Σε αποστάσεις οι μαθητές στις τάξεις, σε αποστάσεις οι επιβάτες στο μετρό, στα λεωφορεία, σε αποστάσεις τα τραπεζάκια έξω (και μέσα), με εναλλάξ βάρδιες και ασύρματη παρακολούθηση η δουλειά στα γραφεία, όπως στην Αυστραλία, όπου «χάρτες θερμότητας» θα ενημερώνουν τους εργοδότες για την τήρηση των διαστημάτων.
Κοινωνική απομόνωση των νοσούντων υφίσταται από καταβολής ιστορίας (οι λεπροί, όταν δεν εξορίζονταν, ήταν υποχρεωμένοι να φορούν κουδούνια ώστε να ειδοποιούν τους άλλους για την παρουσία τους). Φυσική απόσταση μεταξύ πολιτών επιβάλλεται από τις μεγάλες πανδημίες, όταν οι άνθρωποι δεν λογάριαζαν τον χρόνο με γενιές, ούτε με χρόνια, αλλά με μέρες, με στιγμές.
Κοινωνική απομόνωση των νοσούντων υφίσταται από καταβολής ιστορίας (οι λεπροί, όταν δεν εξορίζονταν, ήταν υποχρεωμένοι να φορούν κουδούνια ώστε να ειδοποιούν τους άλλους για την παρουσία τους). Φυσική απόσταση μεταξύ πολιτών επιβάλλεται από τις μεγάλες πανδημίες, όταν οι άνθρωποι δεν λογάριαζαν τον χρόνο με γενιές, ούτε με χρόνια, αλλά με μέρες, με στιγμές.
Στη νεότερη ιστορία, από τα επιτυχέστερα παραδείγματα κοινωνικής αποστασιοποίησης, είναι εκείνο του Σεντ Λούις των ΗΠΑ στην πανδημία της γρίπης του 1918, όταν οι Αρχές επέβαλαν λουκέτα, μάσκες και αποστάσεις (έδωσε θηριώδη αγώνα ο επίτροπος υγείας Μαξ Στάρκλοφ, με συνεχείς δημόσιες ομιλίες) και κατέγραψαν ελάχιστους θανάτους. Αντίθετα στη Φιλαδέλφεια, όπου επιτράπηκαν συγκεντρώσεις και παρελάσεις για τον εορτασμό της λήξης του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και δεν εφαρμόστηκε η αύξηση του φυσικού χώρου μεταξύ των ανθρώπων, θρήνησαν χιλιάδες θύματα.
Οι ΗΠΑ ήταν τότε η πρώτη χώρα που επέβαλε μέτρα ατομικής προστασίας και κοινωνικής απομάκρυνσης, ως πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στην επιδημία απουσία φαρμάκου. Αξιωματικός της υγειονομικής υπηρεσίας του Σαν Φρανσίσκο πυροβόλησε τρία άτομα όταν αρνήθηκαν να φορέσουν μάσκα. Στην Αριζόνα, η αστυνομία έκοβε πρόστιμα των δέκα δολαρίων σε όσους συλλαμβάνονταν χωρίς προστατευτικά μέσα. Οσες πόλεις δεν βιάστηκαν να αναστείλουν τα μέτρα, απέφυγαν ένα δεύτερο κύμα θανάτων.
Οι ΗΠΑ ήταν τότε η πρώτη χώρα που επέβαλε μέτρα ατομικής προστασίας και κοινωνικής απομάκρυνσης, ως πρώτη γραμμή άμυνας ενάντια στην επιδημία απουσία φαρμάκου. Αξιωματικός της υγειονομικής υπηρεσίας του Σαν Φρανσίσκο πυροβόλησε τρία άτομα όταν αρνήθηκαν να φορέσουν μάσκα. Στην Αριζόνα, η αστυνομία έκοβε πρόστιμα των δέκα δολαρίων σε όσους συλλαμβάνονταν χωρίς προστατευτικά μέσα. Οσες πόλεις δεν βιάστηκαν να αναστείλουν τα μέτρα, απέφυγαν ένα δεύτερο κύμα θανάτων.
Στην Ελλάδα, το 1918, στη Δυτική Μακεδονία, στις Σποράδες και στην Πάτρα, που σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες επλήγησαν εντονότερα από τη γρίπη, οι οδηγίες των γιατρών για αποφυγή συνωστισμού και κοινωνικών επαφών μόνο πλημμελώς τηρούνταν.
Η μόδα δεν είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείς ως στρατηγικό μέσο φυσικής απομάκρυνσης, όμως η ένδυση συνεισέφερε στην αποτροπή της εγγύτητας, την παρεμπόδιση της στενής επαφής, όχι μόνο προκειμένου να διασφαλίσει την κοινωνική προστασία, να απομακρύνει ενοχλητικούς μνηστήρες (το κρινολίνο της βικτωριανής εποχής, η ογκώδης εσωτερική φούστα με τα μεταλλικά ελάσματα και διάμετρο μέτρων, λειτουργούσε ως φράγμα μεταξύ φύλων, τάξεων και φυλών), αλλά και για να δώσει λύσεις σε υγειονομικές κρίσεις. Αυτός ο αδιανόητος κώνος, εργαλείο καταπίεσης των γυναικών, όπως και τα τεράστια καπέλα αργότερα, έσωσαν πολλές από τις επιδημίες χολέρας και ευλογιάς.
Η μόδα δεν είναι το πρώτο πράγμα που σκέφτεται κανείς ως στρατηγικό μέσο φυσικής απομάκρυνσης, όμως η ένδυση συνεισέφερε στην αποτροπή της εγγύτητας, την παρεμπόδιση της στενής επαφής, όχι μόνο προκειμένου να διασφαλίσει την κοινωνική προστασία, να απομακρύνει ενοχλητικούς μνηστήρες (το κρινολίνο της βικτωριανής εποχής, η ογκώδης εσωτερική φούστα με τα μεταλλικά ελάσματα και διάμετρο μέτρων, λειτουργούσε ως φράγμα μεταξύ φύλων, τάξεων και φυλών), αλλά και για να δώσει λύσεις σε υγειονομικές κρίσεις. Αυτός ο αδιανόητος κώνος, εργαλείο καταπίεσης των γυναικών, όπως και τα τεράστια καπέλα αργότερα, έσωσαν πολλές από τις επιδημίες χολέρας και ευλογιάς.
Νωρίτερα, κατά τον Μεσαίωνα, στις επιδημίες πανώλης, που για αιώνες, κατά κύματα, έσβηναν εκείνον τον εσωτερικό ήλιο ο οποίος μας κάνει να πιστεύουμε στην ανωτερότητά μας απέναντι στην υπόλοιπη ύλη, οι γιατροί φορούσαν ένα βαρύ πανωφόρι καλυμμένο με κερί, πλατύγυρο καπέλο και μάσκα που κατέληγε σε ένα μακρύ αιχμηρό ράμφος πουλιού ως φυσικό εμπόδιο της επαφής με τον ασθενή. Γυαλί έκλεινε τα ανοίγματα των ματιών ενώ το υπερμέγεθες ράμφος, παραγεμισμένο με αρωματικά βότανα και μπαχαρικά, λειτουργούσε και ως φίλτρο αέρα. Εμοιαζαν οι γιατροί πλάσματα στην όψη τρομακτικά, αλλόκοτα, καθώς περιφέρονταν ανάμεσα σε ζωές - κρυμμένους θανάτους.
H απόσταση, παλιά όσο η Βίβλος, αν και ενοχοποιείται για κλονισμό του ψυχικού ισοζυγίου, συνέβαλε στην αποτροπή της γρήγορης συσσώρευσης νέων κρουσμάτων, συχνά δραστικότερα από τις ιατρικές ή φαρμακολογικές παρεμβάσεις, ήταν το κλειδί για την ισοπέδωση της καμπύλης.
Η τήρηση αποστάσεων δεν ήταν αποτέλεσμα της επιστημονικής κατανόησης του τρόπου μετάδοσης των ασθενειών – συντελέσθηκε στο τέλος του 19ου αι.· η ανάγνωση της γενετικής αλληλουχίας των παθογόνων μικροοργανισμών, η χαρτογράφηση του γενεαλογικού δέντρου και των μεταλλάξεών τους επιτεύχθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες. Η εμπειρική παρατήρηση υπαγόρευε πάντα τα μέτρα προστασίας.
Παράδειγμα.
Επιδημία χολέρας στο Λονδίνο του 1854. Πληθώρα θανάτων γύρω από τις δημόσιες αντλίες νερού. Αφαιρέθηκαν οι λαβές των αντλιών και ταχέως περιορίστηκε ο αριθμός των θυμάτων.
Μοιάζει δύσκολη η τήρηση της φυσικής απομάκρυνσης σήμερα, που όλες οι αποστάσεις έχουν καταργηθεί, που από καιρό δεν υφίσταται κοινωνική φραγή στη σωματική οικειότητα, όμως...
εκπλήσσει η ικανότητα προσαρμογής μας, και στη χωρική κατανομή των ανθρώπων στις πόλεις.
Η μνήμη αδυνατεί να διατηρήσει παρούσα την ολότητα των περασμένων.
Χάρη σ’ αυτές ακριβώς τις ελλείψεις της, είναι δυνατή η ζωή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου