ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Του ΤΑΚΗ ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΥ
Οταν άρχιζε η Μεγάλη Υφεση την τελευταία εικοσιπενταετία του 19ου
αιώνα, σε μια έκρηξη απαισιοδοξίας, ο Νίτσε αναρωτιόταν: πόση απέχθεια,
άραγε, θα ένιωθαν οι μελλοντικές γενιές;
Τις έβλεπε να μιλούν για τα
κληροδοτήματα της περιόδου εκείνης, όταν δεν κυβερνούσαν άνθρωποι
ζωντανοί, αλλά ομοιώματα ανθρώπων. «Ισως γι' αυτό, έγραφε, ο αιώνας μας
θα θεωρηθεί από μια μελλοντική εποχή η πιο σκοτεινή και άγνωστη εποχή,
επειδή είναι η πιο απάνθρωπη...».
Βιάστηκε κι έκανε λάθος. Η εποχή της
σημερινής κρίσης είναι σχετικά πιο μαύρη, πιο απάνθρωπη και πιο άγνωστη.
Οσο γι΄ αυτούς που κυβερνούν, μπορούμε να εκσυγχρονίσουμε την
ονοματολογία και να τους πούμε αχυρανθρώπους. Από την έναρξη της κρίσης
πολλοί από τους πολιτικούς ηγέτες έχουν κατακτήσει ήδη μια θέση στο
μουσείο αχυρανθρώπινων ομοιωμάτων. Αλλοι τη διεκδικούν ακόμη.
Στον πυρήνα του ζητήματος δεν βρίσκονται ούτε οι ατομικές ικανότητες,
ούτε η έλλειψη μεγάλων ηγετών, όπως πολλοί υποστηρίζουν. Τρέφοντας
αυταπάτες ή απατώντας άλλους.
Είναι ο εξοβελισμός της πολιτικής από την
οικονομία. Σ΄ αυτή την ορατή δια γυμνού οφθαλμού διαδικασία το πρόβλημα
δεν συνίσταται μόνο ότι οι αγορές έχουν την πρωτοκαθεδρία. Αλλά κι ότι η
πολιτική απογυμνώνεται από το κοινωνικό περιεχόμενό της.
Ο Νίτσε είχε
άδικο, επειδή δεν μπορούσε να δει στις μέρες του, όταν σχηματίζονταν οι
βιομηχανικές κοινωνίες, ότι αναδυόταν η έννοια του κοινωνικού. Οι
στρατιές των εργαζομένων που δεν είχαν θέση, υπόσταση και δικαιώματα
άρχισαν βαθμιαία ν΄ αποκτούν. Μακρόσυρτα, αλλά σταθερά το «κοινωνικό»,
με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αλλού λιγότερο, αλλού περισσότερο και μέσα
από κοσμογονικές αλλαγές κατέκλυσε την πολιτική εξουσία. Συγκροτήθηκε η
κοινωνική πολιτική και στη βάση αυτή ορθώθηκαν οι σύγχρονες ευρωπαϊκές
κοινωνίες. Με αντιφάσεις, ανισότητες και συγκρούσεις, που έφταναν ως
επαναστάσεις. Σε κάθε περίπτωση, όμως, καρδιά τους χτυπούσε σ΄ αυτά που
αποκλήθηκαν αργότερα κοινωνικό συμβόλαιο και κοινωνικό κράτος.
Ο Νίτσε
έπεσε έξω τότε, αλλά μάλλον μιλούσε προφητικά για την εποχή μας.
Επειδή τώρα έχει αρχίσει η αντίστροφη διαδικασία. Είναι προφανής η
καταστροφή θεσμών, που χρειάστηκε σχεδόν 150 χρόνια θυσιών και
προσπαθειών για να δημιουργηθούν. Η επαναπεριθωριοποίηση του κόσμου της
εργασίας.
Αυτό είναι και το μείζον όχι μόνο για τη χώρα μας, αλλά για
όλη την Ευρώπη. Η αποβολή του «κοινωνικού» από τις πολιτικές εξουσίες.
Με συνέπεια, εκτός των άλλων, την απονομιμοποίησή τους. Πράγμα που
προοιωνίζεται σκοτεινές εξελίξεις. Οχι μόνο στα καθ' ημάς..
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου