Ο Ούγκο Τσάβες είναι νεκρός. Αλλά η επιρροή του εκτείνεται στο υπερπέραν. Αν πιστέψουμε τον Νικολάς Μαδούρο, τον προσωρινό Πρόεδρο της Βενεζουέλας, ο Τσάβες έβαλε το χεράκι του στην απόφαση του Θεού να επιλέξει, για πρώτη φορά στην Ιστορία, λατινοαμερικανό Πάπα. «Ξέρουμε πως ο Κομαντάντε μας αναλήφθηκε στους ουρανούς και είναι πρόσωπο με πρόσωπο με τον Χριστό», διαβεβαίωσε ο Μαδούρο.
Από εκεί ψηλά, ο Τσάβες έμαθε πως η σορός του μάλλον δεν θα ταριχευτεί τελικά, «οι καλύτεροι ειδικοί του κόσμου» έκριναν πως οι προετοιμασίες δεν ξεκίνησαν εγκαίρως. Δεν πρέπει να τον πείραξε -είχε δηλώσει επανειλημμένως πως ήθελε να ταφεί στη Σαμπανέτα, την ιδιαίτερη πατρίδα του. Ούτε οι καταγγελίες του Μαδούρο ότι ακροδεξιά στοιχεία στις ΗΠΑ συνωμοτούν για τη δολοφονία του ηγέτη τής αντιπολίτευσης Ενρίκε Καπρίλες πρέπει να τον πείραξαν - «αλήτη» και «γουρούνι» θεωρούσε αυτόν που θα αναμετρηθεί, χωρίς πολλές ελπίδες είναι η αλήθεια, με τον «γιο» και εκλεκτό του, τον Μαδούρο, στις πρόωρες εκλογές της 14ης Απριλίου.
Η προεκλογική εκστρατεία στη Βενεζουέλα συνεχίζεται σε ατμόσφαιρα βαριά και κάπως «βρώμικη». Η απώλεια του χαρισματικού όσο και πολωτικού ηγέτη της αλλάζει τα δεδομένα όχι μόνο στη χώρα, αλλά σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική. Ημέρες τώρα ο διεθνής Τύπος κάνει λόγο για μια λατινοαμερικανική Αριστερά που «έμεινε ορφανή» και αναζητεί «τον νέο της Τσάβες».
«Ανοησίες», γράφει στη βρετανική εφημερίδα «Guardian» ο γνωστός κολομβιανός συγγραφέας Χέκτορ Αμπαντ: δεν υπάρχει μία ενιαία Αριστερά στη Λατινική Αμερική, ένα κοινό όραμα που να ενώνει τους αριστερούς ηγέτες· υπάρχουν πολλές διαφορετικές γεύσεις. Η «φονταμενταλιστική» Αριστερά των Κάστρο στην Κούβα, τη «βασική χήρα του (βενεζουελάνικου) πετρελαίου», η «αποκρουστική» Αριστερά του Ντανιέλ Ορτέγκα στη Νικαράγουα, η «πλέον συμπαθής» Αριστερά του ταπεινού Ζοζέ «Πέπε» Μουχίκα στην Ουρουγουάη, η «υπέρ των αυτοχθόνων» Αριστερά του Εβο Μοράλες στη Βολιβία, η «πραγματιστική» Αριστερά του Λούλα ντα Σίλβα και της διαδόχου του Ντίλμα Ρουσέφ στη Βραζιλία, η «νεοπερονική Αριστερά» της Κριστίνα Κίρσνερ στην Αργεντινή, η «συναλλασσόμενη σε πετρέλαια» Αριστερά του Ραφαέλ Κορέα στον Ισημερινό, «ο οποίος ταυτόχρονα κλείνει τοπικούς ραδιοφωνικούς σταθμούς, απειλεί τον Τύπο και προσφέρει άσυλο στον Τζούλιαν Ασάνζ...».
Ο Αμπαντ είναι Κολομβιανός, Λατινοαμερικανός, βλέπει την ήπειρό του ως ποτπουρί με τόσα πολλά διαφορετικά συστατικά που είναι δύσκολο να γίνουν κατανοητά από τον έξω κόσμο.
Κάπως πιο πρακτικά, οι «Financial Times» βλέπουν στο «ροζ κύμα» (βλ. στροφή στην Αριστερά) που φούσκωσε στη Λατινική Αμερική έπειτα από την ασιατική και τη ρωσική κρίση του 1997 δύο διαφορετικά ρεύματα: το πραγματιστικό και το λαϊκιστικό.
Το πρώτο περιλαμβάνει σήμερα τις κυβερνήσεις της Βραζιλίας, του Περού και της Ουρουγουάης.
Το δεύτερο, την Κούβα, τη Βενεζουέλα, τον Ισημερινό, τη Βολιβία, ίσως και την Αργεντινή. Ο θάνατος του Τσάβες, επισημαίνει η εφημερίδα, εγείρει ερωτήματα όσον αφορά το μέλλον του. «Διότι η διπλωματία των πετροδολαρίων του Τσάβες χρηματοδοτούσε τα περισσότερα μέλη του και η επιθετική του στάση απέναντι στους εχθρούς του δηλητηρίασε πολλές φορές την ατμόσφαιρα στην περιοχή τα τελευταία 14 χρόνια».
Η μετάβαση της Λατινικής Αμερικής στη δημοκρατία, τη δεκαετία του 1980, πριμοδότησε αρχικά τις κεντρώες κυβερνήσεις και τις φιλελεύθερες οικονομικές πολιτικές της «συναίνεσης της Ουάσιγκτον». Οταν όμως η ρωσική και οι ασιατικές οικονομίες κατέρρευσαν, η Λατινική Αμερική βίωσε μια ύφεση τόσο βαθιά που ονομάστηκε η χαμένη μισή δεκαετία. Η φτώχεια εκτοξεύτηκε. Και το πολιτικό εκκρεμές γύρισε προς τα αριστερά. Η εκλογή του Τσάβες το 1998, με τη στήριξη της μεσαίας τάξης, σήμανε την πρώτη αλλαγή. Ακολούθησαν η Χιλή, η Βραζιλία, η Βολιβία, η Παραγουάη, το Ελ Σαλβαδόρ. Το 2009, είχαν φτάσει να έχουν αριστερές ή κεντροαριστερές κυβερνήσεις οι 17 από τις 20 δημοκρατίες της Λατινικής Αμερικής.
Οι οικονομικές συγκυρίες ήταν ιδανικές. Η άνοδος στις τιμές των
βασικών προϊόντων ενίσχυσε τα δημόσια οικονομικά και επέτρεψε μεγάλες
αυξήσεις των κοινωνικών κονδυλίων. Δεν ακολούθησαν όμως όλοι την ίδια
πορεία.
ΔΥΟ ΔΡΟΜΟΙ.
Οι πραγματιστές πριμοδότησαν τις κοινωνικές
ανάγκες διατηρώντας παράλληλα την οικονομική σταθερότητα.
Ο Ούγκο
Τσάβες, από την άλλη, χρηματοδότησε στη Βενεζουέλα κοινωνικά προγράμματα
αφαιμάσσοντας την PDVSA, την κρατική πετρελαϊκή εταιρεία και
εθνικοποιώντας ιδιωτικές εταιρείες. Παράλληλα, αγόρασε χρέος της
Αργεντινής, έδωσε βοήθεια στη Βολιβία και στη Νικαράγουα καθώς και φτηνό
πετρέλαιο αξίας 6 δισ. δολαρίων τον χρόνο στην Κούβα σε αντάλλαγμα για
γιατρούς, δασκάλους και μυστικούς πράκτορες.
Το Καράκας δικαίως καυχιέται ότι μείωσε στο ήμισυ τη φτώχεια στη Βενεζουέλα. Το ίδιο κατάφεραν να κάνουν όμως και άλλες χώρες, η Χιλή και το Περού για παράδειγμα, χωρίς να λεηλατήσουν την οικονομία. Παρότι έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στον κόσμο, η Βενεζουέλα αναγκάστηκε να στραφεί στην Κίνα για ένα δάνειο 40 δισ. Το χρέος της έχει φτάσει το 50% του ΑΕΠ. Η παραγωγή πετρελαίου μειώθηκε κατά ένα τρίτο στα χρόνια του Τσάβες, λόγω της έλλειψης επενδύσεων. Μπορεί ο Μαδούρο να ενδύθηκε τον επαναστατικό μανδύα, πολλοί όμως αναγνωρίζουν ότι δεν έχει τα κεφάλαια για να διατηρήσει την επανάσταση ζωντανή επ' άπειρον. Οι χώρες στις οποίες μοίραζε απλόχερα πετροδολάρια ο Τσάβες ανησυχούν. Η άλλη, η πραγματιστική λατινοαμερικανική Αριστερά συνεχίζει χωρίς φανφάρες την επιτυχημένη πορεία της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου