Η Αμερική ήταν η σημαντικότερη μηχανή ανάπτυξης παγκοσμίως μετά τον Β΄
Παγκόσμιο Πόλεμο. Στις δεκαετίες 1950-1960 το ΑΕΠ της αυξανόταν με ρυθμό
3% ετησίως. Το ’70 πέρασε τη φάση του στασιμοπληθωρισμού, αλλά η
επανάσταση του Ρέιγκαν αναπτέρωσε το επιχειρηματικό πνεύμα και οι ρυθμοί
ανάπτυξης επανήλθαν στο 3% τη δεκαετία του ’90. Η μηχανή ήταν
ευεργετική για τον κόσμο όπως και για τις ΗΠΑ, βοήθησε στην εξάπλωση του
καπιταλισμού και μεταμόρφωσε το αμερικανικό όνειρο σε παγκόσμιο όνειρο.
Σήμερα η μηχανή της ανάπτυξης αντιμετωπίζει προβλήματα. Σχεδόν εξερράγη
στη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-2008, αλλά και νωρίτερα δεν απέδιδε
καλά. Εξετάζοντας κανείς τα τρία σημαντικότερα πιστόνια της μηχανής
–αγορές κεφαλαίων, καινοτομία και οικονομία της γνώσης– θα διαπιστώσει
ότι δυσλειτουργούν εδώ και μία δεκαετία.
Κάποτε οι ΗΠΑ υπερηφανεύονταν
ότι διέθεταν τις φιλικότερες προς τους επιχειρηματίες αγορές κεφαλαίων.
Οχι πλέον, όπως επιχειρηματολογούν στο βιβλίο τους «Better Capitalism»
οι Robert Litan και Carl Schramm. Επιχειρηματικά σχήματα έχουν περικόψει
τις επενδύσεις τους, ειδικότερα όσον αφορά τις πλέον ριψοκίνδυνες
εταιρείες, διότι μεταξύ άλλων περίπου το 90% εξ αυτών δεν αποφέρει
θετικές αποδώσεις. Ο αριθμός δημοσίων εγγραφών εταιρειών έχει μειωθεί
από 547 τον χρόνο τη δεκαετία του ’90, στις 192 έκτοτε. Ετσι μειώθηκε
δραματικά η εμφάνιση νέων, ταχέως αναπτυσσόμενων εταιρειών. Δεδομένου
ότι οι νέες εταιρείες έχουν δημιουργήσει σχεδόν όλες τις νέες θέσεις
εργασίας από τα 40 εκατ. που προστέθηκαν στην αμερικανική οικονομία από
το 1980 μέχρι την κρίση, τα νέα δεν είναι καλά για τους ανέργους.
Η Αμερική διέθετε και μια από τις φιλικότερες για τις επιχειρήσεις
μεταναστευτικές πολιτικές. Ποσοστό 18% των εταιρειών που περιλαμβάνονται
στη λίστα των 500 επικερδέστερων που δημοσιεύει το περιοδικό Fortune
ιδρύθηκαν από μετανάστες (μεταξύ άλλων οι AT&T, DuPont, eBay,
Google, Kraft, Heinz, P&G) ενώ, αν υπολογίσουμε και τη δεύτερη
γενιά, το ποσοστό αυξάνεται στο 40%. Μετανάστες ίδρυσαν το 25% των
επιτυχημένων εταιρειών υψηλής τεχνολογίας μεταξύ 1995-2005, ενώ
καταθέτουν τις διπλάσιες αιτήσεις για ευρεσιτεχνίες από τους γεννημένους
στην Αμερική πολίτες.
Στη διάρκεια όμως της περασμένης δεκαετίας, οι
ΗΠΑ ακολούθησαν πολύ συντηρητικότερη μεταναστευτική πολιτική, την ίδια
ώρα που χώρες όπως ο Καναδάς, η Ινδία και η Κίνα εξακολούθησαν να
προσφέρουν σημαντικά προνόμια προκειμένου να προσελκύσουν ειδικευμένο
προσωπικό. Τέλος, εδώ και δεκαετία η Αμερική υπερηφανεύεται ότι διαθέτει
τα φιλικότερα για επιχειρήσεις πανεπιστήμια στον κόσμο. Το ένα πέμπτο
των νέων εταιρειών συνδέεται με τα πανεπιστήμια, ωστόσο η τάση
δημιουργίας νέων εταιρειών από τα πανεπιστήμια φαίνεται ότι εξασθενεί.
Τα τεχνολογικά γραφεία των πανεπιστημίων τα οποία νομικά έχουν το
δικαίωμα να προωθήσουν εμπορικά τις ιδέες που προκύπτουν από τα
πανεπιστήμια έχουν μετεξελιχθεί σε γραφειοκρατικούς οργανισμούς.
Ολ’ αυτά τα προβλήματα βαραίνουν περισσότερο τους επιχειρηματίες παρά τις καθιερωμένες επιχειρήσεις. Γεννημένοι στο εξωτερικό επιχειρηματίες είναι δυσκολότερο να πάρουν την αμερικανική υπηκοότητα, ενώ οι πανεπιστημιακοί δεν μπορούν να εκμεταλλευτούν εμπορικά τις ιδέες τους. Επιχειρηματίες κάθε είδους δυσκολεύονται να προσελκύσουν κεφάλαια και να φέρουν τις εταιρείες τους στο χρηματιστήριο.
Ο αμερικανικός
καπιταλισμός μοιάζει όλο και περισσότερο στον Ευρωπαίο εξάδελφό του:
καθιερωμένες εταιρείες που έχουν το μέγεθος και το περιθώριο να
αντιμετωπίσουν όλο και περισσότερους κανονιστικούς περιορισμούς
ευημερούν. Οι νέες εταιρείες, όμως, είτε βρίσκονται στο όριο της
εξαφάνισης είτε δέχονται να εξαγοραστούν από τους μεγάλους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου