Θα σας πνίξουμε στο αίμα για να μάθετε τι θα πει λευτεριά. Αν αυτό
ήταν το δόγμα των ΗΠΑ στον πόλεμο κατά των κομμουνιστών του Βιετνάμ, η
ταπεινωτική ήττα τούς δίδαξε μέσα σε 40 χρόνια ένα άλλο μάθημα: ό,τι δεν
μπορείς να κερδίσεις με τα όπλα μπορείς να το κατακτήσεις με το χρήμα.
Ακούγεται σχεδόν απίστευτο, αλλά 40 χρόνια μετά την πτώσης της Σαϊγκόν,
στις 30 Απριλίου 1975, ο πρώην εχθρός έχει γίνει σημαντικός πυλώνας της
αμερικανικής στρατηγικής στη Νοτιοανατολική Ασία.
Οι λόγοι;
Τα οικονομικά συμφέροντα και πάνω απ' όλα ο κοινός
εχθρός, η Κίνα. Το Βιετνάμ θέλει τα δυτικά λεφτά και την ομπρέλα
ασφαλείας της υπερδύναμης, οι ΗΠΑ γεωστρατηγικό ανάχωμα στην άνοδο του
«Κόκκινου Δράκου» και ελεύθερη διακίνηση του εμπορίου και του πετρελαίου
στη νότια Σινική Θάλασσα. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτό βρίσκεται πίσω από
την περιβόητη «στροφή προς την Ασία» της κυβέρνησης Ομπάμα.
Ετσι το αμερικανικό Ναυτικό σκοπεύει να ξανανοίξει τις βάσεις του στο
Βιετνάμ, με δυνάμεις στον κόλπο Καμ Ραν, από όπου είχε εξαπολύσει
αιματηρές επιθέσεις στον πόλεμο. Οι ΗΠΑ ενισχύουν την παρουσία τους στον
Ειρηνικό, όπου μετακινούν το 60% των ναυτικών τους δυνάμεων, απέναντι
σε μια Κίνα που, εκτός από οικονομική δύναμη, θέλει να κυριαρχήσει και
στρατιωτικά στον «φυσικό» της χώρο. Επειτα είναι και το εμπόριο. Με το
50% του διεθνούς τονάζ, 15 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα και
100.000 πλοία τον χρόνο να περνάνε από αυτά τα νερά, η ασφάλεια για την
ελεύθερη διακίνηση είναι κρίσιμης σημασίας. Εξ ου και τα 18 εκατ.
δολάρια που δίνουν οι ΗΠΑ σε απευθείας βοήθεια για αυτό το θέμα στο
Βιετνάμ. Το εμπάργκο στην πώληση όπλων συνεχίζεται, αλλά πολλοί στην
Ουάσιγκτον, ακόμη και Ρεπουμπλικανοί, το αποκαλούν ανοιχτά
«αναχρονιστικό».
Περασμένα ξεχασμένα, λοιπόν;
Οχι ακριβώς. Οι τόνοι των ναπάλμ, ο Πορτοκαλί Παράγοντας και οι σφαγές αμάχων όπως
στο Μάι Λάι έχουν αφήσει βαθιά τραύματα. Αλλά καθώς μια νέα γενιά
ανθρώπων στο Βιετνάμ δεν έζησε τον πόλεμο, τα πάθη έχουν υποχωρήσει
μπροστά στα κέρδη από την εξομάλυνση. Γιατί, ενώ ένας νέος πόλεμος με
τις ΗΠΑ αποκλείεται, ο κίνδυνος από τον κομμουνιστή «Μεγάλο Αδελφό»
είναι ιστορικός και πολύ υπαρκτός σήμερα. Η Κίνα είναι τεράστια, ισχυρή
και δίπλα. Εχει εισβάλει στο Βιετνάμ περί τις 20 φορές.
Οι διενέξεις για τα θαλάσσια σύνορα είναι συχνές και έντονες. Το δείχνει πρόσφατη κρίση, όταν η Κίνα έστειλε πολεμικά αεροσκάφη για την προστασία εξέδρας άντλησης πετρελαίου σε διαφιλονικούμενα ύδατα στη θάλασσα της Νότιας Κίνας. Το Πεκίνο επιμένει ότι η εξέδρα είναι μέσα στην «επικράτειά» του, κοντά στα διεκδικούμενα νησιά Παρασέλ, τα οποία η Κίνα αποκαλεί Χισχά.
«Καλημέρα Βιετνάμ» και πάλι
Τέσσερις δεκαετίες από τότε που έφυγαν νικημένοι αφήνοντας πίσω
τους τον βρώμικο πόλεμο και εκατομμύρια θύματα, οι Αμερικανοί ξαναλένε
«Καλημέρα Βιετνάμ». Αλλά αυτή τη φορά είναι μάλλον καλοδεχούμενοι.
Οκτώ στους 10 κατοίκους στο Ανόι πιστεύουν ότι ο πόλεμος «ανήκει
στο παρελθόν». Η Πόλη Χο Τσι Μινχ στον Νότο - που οι ντόπιοι τη λένε
ακόμη Σαϊγκόν - είναι εξίσου ενθουσιώδης απέναντι στις ΗΠΑ. Ρεσεψιονίστ
στα ξενοδοχεία χαμογελάνε πλατιά όταν βλέπουν αμερικανικά διαβατήρια:
«Καλώς ήλθε το δολάριο» στις μπίζνες και στον τουρισμό. Δεν είναι λίγοι
όσοι λένε σήμερα ότι οι κομμουνιστές νίκησαν στον πόλεμο αλλά ηττήθηκαν
από τον καπιταλισμό στην ειρήνη. Αργά αλλά σταθερά, στα 20 χρόνια που
ακολούθησαν, το σοσιαλιστικό μοντέλο άρχισε να καταρρέει.
Στραγγαλισμένο από το εμπάργκο στο εμπόριο, αποκλεισμένο από διεθνή δάνεια, το Βιετνάμ βυθίστηκε στη φτώχεια και στον πληθωρισμό. Από το 1994 και μετά αναγκάστηκε να κάνει ιδιωτικοποιήσεις, όπως ζητούσαν το ΔΝΤ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου. Εγινε μέλος εκεί το 2006 και τελικά άνοιξε τις πόρτες στο ελεύθερο εμπόριο, τις ξένες επενδύσεις και την παγκοσμιοποίηση. Η οικονομία άρχισε να αναπτύσσεται με ρυθμό που έφτασε το 8,4% του ΑΕΠ και το Βιετνάμ έγινε ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς ρυζιού στον κόσμο. Κάποιοι στην Αμερική μπορούν να πουν επιτέλους ότι έχουν επικρατήσει.
«Βλέπουν τις ΗΠΑ ως μοντέλο για τις επιχειρήσεις»
«Για να είμαστε ακριβείς, δεν πρόκειται, ακόμη, για επίσημη συμμαχία, αλλά είναι σίγουρα μια διευρυνόμενη και σημαντική εταιρική σχέση» λέει ο Γκρέγκορι Πόλινγκ, αναλυτής στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών (CSIS) στην Ουάσιγκτον. «Οι ΗΠΑ επιδιώκουν την καλλιέργεια των σχέσεων στη Νοτιοανατολική Ασία ως μέρος της στροφής προς την περιοχή του Ειρηνικού, και το Βιετνάμ είναι ζωτικό μέρος αυτής της στρατηγικής. Οι διενέξεις στη Νότια Θάλασσα της Κίνας και το άγχος για τις κινεζικές προθέσεις παίζουν κυρίαρχο ρόλο για το Ανόι» τονίζει ο Πόλινγκ.
Κρατάνε οι Βιετναμέζοι μνησικακία;
«Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως η συντριπτική πλειονότητα των
πολιτών έχει θετικές απόψεις για τις ΗΠΑ - περισσότερο από ό,τι σε
οποιαδήποτε άλλη χώρα της Νοτιοανατολικής Ασίας, εκτός από τις
Φιλιππίνες. Σε γενικές γραμμές, έχουν αφήσει τα τραύματα του πολέμου
πίσω τους. Ο μέσος όρος ηλικίας του λαού (των 80 εκατομμυρίων ανθρώπων)
είναι κάτω των 30 ετών, οπότε οι περισσότεροι δεν έχουν άμεσες μνήμες
από τον πόλεμο. Μεγάλωσαν στη ρεφορμιστική εποχή του "doi moi" (σ.σ.:
οικονομικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τη δημιουργία "σοσιαλιστικής
οικονομίας της αγοράς") και βλέπουν τις ΗΠΑ ως μοντέλο για τις
επιχειρήσεις».
Εξακολουθούν να υποφέρουν από φτώχεια, ανισότητα και διαφθορά;
«Ναι, αλλά το Βιετνάμ έχει κάνει αξιοσημείωτη πρόοδο από την εποχή
των οικονομικών μεταρρυθμίσεων στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Εχει
περάσει από το οικονομικό τέλμα σε μια ραγδαία αναπτυσσόμενη αγορά,
προσελκύοντας τεράστια ποσά ξένων επενδύσεων. Εξακολουθεί να υστερεί σε
σχέση με τα πιο ανεπτυγμένα κράτη της θαλάσσιας Νοτιοανατολικής Ασίας,
αλλά αυτό είναι πάρα πολύ αναμενόμενο και το χάσμα θα συνεχίσει να
κλείνει. Η διαφθορά αποτελεί ενδημικό πρόβλημα».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου