματοκύλισε ξένους λαούς, ίσως επειδή στην καρδιά της Ευρώπης έγιναν δύο παγκόσμιοι πόλεμοι κι ένα Ολοκαύτωμα. Προφανώς και η Δύση δεν δημιούργησε έναν παράδεισο επί της Γης. Εδραίωσε όμως τις προϋποθέσεις για μια ζωή πάνω στη Γη με ενοράσεις παραδείσου.

 

Ο δυτικός πολιτισμός απελευθέρωσε τον ίδιο τον χριστιανισμό από τα σκοτάδια του. Το πολιτικό, το κοινωνικό Ισλάμ θα μπορέσει κάποτε να πράξει κάτι ανάλογο; 

Κι έως τότε, ποια πρέπει να είναι η στάση της Δύσης απέναντι στο σκοταδιστικό Ισλάμ; 

Διότι με την έως τώρα στάση της, η Δύση δεν θρηνεί θύματα μονάχα εξαιτίας ορισμένων ολέθριων πολιτικών επιλογών της, αλλά και εξαιτίας της αγκύλωσής της σε μια πολιτική ορθότητα που δεν τηρείται κατά το πνεύμα αλλά κατά το γράμμα της.