Ο ψηφιακός κόσμος στερεί τον εγκέφαλο από ξεκούραση

Του MATT RICHTEL / The New York Times

Είναι μία η ώρα μετά τα μεσάνυχτα και η Νταν Μπέιτς βρίσκεται μπροστά σε τρεις οθόνες. Ακούει στο iPod της τραγούδια, στην άλλη γράφει γρήγορα-γρήγορα ένα email και στην τρίτη παρακολουθεί ένα τηλεοπτικό παιχνίδι και κάνει γυμναστική. Στις ΗΠΑ χιλιάδες άνθρωποι χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα και άλλες ηλεκτρονικές συσκευές για να τελειώσουν τις δουλειές που εκκρεμούν ενώ ασκούν το σώμα τους.

Τα κινητά τηλέφωνα, που τα τελευταία χρόνια έχουν μετατραπεί σε πλήρεις ηλεκτρονικούς υπολογιστές με συνδέσεις υψηλής ταχύτητας στο Ιντερνετ, επιτρέπουν στους χρήστες τους να απελευθερωθούν από την ανία της καθημερινότητας, όπως είναι η μακρά παραμονή στην ουρά για να πληρώσεις τα ψώνια, στα κόκκινα φανάρια κατά την επιστροφή στο σπίτι και μπορούν ακόμα και να σπάσουν την εκκωφαντική σιωπή που καμιά φορά συνοδεύει το δείπνο στο οικογενειακό τραπέζι.

Η σύγχρονη τεχνολογία μας επιτρέπει να διασκεδάσουμε και να είμαστε παραγωγικοί οποιαδήποτε στιγμή της ημέρας, όσο λίγος και αν είναι ο «ελεύθερος» χρόνος που διαθέτουμε. Οι επιστήμονες, ωστόσο, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Οταν ο εγκέφαλός μας δέχεται καταιγισμό πληροφοριών από το ψηφιακό μας οπλοστάσιο όλες τις ώρες της ημέρας, τελικά δεν μπορεί να χαλαρώσει και να ξεκουραστεί. Ετσι περιορίζεται η ικανότητα εκμάθησης και απομνημόνευσης νέων πραγμάτων, ενώ δυσκολευόμαστε να βρούμε λύσεις στα προβλήματά μας ή να «κατεβάσουμε» νέες ιδέες.

Επιστήμονες του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας διαπίστωσαν ότι όταν τα πειραματόζωα βιώνουν μία νέα εμπειρία, π.χ. εξερευνούν μία περιοχή στην οποία δεν έχουν ξαναβρεθεί, ο εγκέφαλός τους δραστηριοποιείται. Για να μπορέσουν, όμως, να «εμπεδώσουν» και να μάθουν από την εμπειρία τους πρέπει να διακόψουν την περιπέτεια της εξερεύνησης. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι το ίδιο ισχύει και για τον άνθρωπο, όσον αφορά τη διαδικασία μάθησης.

Μια άλλη μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν διαπίστωσε ότι μαθαίνουμε με μεγαλύτερη ευκολία έπειτα από μία βόλτα στην εξοχή παρά μετά από έναν περίπατο στην πόλη, γεγονός που υποδεικνύει ότι η επεξεργασία ενός καταιγισμού πληροφοριών μας κουράζει.

Μπορεί να διασκεδάζουμε ή να χαλαρώνουμε όταν κάνουμε και άλλα πράγματα τη στιγμή που γυμναζόμαστε ή να περνάμε την ώρα μας βλέποντας ένα βιντεάκι στο ipod ενόσω περιμένουμε το λεωφορείο, αλλά την ίδια ώρα «βαρύνουμε» τον εγκέφαλό μας. Για πολλούς ανθρώπους η χρήση των ψηφιακών συσκευών προστίθεται στην πολύωρη καθημερινή παραμονή, μπροστά στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή.

Κάποιοι ερευνητές, βέβαια, πιστεύουν ότι όποιες και αν είναι οι συνέπειες της έλλειψης ξεκούρασης του εγκεφάλου είναι ελάχιστο τίμημα μπροστά στα τεράστια οφέλη που μας προσφέρει η τεχνολογία. Ενα από αυτά και η ευκολία με την οποία πάμε στο γυμναστήριο.