ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: O αθλητισμός ούτε φέτος πάει σχολείο - Εκτός αθλητικού πλάνου οι μαθητές για μια χρονία ακόμη

Του Ν. Α. Κωνσταντοπουλου

Αν σου ζητήσει κάποιος να γράψεις θέμα για τον ελληνικό... σχολικό αθλητισμό, προφανώς αυτός έχει απωθημένα μαζί σου και επιθυμεί να σε εκδικηθεί. «Τον ποιον;» θα αναρωτηθείτε. Ποιος σχολικός αθλητισμός; Υπάρχει τέτοιος στη χώρα μας;

Φυσικά και δεν υπάρχει με την έννοια που του δίνουν στις ΗΠΑ, στη Μ. Βρετανία, στην Αυστραλία, στον Καναδά και σε άλλες χώρες. Υπάρχει κατ' επίφασιν σχολικός αθλητισμός. Διότι, για να έχουμε ουσιαστικό τέτοιον, τα σχολεία πρέπει να διαθέτουν τουλάχιστον στάδιο και γήπεδα ποδοσφαίρου και αθλοπαιδιών (κατά προτίμηση το δεύτερο κλειστό) και, ιδανικά, και κολυμβητήριο. Πόσα σχολεία στη χώρα διαθέτουν τέτοια; Γνωρίζω κάποια ακριβά ιδιωτικά, αλλά είναι αμφίβολο αν ξεπερνούν τα δάχτυλα των δύο χεριών.

Πώς, λοιπόν, να μιλήσουμε για σχολικό αθλητισμό στην Ελλάδα;

«Δεν μπορούμε», μας είπαν καθηγητές Φυσικής Αγωγής σε σχολεία. «Για να είχαμε πραγματικό σχολικό αθλητισμό, έπρεπε τα σχολεία μας να διαθέτουν χώρους. Σχολικός αθλητισμός δεν υπάρχει. Ο αθλητισμός γίνεται στα σωματεία», προσθέτουν.

Σκεφθείτε ότι υπάρχουν σχολεία που δεν έχουν καν προαύλιο. Μαθητές γυμνασίου και λυκείου του Πειραιά κάνουν γυμναστική σε αίθουσα 60 τ.μ. στον όροφο της πολυκατοικίας, στην οποία στεγάζονται τα σχολεία. Και δεν είναι τα μόνα. Γενικότερα, πολλά σχολεία του κέντρου πάσχουν.

Τι να κάνουν, λοιπόν, με τέτοιες συνθήκες οι καθηγητές; Πώς να προσφέρουν έργο;

Υπάρχουν, όμως, και τα σχολεία, που διαθέτουν κάποιους χώρους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τι γίνεται;

«Εξαρτάται από τον καθηγητή. Ο γυμναστής πρέπει να είναι σαν μάγος. Να βγάζει από το τσουβάλι του κάτι διαφορετικό κάθε φορά, ώστε τα παιδιά, ειδικά στο δημοτικό, να τον περιμένουν με αγωνία για να τα «μαγέψει» και να τα ενθουσιάσει. Πρέπει να τους δίνει τέτοιες κατευθύνσεις, ώστε η γυμναστική να γίνει βίωμα στο παιδί και να το συνοδεύσει σε όλη του τη ζωή», λέει ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής Δημήτρης Χαλβατζάρας.

Οι γυμναστές των σχολείων των μεγάλων πόλεων έχουν να αντιμετωπίσουν άλλο ένα πρόβλημα: την έλλειψη χώρων για παιχνίδια των παιδιών.

«Η ανάγκη τους για παιχνίδι δεν μπορεί να ικανοποιηθεί στις γειτονιές. Αρα δεν είναι κακό να παίζουν στο σχολείο την ώρα της γυμναστικής. Πολλοί λένε ότι οι γυμναστές δίνουν μια μπάλα στα παιδιά και κάθονται. Το κακό δεν είναι να παίζουν τα παιδιά. Το κακό είναι ο γυμναστής να δίνει την μπάλα και μετά να χάνεται. Αν έχει μεράκι και αγαπάει αυτό που κάνει, μπορεί να συνδυάσει το μάθημα με παιγνιώδεις ασκήσεις. Να κάνει παιχνίδια με δύναμη, με ταχύτητα, με αντοχή», τονίζουν γυμναστές. Και επισημαίνουν πως τα πράγματα είναι ακόμη δυσκολότερα στο λύκειο, καθ' ότι σε αυτό, ειδικά στην Γ΄ τάξη, δεν υπάρχουν μαθητές και αθλητές, παρά μόνον υποψήφιοι για τις ανώτατες σχολές. Δεν γυμνάζονται, δεν παίζουν. Παίρνουν κιλά, έχουν κακή διάθεση. Φυσικά, δεν αποσείουν τις ευθύνες τους.

