ΓΑΛΛΙΑ - ΛΟΥΒΡΟ: Ανοιγμα Τέχνης και πολιτικής στο Ισλάμ !

Της ΜΑΙΡΗΣ ΑΔΑΜΟΠΟΥΛΟΥ

Είναι η χώρα που έχει απαγορεύσει τη μουσουλμανική μαντίλα, κι όμως με δική της πρωτοβουλία «άπλωσε» μία, και υπερηφανεύεται γι' αυτήν, στην καρδιά του πιο μεγάλου μουσείου της, στο Λούβρο.

Μια πρώτη, επιφανειακή ματιά στο νέο απόκτημα του Λούβρου - στη νέα πτέρυγα του οποίου η στέγη μοιάζει με μαντίλα που ανεμίζει και στην οποία φιλοξενείται η ισλαμική συλλογή του, μία από τις πλουσιότερες και σημαντικότερες παγκοσμίως με 18.000 κομμάτια από τον 7ο έως τον 19ο αιώνα και από την Ινδία έως την Ισπανία -  ίσως οδηγούσε στο αφελές συμπέρασμα ότι η εκτενής παρουσίαση της συγκεκριμένης συλλογής  επιβάλλεται από την εικόνα του «παγκόσμιου μουσείου» που θέλει να υποστηρίζει ότι διαθέτει και για να κρατήσει με αξιώσεις τη θέση του δίπλα στους ανταγωνιστές του, όπως το Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο και το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης.

Στην πραγματικότητα όμως η ιδέα για την ανάπτυξη της συγκεκριμένης πτέρυγας «υφάνθηκε» σε έναν πολιτικό και πολύπλοκο αργαλειό. Τον πρώτο ρόλο έπαιξε η πολιτική βούληση του γάλλου τότε προέδρου Ζακ Σιράκ, που θέλησε να κάνει το δικό του παιχνίδι το 2003 και για να πετύχει την αποδέσμευση της χώρας του από την αντιπαράθεση σχετικά με τον πόλεμο στο Ιράκ προώθησε την κατασκευή της συγκεκριμένης πτέρυγας.

Η πολιτική βούληση όμως δεν ήταν αρκετή για τη μεγαλύτερη παρέμβαση που έχει γίνει στο Λούβρο από την εποχή της προσθήκης της αμφιλεγόμενης γυάλινης πυραμίδας του Ι.Μ. Πέι, πριν από 23 χρόνια. Χρειάστηκαν δέκα χρόνια για να πάρει σάρκα και οστά το 3.000 τ.μ. σχέδιο των αρχιτεκτόνων Μάριο Μπελίνι και του Ρούντι Ριτσιότι, που δημιούργησαν ένα «γυάλινο φωτεινό πέπλο» σε μια από τις αυλές του μουσείου και σε ύψος που δεν ξεπερνά τους δύο ορόφους.

Απαιτήθηκαν επίσης κάπου 100 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων περί τα 17 εκατ. ευρώ (το μεγαλύτερο ποσό που έχει χορηγηθεί στον πολιτισμό της Γαλλίας τα τελευταία χρόνια) διατέθηκαν από τον σαουδάραβα πρίγκιπα Αλ Ουαλίντ μπιν Ταλάλ, δηλωμένο γαλλόφιλο, βασικό μέτοχο της Eurodisney και ιδιοκτήτη του πολυτελούς ξενοδοχείου Ζορζ Σενκ, ο οποίος δηλώνει ότι «μετά την 11η Σεπτεμβρίου είναι υποχρέωση όλων των μουσουλμάνων να εξηγήσουν στη Δύση το πραγματικό Ισλάμ και πόσο ειρηνική θρησκεία είναι».

