Του ΜΙΧΑΛΗ ΜΗΤΣΟΥ
Ας πούμε ότι επενδύω 100 ευρώ, έχοντας 50% πιθανότητες να κερδίσω
10 ευρώ (το 10% ) και 50% πιθανότητες να χάσω το αντίστοιχο ποσό. Μπορεί
να κερδίσω, μπορεί να χάσω, αλλά ό,τι κι αν συμβεί θα βρίσκεται σε
αναλογία με το χαρτοφυλάκιό μου.
Ας πούμε τώρα ότι με αρχικό κεφάλαιο
100 ευρώ έχω τη δυνατότητα να δανειστώ άλλα 900 και να επενδύσω συνολικά
1.000. Στην πρώτη περίπτωση θα κερδίσω 100 ευρώ (άρα θα διπλασιάσω την
επένδυσή μου μετά την επιστροφή του δανείου) και στη δεύτερη θα χάσω 100
(δηλαδή θα τα χάσω όλα). Σαν να ποντάρω όλη την περιουσία μου στο
κόκκινο: δύσκολα θα πάρω το ρίσκο.
Αν όμως με τα 100 ευρώ μου έχω τη
δυνατότητα να επενδύσω 10.000, όλοι οι δισταγμοί μου πάνε περίπατο.
Γιατί αν κερδίσω, δεκαπλασιάζω την περιουσία μου. Κι αν χάσω, κηρύσσω
πτώχευση και αφήνω τους δανειστές μου να κόψουν τον λαιμό τους.
Το παράδειγμα αυτό παραθέτει στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού
«Marianne» ο γάλλος καθηγητής και συγγραφέας Ντανιέλ Κοέν για να δείξει
πώς φτάσαμε στη σημερινή κρίση.
Το επικίνδυνο παιχνίδι των χρηματιστών άρχισε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί, όμως, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας δεν δίστασε να ρίξει χρήμα για να σώσει τις τράπεζες. Το μόνο λάθος του Μπεν Μπερνάνκι ήταν ότι άφησε τη Lehman Brothers να χρεοκοπήσει, γεγονός που στοίχισε στη συνέχεια ένα τεράστιο ποσό (κάπου 700 δισ. δολάρια) για να αποτραπούν καινούργιες καταστροφές. Στην Ευρώπη, πάλι, η Κεντρική Τράπεζα άργησε να αντιδράσει, καθώς η Γερμανία επέσειε τον κίνδυνο του πληθωρισμού. Τέτοιες ανησυχίες δεν είχαν ούτε η Βρετανία ούτε οι Ηνωμένες Πολιτείες. Και ούτε σημειώθηκε καμιά πληθωριστική πίεση στις αγορές όταν η ΕΚΤ ανακοίνωσε τελικά το πρόγραμμά της για επαναγορά χρέους. Γιατί, όπως σημειώνει ο Κοέν, ο ρόλος της Κεντρικής Τράπεζας δεν είναι τόσο να πληρώνει το χρέος μέσω του πληθωρισμού, αλλά να αποτρέπει αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν «αυτοεκπληρούμενες προσδοκίες»: η δυσπιστία των αγορών προκαλεί αύξηση των επιτοκίων, που με τη σειρά της διογκώνει τα ελλείμματα.
Ολα αυτά είναι γνωστά (αν και η ανακεφαλαίωση στο τέλος της χρονιάς είναι πάντα χρήσιμη). Αυτό που δεν είναι γνωστό είναι πώς θα επιτευχθεί η έξοδος από την κρίση.
Κανείς δεν ξέρει αυτή τη στιγμή αν το άλμα των ευρωπαϊκών χωρών στο άγνωστο, δηλαδή η ταυτόχρονη εφαρμογή της δημοσιονομικής πειθαρχίας, θα προκαλέσει ασφυξία στην οικονομία ή θα δείξει σε ένα χρόνο την έξοδο από το τούνελ. Αν βασιστεί κανείς στην ιστορία και την οικονομική ανάλυση, ο κίνδυνος μιας παρατεταμένης κρίσης είναι μεγάλος. Δεν μπορεί όμως και να αποκλειστεί το ενδεχόμενο το πολιτικό προσωπικό να επιδείξει τόλμη, φαντασία και αποφασιστικότητα.
Μέχρι τώρα δεν το έχει κάνει. Η Ευρώπη έχει αποδείξει όμως στο παρελθόν ότι διαθέτει πολιτική αντοχή, πολλοί την ξέγραψαν και τους διέψευσε· έτσι κι αλλιώς άλλη λύση δεν υπάρχει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου