ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ: Σήμερα διεξάγονται οι πιο κρίσιμες εκλογές στην κοινοβουλευτική ιστορία της χώρας - BREXIT προ των πυλών? - ΑΓΓΛΟΙ, ΣΚΟΤΣΕΖΟΙ ΚΑΙ ΙΡΛΑΝΔΟΙ ΣΕ ΠΟΡΕΙΑ «ΔΙΑΖΥΓΙΟΥ» ???

Του Γιώργου Καπόπουλου

Σήμερα Πέμπτη 7 Μαΐου διεξάγονται στη Βρετανία οι πιο κρίσιμες εκλογές στην κοινοβουλευτική ιστορία της χώρας με κυρίαρχη δημοσκοπική εικόνα το εναλλασσόμενο μικρό προβάδισμα των δύο μεγάλων κομμάτων, Εργατικών και Συντηρητικών, την πτώση των φιλελευθέρων, σε σημείο που να τίθεται εν αμφιβόλω η δυνατότητά τους να είναι το «κλειδί» της κοινοβουλευτικής αυτοδυναμίας κυβερνήσεων με κορμό ένα από τα δύο κόμματα εξουσίας, αλλά και τη διόγκωση σε ποσοστά τόσο των Σκοτσέζων Εθνικιστών όσο και των ευρωσκεπτικιστών του Κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου.

Με τον δικομματισμό να αποτελεί πλέον παρελθόν και με τον σχηματισμό μονοκομματικής κυβέρνησης αδύνατο, τα σχήματα κυβερνητικής συνεργασίας είναι πολύ πιθανόν να εγκλωβίσουν τη χώρα τόσο σε δυναμική αποχώρησης από την Ε.Ε., όσο και στη διάλυση του Ηνωμένου Βασιλείου ως Ενιαίου Κράτους.  

Πιο κρίσιμη λοιπόν αναμέτρηση και από τις εκλογές του Ιουλίου του 1945 που έστειλαν τον πατέρα της νίκης Τσόρτσιλ στο σπίτι του και στην εξουσία τους Εργατικούς υπό τον Ατλι, για να οικοδομήσουν το πιο προωθημένο τότε κράτος πρόνοιας στην Ευρώπη, πιο κρίσιμη και από αυτήν του Μαΐου του 1979 που έφερε τη Θάτσερ στην εξουσία για εντεκάμισι χρόνια και το Συντηρητικό Κόμμα για δεκαοκτώ μέχρι την ήττα του Μέιτζορ από τον Μπλερ την άνοιξη του 1997.

Ευρωσκεπτικισμός
Δύο χρόνια μετά τον θάνατό της και είκοσι πέντε μετά την αποχώρησή της από την Ντάουνιγκ Στριτ, η σιδηρά κυρία Μάργκαρετ Θάτσερ, στοιχειώνει την πολιτική σκηνή της χώρας, καθώς τόσο η διόγκωση του ευρωσκεπτικισμού που ενισχύει το Κόμμα Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου UKIP του Φάραζ, όσο και η παντοδυναμία των Σκοτσέζων Εθνικιστών στη Σκοτία, είναι σε μεγάλο αν όχι καθοριστικό βαθμό υστερόγραφα και παρενέργειες των στρατηγικών επιλογών της: Την εγκατάλειψη της βιομηχανικής παραγωγής ως ασύμφορης και τη μετατροπή της χώρας ως παγκόσμιου κέντρου χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, με απορυθμισμένο πλαίσιο εργασιακών σχέσεων και φορολογικών ελέγχων.

Το αυτογκόλ του Κάμερον
Πριν από δέκα χρόνια ο Μπλερ άφηνε ανοικτό το ενδεχόμενο να προκηρύξει δημοψήφισμα για την προσχώρηση της χώρας στην Ευρωζώνη, σήμερα ο Κάμερον έντρομος μπροστά στη διόγκωση του UKIP του Φάραζ έχει δεσμευθεί σε περίπτωση που δεν εισακουσθούν οι απαιτήσεις του για θεσμική μεταρρύθμιση της Ε.Ε. να διεξαγάγει το 2017 δημοψήφισμα για την αποχώρηση ή όχι της χώρας από την Ε.Ε.

Ούτως ή άλλως η Βρετανία από το 2010 που σχηματίσθηκε η κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών-Φιλελευθέρων έχει αυτοπεριθωριοποιηθεί, σε μια στιγμή που η παρατεταμένη κρίση στην Ευρωζώνη και κυρίως οι τριβές ανάμεσα στο Βερολίνο από τη μια μεριά και το Παρίσι και την Ρώμη από την άλλη, της έδιναν διευρυμένα περιθώρια ελιγμών.