«Και οι γυμναστές είναι μέρος της κοινωνίας. Υπάρχουν οι μεν, υπάρχουν οι δε. Υπάρχουν αυτοί που πασχίζουν και κάποιοι που βαριούνται και δεν θέλουν καν να κατεβάσουν ομάδες στα σχολικά πρωταθλήματα επειδή προϋποθέτει πολλή γραφειοκρατική δουλειά. Υπάρχουν οι γυμναστές που ιδρώνουν με τα παιδιά και είναι οι περισσότεροι, υπάρχουν κι αυτοί που τους πετούν μια μπάλα και εξαφανίζονται. Μπορούν να δίνουν την μπάλα, αλλά ταυτόχρονα να δίνουν και κατευθύνσεις στα παιδιά», λένε.

Βοήθημα για τον γυμναστή είναι το βιβλίο καθηγητή και για το παιδί το βιβλίο μαθητή. Στα παιδιά μοιράζονται και cd-rom. Το ζητούμενο είναι όλα αυτά να αξιοποιούνται.

H Aθλητική Ημέρα

Γνωρίζετε την Αθλητική Ημέρα; Εφαρμοζόταν πριν από αρκετά χρόνια. Σε τακτά χρονικά διαστήματα οι μαθητές πήγαιναν σε κοντινό γυμναστήριο και, αν είχαν ρέκτη καθηγητή Φυσικής Αγωγής, ασχολούνταν με τον αθλητισμό. Ειδάλλως, έπαιρναν μια μπάλα κι έπαιζαν ποδόσφαιρό ή μπάσκετ ή περιφέρονταν στον Αγιο Κοσμά· εκεί πήγαιναν πολλά σχολεία της πρωτεύουσας.

Πιστεύουμε ότι αυτός ο θεσμός πρέπει να επανέλθει και να βελτιωθεί. Από τότε η χώρα απέκτησε καλύτερους γυμναστές και περισσότερα στάδια, γήπεδα, κλειστά γυμναστήρια (μερικά δημόσια σχολεία, πολύ λίγα, πάντως, διαθέτουν τέτοια) και κολυμβητήρια. Αυτά πρέπει να αξιοποιούνται όλη την ημέρα και όχι μόνο τα απογεύματα, οπότε κυρίως χρησιμοποιούνται από τους αθλητές των συλλόγων.

Είναι δε η Αθλητική Ημέρα ένα πρόγραμμα στο οποίο θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν οι παλαιοί πρωταθλητές, που έχουν διορισθεί στο Δημόσιο και ασχολούνται με θέματα άσχετα με την ειδικότητά τους και τις γνώσεις τους. Θα μπορούν, σε συνεργασία με τους γυμναστές των σχολείων, να μυούν τους μαθητές στα διάφορα αθλήματα. Και όχι μόνον. Θα μπορούν να ξεχωρίζουν και ταλαντούχα παιδιά. Θα προσφέρουν, με αυτόν τον τρόπο, κάτι ουσιαστικό. Πολύ πιο σημαντικό από το να κάθονται πίσω από ένα γραφείο ή να περιφέρονται άσκοπα.

Φυσικά, για να εφαρμοσθεί σωστά η Αθλητική Ημέρα απαιτούνται οργάνωση και χρήματα για τις μετακινήσεις των μαθητών. Εδώ, λοιπόν, μπαίνει η πολιτεία. Αν θέλει υγιή τη νέα γενιά, μπορεί να εξοικονομήσει χρήματα. Ακόμη και με περικοπή από τις επιχορηγήσεις για τον πρωταθλητισμό. Πιστεύω ότι αν τα χρήματα θα δοθούν γι' αυτόν τον σκοπό, δεν θα έχουν αντίρρηση οι ομοσπονδιάρχες.

