Ξεκλειδώνουν το μυστικό της μακροζωίας

Του ΘΑΝΑΣΗ ΤΣΙΤΣΑ

Στην πρόσφατη απογραφή στις ΗΠΑ οι αξιωματούχοι του υπουργείου Υγείας προέβλεψαν ότι από το 2050 περισσότεροι από 800.000 Αμερικανοί θα καταφέρουν να περάσουν στον δεύτερο αιώνα της ζωής τους.

Ο αριθμός αναμένεται να αυξηθεί, ενώ κατά κοινή ομολογία αυτοί οι υπεραιωνόβιοι, αντίθετα δηλαδή απ' ό,τι θα περίμενε κανείς, θα απέχουν πολύ από τους ευπαθείς, φιλάσθενους και κλεισμένους στο σπίτι ηλικιωμένους. Σε μια πρωτοποριακή έρευνα για τα αίτια της μακροζωίας με την ονομασία Long Life Family (LLF), η οποία χρηματοδοτείται από το Εθνικό Ινστιτούτο Γηριατρικής και όπου συμμετέχουν τέσσερα αμερικανικά πανεπιστήμια, αναζητούνται οι παράγοντες που βοηθούν ορισμένες οικογένειες να έχουν μέλη που ζουν 80, 90 ακόμη και 100 χρόνια ζωής.

Επανάσταση...

Οι βιολόγοι και οι γενετιστές προσπαθούν να ανακαλύψουν το μυστικό της μακροζωίας σε κυτταρικό ή μοριακό επίπεδο, πρώτα στα ζώα και κατόπιν στους ανθρώπους. Σκοπός τους είναι να αναγνωρίσουν τα γονίδια που συνδέονται με την επιβράδυνση της κανονικής γήρανσης και την αποτροπή των χρόνιων ασθενειών. Τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε φάρμακα ή σε άλλες μεθόδους που μιμούνται συγκεκριμένους φυσικούς μηχανισμούς, επιμηκύνοντας την ανθρώπινη ζωή λίγο περισσότερο, διατηρώντας τα γονίδια σε καλή κατάσταση ή δίνοντας περισσότερη ώθηση στην άμυνα του οργανισμού απέναντι σε ασθένειες. 

«Μπαίνουμε σε μια επανάσταση», δήλωσε σε σχετικό αφιέρωμα στο περιοδικό «Time» ο Ντέιβιντ Σινγκλέρ, καθηγητής Παθολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και ιδρυτής της εταιρείας βιοτεχνολογίας «Sirtris», που αναπτύσσει στοιχεία αντιγήρανσης. «Ακόμη και αν δεν είμαστε προικισμένοι με τα γονίδια τα οποία θα οδηγήσουν σε μια ηλικία άνω των 100 ετών, οι περισσότεροι από εμάς μπορούν να μάθουν κάτι από τις οικογένειες που είναι όντως προικισμένες».

Η γνωστή θεωρία της αναλογίας 70/30 μεταξύ περιβάλλοντος και γονιδίων δεν ισχύει για όλους. Για τους τυχερούς ηλικιωμένους, όπως αυτοί που παίρνουν μέρος στη μελέτη LLF, το αντίθετο φαίνεται ότι είναι η πραγματικότητα. Ο Τόμας Περλς, επικεφαλής ερευνητής στο Ιατρικό Κέντρο του Πανεπιστημίου της Βοστόνης, ανακάλυψε ότι στους υπεραιωνόβιους τα βασικά γονίδια είναι το μυστικό για μερικά χρόνια παραπάνω. Αυτό δεν προκαλεί βέβαια έκπληξη, όμως το ευχάριστο δεδομένο των υπεραιωνόβιων ίσως και να ωφελήσει όλους εμάς τους υπόλοιπους, αν ο Περλς και οι συνεργάτες του πετύχουν τον επιστημονικό τους σκοπό. Πρώτος στόχος είναι να σχεδιάσουν έναν πλήρη χάρτη των γονιδίων των ανθρώπων που συμμετέχουν στην έρευνα, να ξεδιαλύνουν τι είναι αυτό που κάνει το ρολόι της ζωής τους να χτυπάει τόσο αργά και για τόσο μεγάλο διάστημα.

Και ενώ οι ερευνητές του LLS ψάχνουν για την πλήρη αλληλουχία των γονιδίων που κρύβονται πίσω από την ανθεκτικότητα των υπεραιωνόβιων, ο δρ Μπρους Γιάνγκερ, από την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, επικεντρώνεται στον εγκέφαλο και μελετά τι διαχωρίζει όσους εγκεφάλους φτάνουν μέχρι τα 100 με περιορισμένη απώλεια γνωστικής ικανότητας σε σχέση με αυτούς που υποκύπτουν στη νόσο του Αλτσχάιμερ ή στη γεροντική άνοια πριν από την ηλικία των 85 ετών. Ο Γιάνγκερ είναι σίγουρος ότι το DNA δεν καθορίζει το πεπρωμένο. Οπως μπορεί κάποιος να διατηρεί το σώμα του σε καλή φυσική κατάσταση, μπορεί να διατηρεί και τα γονίδιά του υγιή. Εξετάζοντας τα γονίδια των υπεραιωνόβιων, ο Γιάνκερ ελπίζει να απομονώσει τα γονίδια -και τις βιολογικές διαδικασίες που τα ακολουθούν- που τους βοηθούν να μην υποστούν εκτεταμένες βλάβες. Αυτά μετά μπορούν να καλλιεργηθούν, προκειμένου να δώσουν στους υπόλοιπους ανθρώπους, που δεν προορίζονται για υπεραιωνόβιοι, τα ίδια χαρακτηριστικά.

Οι υπεραιωνόβιοι

Εάν ο καθένας μπορούσε να αρχίζει να μιμείται αυτά που κάνουν στη ζωή τους οι υπεραιωνόβιοι, θα είχαμε όλοι όφελος, όπως δείχνει και το χαρακτηριστικό παράδειγμα της οικογένειας Χάρλμπερτ.  

Η Αγκνες είχε την πνευματική διαύγεια να μάθει οδήγηση σε ηλικία 63 ετών και μόνο πρόσφατα άφησε το τιμόνι. 

Ο Γουόλτερ, 84 ετών, είναι ένας ολοκληρωμένος ζωγράφος. 

Η Μίριελ, 89 ετών, γράφει ποίηση. 

Ο Πίτερ, 80 ετών, έμαθε να παίζει πιάνο και να κάνει πατινάζ μετά τα 55 χρόνια του. 

Η Μίλι, 89 ετών, διαβάζει μισή ντουζίνα βιβλίων κάθε εβδομάδα, ενώ η Πέγκι, η μικρότερη, ηλικίας 79 ετών, παραδίδει μαθήματα μαγειρικής. 

Οι έρευνες έχουν σκοπό να ξεκαθαρίσουν πώς η υιοθέτηση τέτοιων συμπεριφορών μπορεί να επηρεάσει και να ισχυροποιήσει τα γονίδια. Τίποτα από αυτά δεν σημαίνει ότι οι μελέτες για τους υπεραιωνόβιους θα οδηγήσουν σύντομα στη δημιουργία ενός χαπιού νεότητας για εμάς τους υπόλοιπους ή σ' ένα συστατικό που βρίσκεται λόγου χάριν στο κρασί. «Ο στόχος τουλάχιστον αρχικά θα είναι να πάρουμε πίσω λίγα απ' όσα χάνουμε ακολουθώντας έναν μοντέρνο τρόπο ζωής: μιλάμε για το ακατάλληλο φαγητό, το στρες και την έλλειψη φυσικής άσκησης», υποστηρίζει ο Σίνγκλερ. 

«Αυτό που ελπίζουμε να κάνουμε είναι να βρούμε κάτι που θα μας δώσει έναν τρόπο ζωής που μέχρι τώρα μόνον οι υπεραιωνόβιοι απολαμβάνουν».

πηγη ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