Αλλωστε η δημιουργία της συγκεκριμένης «μαντίλας», κάτω από την οποία  χώρεσε η αφρόκρεμα της ισλαμικής Τέχνης που βρίσκεται στην Ευρώπη, δεν είναι η μοναδική κίνηση φιλίας του Λούβρου - ή της Γαλλίας, μέσω του σπουδαιότερου πολιτιστικού πρεσβευτή της στον ισλαμικό κόσμο - καθώς ήδη έχει αποφασιστεί η δημιουργία παραρτήματος του μουσείου στο Αμπου Ντάμπι, το οποίο αναμένεται να είναι έτοιμο το 2015.

Ωστόσο οι επίσημες κινήσεις, που μοιάζει να θέλουν αν όχι να ενισχύσουν την ταυτότητα των πέντε εκατομμυρίων μουσουλμάνων που ζουν στη Γαλλία, τουλάχιστον να λειτουργήσουν ως χείρα φιλίας, δεν φαίνεται να είναι αρκετές για να σβήσουν τη φωτιά που έχει ανάψει στη γαλλική κοινωνία, και που κάθε τόσο αναζωπυρώνεται, όταν λίγες ημέρες πριν από τα εγκαίνια του Σεπτεμβρίου το περιοδικό «Τσάρλι Χέμπντο» δημοσίευσε σατιρικά σκίτσα για τον Μωάμεθ με αποτέλεσμα να κλείσουν γαλλικά σχολεία, πρεσβείες και προξενεία σε 20 χώρες από τον φόβο αντιποίνων.

Τι σχέση έχει με το Ισλάμ η κολυμβήθρα στην οποία βαπτίστηκε ο Λουδοβίκος ΙΓ'; 

Και πώς η πόρτα της αίθουσας του θρόνου ενός παλατιού στο Ιράκ βρίσκεται ταυτοχρόνως στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης του Μουσείου Μπενάκη στην Αθήνα και στη νέα πτέρυγα του Λούβρου στο Παρίσι;

Μπορεί οι αρχιτέκτονες να είδαν το σχέδιο της νέας πτέρυγας του Λούβρου που σχεδίασαν ως «μαντίλα που τη φυσά ο άνεμος», κάποιοι άλλοι όμως τη χαρακτήρισαν «ιπτάμενο χαλί». Και η αλήθεια είναι ότι όποιος μπει στον πειρασμό να... ανέβει πάνω του θα ανακαλύψει εκθέματα με τόσο πλούσια ιστορία και φορτωμένα με τόσους μύθους που θα μπορούσαν να εικονογραφήσουν ακόμη και τα παραμύθια της Χαλιμάς.

«Πρόκειται για μια μοναδική συλλογή», λέει  η επιμελήτρια του Μουσείου του Λούβρου Σοφί Μακαρίου. «Δείτε για παράδειγμα το βαπτιστήριο του Αγίου Λουδοβίκου. Πρόκειται για ένα μοναδικό αριστούργημα της μεταλλοτεχνίας των Μαμελούκων, που φιλοτεχνήθηκε στη Συρία περί το 1340. Η ορειχάλκινη κολυμβήθρα έχει επιχρυσωθεί και χρησιμοποιηθεί για τη βάφτιση των παιδιών της γαλλικής βασιλικής οικογενείας, συμπεριλαμβανομένου του μετέπειτα Λουδοβίκου ΙΓ'».

Η λεκάνη-κολυμβήθρα, που αρχικά φαίνεται ότι είχε κατασκευαστεί για κάποιον άρχοντα στη Συρία - αν και ήταν πολύ σπάνιες οι απεικονίσεις ανθρώπινων μορφών, όπως στο συγκεκριμένο σκεύος -, βρέθηκε στη Γαλλία ως λάφυρο των Σταυροφόρων.

«Τα αντικείμενα της συλλογής έχουν μακρά δική τους ιστορία που συχνά συνδέεται με τη δική μας. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με το ότι πολλά εκφράζουν τις τάσεις των συλλεκτών του 19ου αιώνα, ενώ άλλα προέρχονται από ανασκαφές, είναι επαρκείς λόγοι για να κατανοηθεί η μοναδικότητα της συλλογής», σημειώνει η Σοφί Μακαρίου.