Τα σχολικά πρωταθλήματα και οι ώρες γυμναστικής

Ο σχολικός αθλητισμός στην Ελλάδα εξαντλείται στα σχολικά πρωταθλήματα. Καλά καλά, γυμναστική δεν γίνεται στα λύκεια. Το πρόγραμμα προβλέπει από δύο ώρες εβδομαδιαίως για την Α΄ (αλλά γι' αυτήν μόνο για το πρώτο τετράμηνο) και τη Β΄ τάξη και... μία για την Γ΄. Στο γυμνάσιο, τα πράγματα είναι κάπως καλύτερα: Από τρεις ώρες στην Α΄ και στη Β΄ τάξη και δύο στην Γ΄. Στο δημοτικό (ειδικά στα νέα δημοτικά) είναι σαφώς καλύτερα: Από τέσσερις ώρες στις τάξεις από την Α΄ έως και την Δ΄ και από δύο στις άλλες δύο. Επιπλέον, ουσιαστικά καταργήθηκε ο θεσμός των ΤΑΔ (Τάξεις Αθλητικής Διευκόλυνσης), που παρά τις ελλείψεις του και την κακή εφαρμογή του, με ευθύνη κυρίως των γυμναστών, πρόσφερε. Πολύ λίγες τάξεις λειτουργούν πλέον.

Το υπουργείο Παιδείας σκοπεύει, πάντως, σε συνεργασία με τις ομοσπονδίες, ν' αναδιοργανώσει τον θεσμό, που με την τωρινή του μορφή θα λειτουργήσει για τελευταία περίοδο.

Υπολογίζεται πως φέτος θα υπάρχουν περί τις 140 ΤΑΔ για τις τρεις τάξεις του λυκείου και την Γ΄ γυμνασίου. Πολύ λίγες, κατά την άποψή μας.

Από το υπουργείο παραδέχονται, δε, ότι η δραστική μείωση των ΤΑΔ έγινε με ποσοτικά κριτήρια και όχι με ποιοτικά.

Οπως και πέρυσι, το υπουργείο σκοπεύει να διοργανώσει όποια σχολικά πρωταθλήματα μπορεί για τα λύκεια, με βάση τα χρήματα που θα διαθέτει. Επιθυμία των υπευθύνων, μάλιστα, είναι να τελέσουν περισσότερα, σε συνεργασία με τις ομοσπονδίες, που, εφόσον θέλουν, θα μπορούν να εντάξουν το σχολικό πρωτάθλημα σε μια δική τους διοργάνωση.

Από την προηγούμενη περίοδο εφαρμόστηκε πειραματικά το πρόγραμμα, «Αγώνες αθλοΠΑΙΔΕΙΑΣ» για τους μαθητές των δημοτικών και των γυμνασίων. Ηταν μη ανταγωνιστικό πρόγραμμα αγώνων.

«Θέλουμε να μετέχουν πολλά παιδιά αρκετές φορές. Στόχος μας είναι οι διευθύνσεις εκπαίδευσης, σε συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, να κάνουν αυτούς τους αγώνες 4 - 5 φορές τον χρόνο. Πέρυσι έγιναν δύο. Από τις 58 διευθύνσεις πήραν μέρος οι 42 με περισσότερους από 60.000 μαθητές. Θέλουμε τα παιδιά κάθε σχολείου να φτιάχνουν ομάδες -όχι μόνο μία το κάθε σχολείο- και να παίζουν. Δεν υπάρχει 1ος, 2ος, 3ος. Ολοι παίρνουν δίπλωμα συμμετοχής. Επιθυμούμε το πρόγραμμα να το βελτιώσουμε και να το εξαπλώσουμε. Και, πιστέψτε με, κοστίζει ελάχιστα χρήματα. Ελπίζουμε έως τον Οκτώβριο να το έχουμε σχεδιάσει», μας λέει ο διευθυντής Φυσικής Αγωγής του υπουργείου, Στέλιος Δασκαλάκης.

Επισημαίνει, δε, ότι είναι ευτυχής συγκυρία, που πολιτισμός και αθλητισμός βρίσκονται στο ίδιο υπουργείο με την παιδεία. Αρκεί να αξιοποιηθεί.

ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