Αρκεί να θυμηθούμε την πρώτη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης αρχές Νοεμβρίου του 2008 στο Παρίσι, όπου πρωταγωνίστησε κλέβοντας επικοινωνιακά την παράσταση ο πρωθυπουργός της εκτός ΟΝΕ Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν καλεσμένος ως παρατηρητής με την καγκελάριο Μέρκελ σιωπηλή, καθώς μέχρι την τελευταία στιγμή απειλούσε να μη συμμετάσχει, επειδή θεωρούσε ότι η νομιμοποίηση του άτυπου αυτού σχήματος παρέσυρε το Βερολίνο προς δεσμεύσεις αλληλεγγύης προς τους εταίρους του, που δεν ήθελε να αναλάβει!

Σήμερα η Ε.Ε. και κυρίως η Ευρωζώνη απωθούν μια μεγάλη πλειοψηφία στη Βρετανία: Όσους φοβούνται μια δικτατορία της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, όσους βλέπουν κανονισμούς και πλαίσια που θα εμποδίσουν το Σίτι να λειτουργεί ως παγκόσμιο κέντρο χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, αλλά και όλους όσοι αντιτίθενται στη δημοσιονομική λιτότητα του Κάμερον και επιθυμούν την επιστροφή του κοινωνικού κράτους.

 

Οι επιπτώσεις του Brexit:

Μπορεί η Βρετανία να είναι εκτός Ευρωζώνης και Σέγκεν, μπορεί να βρίσκεται σήμερα στο περιθώριο κάθε κρίσιμης διαπραγμάτευσης στην Ε.Ε., παρόλα αυτά τα δεδομένα όχι η αποχώρησή της, αλλά αυτή καθ’ αυτή η έναρξη της συζήτησης για έξοδο από την Ε.Ε. θα έχει βαρύνουσες παρενέργειες για τη χώρα αλλά και για την υπόλοιπη Ε.Ε., καθώς για πρώτη φορά μετά τη Συνθήκη της Ρώμης, το 1957, θα καταγραφεί αποχώρηση που θα διαψεύδει έμπρακτα την μη αντιστρέψιμη δυναμική της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης:

Η Βρετανία θα χάσει κάθε αξία που της είχε απομείνει ως σύμμαχος των ΗΠΑ με δυνατότητα επιρροής στους ενδοευρωπαϊκούς συσχετισμούς. Ούτως ή άλλως η Ειδική Σχέση Ουάσιγκτον-Λονδίνου αποτελεί περισσότερο νοσταλγία ενός ενδόξου παρελθόντος, όταν ο Ρούζβελτ και ο Τσόρτσιλ υπέγραφαν το 1941 τον Χάρτη του Ατλαντικού, παρά πραγματικότητα.

 

Γεωπολιτική ανατροπή:

Η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ενωση και ακόμη περισσότερο ενδεχόμενη απόσχιση της Σκοτίας ή ακόμη και μετάλλαξη του Ηνωμένου Βασιλείου σε Ομοσπονδία-Συνομοσπονδία θα είναι η δεύτερη καταλυτικών διαστάσεων και επιπτώσεων γεωπολιτική ανατροπή στη Γηραιά Ήπειρο μετά τη διετία 1989-91, την κατάρρευση δηλαδή του υπαρκτού Σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ.

Στις αρχές του 18ου αιώνα η Ρωσία απέκτησε πρόσβαση στη Βαλτική και στα τέλη του ίδιου αιώνα στη Μαύρη Θάλασσα. Την ίδια στιγμή, στις αρχές του αιώνα, Αγγλία και Σκοτία με την ένωσή τους συγκροτούσαν τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία στο τέλος του ίδιου αιώνα με την ένωση με την Ιρλανδία σχημάτιζε το Ηνωμένο Βασίλειο.

Έτσι Ρωσία και Ηνωμένο Βασίλειο στις παρυφές της Ηπειρωτικής Ευρώπης εξουδετέρωναν και ισορροπούσαν κάθε προσπάθεια πρώτα της Γαλλίας και στη συνέχεια της Γερμανίας για κυριαρχία στην Ηπειρωτική Ευρώπη.

Αν το δημοψήφισμα για ανεξαρτησία πέρσι ήταν εξιτήριο από την Ευρώπη, σήμερα θα είναι κουπόνι παραμονής  

Η εκδίκηση της Σκοτίας, αν η Αγγλία αποφασίσει... έξοδο

Όταν άνοιξαν οι κάλπες στις18 Σεπτεμβρίου και διαπιστώθηκε ότι το 55% των ψηφισάντων στο Δημοψήφισμα της Σκοτίας επέλεξε την παραμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο, ο ηγέτης των Εθνικιστών Σάλμοντ, δήλωσε ότι θα χρειασθεί μια γενιά για να τεθεί ξανά στους ψηφοφόρους το ερώτημα της ανεξαρτησίας της χώρας.

Σήμερα οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι οι Σκοτσέζοι Εθνικιστές θα λάβουν από 35 ως 50 έδρες, στις 59 που έχει η Σκοτία στη Βουλή των Κοινοτήτων, από τις 6 που είχαν μέχρι σήμερα, απειλούν δηλαδή -με άλλα λόγια- να συνθλίψουν την κυριαρχία των Εργατικών, που στην απερχόμενη Βουλή είχαν 41 έδρες και όχι μόνον.

Η Σκοτία ήταν φέουδο των Εργατικών, μια πολιτική κυριαρχία που άντεξε την επέλαση της σιδηράς κυρίας το 1979. Όμως, σήμερα, δεν απαντά στη θατσερική κληρονομιά που είναι η αποβιομηχάνιση, η παραγωγική αποψίλωση συνολικά και τα υψηλά ποσοστά ανεργίας.

 

Ετσι, παρά τη δημόσια δέσμευση του ηγέτη των Εργατικών, Μιλιμπάντ, ότι δεν θα προχωρήσει σε μετεκλογική συνεργασία με τους Σκοτσέζους Εθνικιστές, η άλλη εναλλακτική λύση, η συγκρότηση δηλαδή ενός Μεγάλου Συνασπισμού Συντηρητικών-Εργατικών προβάλλει να έχει μεγαλύτερο κόστος. Με τίμημα ακόμη πιο διευρυμένη αυτονομία για τη Σκοτία, οι Σκοτσέζοι Εθνικιστές έχουν κατά τα άλλα πολιτικό στίγμα στα αριστερά των Εργατικών. Ούτως ή άλλως, εντός ή εκτός κυβέρνησης στο Λονδίνο οι Σκοτσέζοι Εθνικιστές, κυρίαρχοι στη Σκοτία, θα πετύχουν παραχωρήσεις αυτονομίας που θα πυροδοτήσουν όχι μόνον ανάλογες διεκδικήσεις στην Ουαλία και στη Βόρεια Ιρλανδία, αλλά και στην Αγγλία. Για να μην υπάρξει σύντομα νέα πρόκληση απόσχισης της Σκοτίας, το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να μετατραπεί σε Ομοσπονδία -Συνομοσπονδία.

Επιπλέον, αν η Αγγλία πλειοψηφικά ταχθεί υπέρ της αποχώρησης από την Ε.Ε., καταρρέει το κυριότερο επιχείρημα που απέτρεψε το «ναι» στο Δημοψήφισμα του περασμένου Σεπτεμβρίου, ο κίνδυνος σε περίπτωση ανεξαρτησίας της Σκοτίας να βρεθεί εκτός Ε.Ε., με το Λονδίνο να βάζει βέτο στην προσχώρησή της. Αν η Ανεξαρτησία πέρσι ήταν εξιτήριο από την Ευρώπη, σήμερα θα είναι κουπόνι παραμονής.

Απόσχιση ή διευρυμένη αυτονομία - de facto απόσχιση της Σκοτίας θα θέσει εκ νέου παρόμοια πρόκληση στην Καταλονία και τη Χώρα των Βάσκων, αλλά κυρίως θα τροφοδοτήσει στην Ιταλία τον πειρασμό του Βορρά να βγει από την κρίση χωρίς το βαρίδι του παρασιτικού και επιδοτούμενου Νότου.

Ούτως ή άλλως, αν αποσχισθεί η Σκοτία, θα είναι πρώτα και πάνω από όλα μια επιλογή εναντίον της πολιτικής δημοσιονομικής λιτότητας και παραγωγικής αποψίλωσης στην οποία εμμένει το Λονδίνο, παρά προσήλωση σε μια ιδιαίτερη τοπική εθνική ταυτότητα και ιστορική αφήγηση.

Άλλωστε έτσι ξεκίνησαν και οι τριγμοί διάλυσης πρώτα στη Γιουγκοσλαβία και μετά στην ΕΣΣΔ, με την απόσχιση-ανεξαρτησία να προβάλει ως πιο σύντομη οδός προσχώρησης στην ευημερία του καπιταλισμού. Σήμερα η απόσχιση κινδυνεύει να προβάλει ως έξοδος κινδύνου από τη δημοσιονομική λιτότητα και τις παρενέργειες της κρίσης συνολικά.

Θα χάσει κάθε αξία που της είχε απομείνει ως σύμμαχος των ΗΠΑ

Η βαριά κληρονομιά της Θάτσερ
Τα παραπάνω είναι η βαριά κληρονομιά της Θάτσερ που δεν θρυμμάτισε μόνον τη συναίνεση που είχε εξασφαλίσει κοινωνική ειρήνη και δικομματική πολιτική σταθερότητα στη χώρα, αλλά κατέστρεψε βάναυσα τον παραγωγικό και κοινωνικό ιστό στη Σκοτία, με αποτέλεσμα να τίθεται το δίλημμα παρασιτισμός και περιθωριοποίηση εντός Βρετανίας ή στοίχημα επανεκκίνησης εκτός.