Στην πλατεία Ταξίμ επικρατεί ο φόβος πως η ανάπτυξη με τους γυάλινους
πύργους και τα εμπορικά κέντρα στην Κωνσταντινούπολη όχι μόνο δεν είναι
καλαίσθητη, αλλά δεν είναι ούτε βιώσιμη. Το Χρηματιστήριο της Τουρκίας
έχει καταγράψει απώλειες 9% την τελευταία εβδομάδα, τα επιτόκια
ανεβαίνουν και η τουρκική λίρα έχει υποχωρήσει 8% τους τελευταίους μήνες
και 1% από την αρχή των διαδηλώσεων.
Εδώ και δύο χρόνια, μια μικρή μερίδα επενδυτών και οικονομολόγων
επικαλείται άλλες περιπτώσεις οικονομικής ανάπτυξης θεμελιωμένης σε ένα
«βουνό χρέους», όπως εκείνη της Ιαπωνίας τη δεκαετία του 1980 και
προσφάτως σε ΗΠΑ, Ισπανία, Ιρλανδία, και προειδοποιεί πως ίσως να έχει
εξίσου επώδυνο τέλος η άνοδος της τουρκικής οικονομίας.
Μέχρι προσφάτως
τους αγνοούσαν. Η Τουρκία σημείωνε ετήσια ανάπτυξη 5% την τελευταία
δεκαετία, ενώ διατηρεί υπό έλεγχο τα δημόσια οικονομικά της.
Με έλλειμμα κάτω του 2% και δημόσιο χρέος κάτω του 50%, ανταγωνίζεται τη
Γερμανία στους κρίσιμους δείκτες οικονομικής υγείας. Ο πρωθυπουργός,
Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θεωρεί διαχειρίσιμη την πολιτική κρίση ακριβώς
χάρη στην οικονομική επιτυχία της Τουρκίας, που έχει στηρίξει μια τάξη
ευσεβών επιχειρηματιών.
Καθώς εξελισσόταν το κίνημα διαμαρτυρίας,
ελάχιστοι αναλυτές εξέφρασαν την άποψη ότι διακυβεύεται η εξουσία του κ.
Ερντογάν. Οι περισσότεροι εκτιμούσαν πως εξακολουθεί να έχει τη στήριξη
της μεγάλης μάζας των θρησκευόμενων Τούρκων. Η δυναμική αυτή, όμως,
μπορεί εύκολα να ανατραπεί αν κλυδωνισθεί η οικονομία, κάτι που τώρα
θεωρούν πιθανό αρκετοί αναλυτές. Στη χώρα έχουν εισρεύσει εκατοντάδες
δισεκατομμύρια δολάρια βραχυπρόθεσμων δανείων από επενδυτές–κυνηγούς
υψηλών αποδόσεων, όπως τα κέρδη από τα εμπορικά κέντρα και τους
ουρανοξύστες που ενοχλούν τον μικρό και ετερόκλητο αλλά διευρυνόμενο
συνασπισμό διαδηλωτών. Οι οικονομολόγοι ανησυχούν πως το «καυτό χρήμα»
μπορεί να εγκαταλείψει τη χώρα τόσο εύκολα όσο διείσδυσε, προκαλώντας
νομισματική κρίση και τελικά κατάρρευση της αγοράς ακινήτων ικανή να
απειλήσει τον τραπεζικό τομέα.
«Είναι κλασική πιστωτική έκρηξη με τα κεφάλαια που εισρέουν στην Τουρκία
και κυρίως στις τράπεζες», επισημαίνει ο Τιμ Λι, οικονομολόγος στο Pi
Economics του Γκρίνουιτς, που επί χρόνια προειδοποιεί για τον κίνδυνο
χρηματοπιστωτικής φούσκας στην Τουρκία, τονίζοντας πως «κάποια στιγμή
σταματά η μουσική».
Είναι, ίσως, πολύ νωρίς να πει κανείς αν έχει φθάσει
αυτή η στιγμή, αλλά οι οικονομικοί κραδασμοί μετά τις διαδηλώσεις ήταν
αξιοσημείωτοι ιδιαιτέρως σε ό,τι αφορά τη λίρα. Οικονομολόγοι όπως ο κ.
Λι αναφέρουν το νόμισμα ως βαρόμετρο της διάθεσης των ξένων επενδυτών.
Οι δύο προηγούμενες οικονομικές κρίσεις της Τουρκίας, το 1993 και το
2001, ήταν κυρίως «βουτιές» του νομίσματος εξαιτίας της άτακτης φυγής
επενδυτών και δανειστών.Οι οικονομολόγοι ανησυχούν για δύο πράγματα.
Φέτος ο ιδιωτικός τομέας της Τουρκίας θα χρειαστεί εξωτερική
χρηματοδότηση 221 δισ. δολ., που θα έλθει κυρίως υπό τη μορφή
βραχυπρόθεσμων δανείων. Πρόκειται για ιλιγγιώδες ποσό, αντίστοιχο
περίπου του 25% του τουρκικού ΑΕΠ και περίπου του ΑΕΠ της Ελλάδας.
Στο
πλαίσιο, άλλωστε, των προετοιμασιών για την 100ή επέτειο από την ίδρυση
της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923, η κυβέρνηση Ερντογάν προωθεί
πρόγραμμα δημοσίων έργων 400 δισ. δολ., ποσό που υπερβαίνει το 50% της
τουρκικής οικονομίας, των 770 δισ. δολάριων. Στο μεταξύ, η
Κωνσταντινούπολη θεωρείται επικρατέστερη ανάμεσα στους διεκδικητές των
Ολυμπιακών του 2020. Η απόφαση θα ανακοινωθεί τον Σεπτέμβριο και αν
πάρει τους Ολυμπιακούς η Τουρκία, οι δαπάνες και ο δανεισμός θα
επιταχυνθούν.
Οι αποδόσεις των διετών τουρκικών ομολόγων εκτινάχθηκαν χθες κατά 46
μονάδες βάσης, στο 6,78%, επεκτείνοντας έτσι την άνοδο συνολικά της
εβδομάδας στις 71 μ.β. Ο δείκτης XU100 του Χρηματιστηρίου της
Κωνσταντινούπολης υποχώρησε 4,7% καταγράφοντας το χαμηλότερο επίπεδό του
από τις 6 Δεκεμβρίου. Η τουρκική λίρα, που είχε ενισχυθεί νωρίτερα κατά
0,6%, υποχώρησε κατά 0,3%.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου