ΤΟΥΡΚΙΑ - ΚΥΠΡΙΑΚΟ: Στο προσκήνιο από την Αγκυρα το σχέδιο Taksim

Του ΝΙΚΟΥ ΣΤΕΛΓΙΑ

Για πολλά χρόνια, το σχέδιο του «Taksim», δηλαδή το σχέδιο της τελικής διχοτόμησης της Κύπρου αποτελούσε την επίσημη πολιτική γραμμή.  

Ο Ραούφ Ντενκτάς κράτησε ζωντανό το συγκεκριμένο όραμα μέχρι τις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Η κυβέρνηση του ΑΚΡ απομακρύνθηκε από αυτήν τη στρατηγική κατά την περίοδο του Σχεδίου Ανάν. Σήμερα, μία δεκαετία μετά, η Αγκυρα επαναφέρει στο προσκήνιο της κυπριακής επικαιρότητας την προοπτική της τελικής διχοτόμησης με απώτερο στόχο την άσκηση πίεσης στη Λευκωσία και στην Αθήνα. Την προηγούμενη εβδομάδα, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο πλαίσιο της συνάντησής του με τον ειδικό σύμβουλο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Εσπεν Μπαρθ Αϊντε, με έμμεσο τρόπο έφερε στο προσκήνιο της συζήτησης την εναλλακτική στρατηγική της χώρας του στο Κυπριακό. «Με ιδιαίτερη προσοχή, ο κ. Τσαβούσογλου εξήγησε στον κ. Αϊντε ότι η ομοσπονδιακή λύση δεν αποτελεί μονόδρομο για την κυβέρνησή του στο Κυπριακό», τονίζει καλά πληροφορημένη τουρκική πηγή , η οποία παρακολούθησε τις επαφές του κ. Αϊντε στην τουρκική πρωτεύουσα. Η ίδια πηγή αναφέρει το εξής: «Ο κ. Τσαβούσογλου κατηγόρησε την ελληνοκυπριακή πλευρά με το πρόσχημα ότι δεν επιθυμεί τη λύση. Οι τελευταίες κινήσεις του Αναστασιάδη στην ΑΟΖ δείχνουν ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά απέχει πολύ από την ομοσπονδιακή λύση. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Αγκυρα είναι προετοιμασμένη για όλα τα ενδεχόμενα».
Ο ειδικός σύμβουλος του ΟΗΕ, στην Αγκυρα είχε μια συνάντηση με τον Τούρκο πρωθυπουργό, η οποία διήρκησε πάνω από μία ώρα. Ο Αχμέτ Νταβούτογλου επανέλαβε τα μηνύματα του υπουργού Εξωτερικών του και ζήτησε από τον ΟΗΕ να «πιέσει» την Αθήνα και τη Λευκωσία για την επανέναρξη των συνομιλιών και την έναρξη εντατικών διαπραγματεύσεων για την επίτευξη μιας λύσης στο πρόβλημα της ΑΟΖ. Διαφορετικά, η Αγκυρα είναι υποχρεωμένη να εστιάσει την προσοχή της σε εναλλακτικές στρατηγικές και φυσικά στην περίφημη λύση των δύο κρατών. Αυτό υπήρξε το μήνυμα Νταβούτογλου. Η προειδοποίηση της τουρκικής κυβέρνησης έρχεται σε μια στιγμή που η Αθήνα ενισχύει τη στρατιωτική παρουσία της στην Ανατολική Μεσόγειο, και οι κυβερνήσεις της Αιγύπτου, της Κύπρου και της Ελλάδας αναζητούν νέα περιθώρια συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή. Η Αίγυπτος, την προηγούμενη εβδομάδα προχώρησε στη διακοπή της συνεργασίας της με την Τουρκία στο πεδίο της οικονομίας και του εμπορίου. Η συγκεκριμένη κίνηση της Αιγύπτου, σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση των επαφών με τη Λευκωσία και την Αθήνα έχουν θορυβήσει την Αγκυρα. «Η Αγκυρα συνειδητοποιεί ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι αποφασισμένη να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια στην ΑΟΖ για να πιέσει την τουρκική και την τουρκοκυπριακή πλευρά. Γι’ αυτόν το λόγο, φέρνει στο προσκήνιο τη λύση των δύο κρατών». Αυτό είναι το συμπέρασμα των πηγών μας στην τουρκική πρωτεύουσα και στην Κωνσταντινούπολη.
Πίσω από τη σκλήρυνση της στάσης της Αγκυρας στο Κυπριακό, κρύβεται και μια άλλη εξέλιξη, η οποία συσχετίζεται με τις σαρωτικές εξελίξεις στο τουρκικό πολιτικό πεδίο. Την προηγούμενη εβδομάδα, αναλύοντας το ενδεχόμενο της διακοπής των συνομιλιών ανάμεσα στο τουρκικό κράτος και στο κουρδικό κίνημα, ο βουλευτής του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών, Ερτουγρούλ Κιουρκτσού έδωσε τη δική του εξήγηση σε ό,τι αφορά τη στροφή της τουρκικής κυβέρνησης στην εθνικιστική ρητορική:  

«Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε την Τουρκία να έρχεται σε ανοιχτή αντιπαράθεση με τους Κούρδους, την Κύπρο και τους γείτονές της. Παρατηρούμε την επιστροφή των παλιών στρατηγικών και της εθνικιστικής ρητορικής στο πολιτικό προσκήνιο της Αγκυρας. Υπάρχει μια λογική επεξήγηση για αυτή την εξέλιξη. Μετά το διαζύγιο της κυβέρνησης με το Κίνημα Γκιουλέν, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποχρεώθηκε να αναζητήσει τη συνεργασία του στρατού και των εκπροσώπων του παλαιού καθεστώτος και του βαθέος κράτους. Σήμερα, στο Κουρδικό, στο Κυπριακό και σε άλλα εθνικά ζητήματα, οι εθνικιστικές δυνάμεις και ο στρατός επιβάλλουν στρατηγικές στον κ. Ερντογάν». 

Aς σημειωθεί πάντως ότι μπορεί ο Ερντογάν και οι σύντροφοί του να είναι αποφασισμένοι για την επαναφορά της στρατηγικής «Taksim» στο προσκήνιο, ωστόσο μεγάλες μερίδες της τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν αποδέχονται αυτή την πολιτική γραμμή και διαφωνούν με τις τελευταίες κινήσεις της Αγκυρας στα περίχωρα της Κύπρου.