Εκ πρώτης όψεως, η Τεχεράνη θα είναι ο μεγάλος χαμένος από την πτώση
του καθεστώτος Ασαντ στη Συρία, καθώς δεν θα χάσει τον μοναδικό επίσημο
σύμμαχό της στον αραβικό κόσμο αλλά και την πρόσβαση στο Νότιο Λίβανο,
στο κράτος εν κράτει δηλαδή της σιιτικής Χεζμπολά.
Μια πιο
προσεκτική ματιά θα μας επιτρέψει να δούμε ότι πέραν των αναμενόμενων
δυσκολιών προσαρμογής βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα οι
δυνατότητες επιρροής του Ιράν σε έναν αραβικό κόσμο όπου θα κυριαρχεί το
πολιτικό Ισλάμ διευρύνονται.
Η διαφοροποίηση και αντιπαλότητα
αιώνων ανάμεσα στο σουνιτικό και στο σιιτικό Ισλάμ δεν είναι εξορισμού
εμπόδιο, όπως το αποδεικνύει άλλωστε η πρόσφατη στενή συνεργασία της
Τεχεράνης με την κυβέρνηση της Χαμάς στη Γάζα τα τελευταία χρόνια της
διακυβέρνησης Μουμπάρακ στην Αίγυπτο.
Ετσι, από την Τυνησία και
τη Λιβύη μέχρι την Αίγυπτο και αύριο τη Συρία διαμορφώνεται μια ζώνη
κυριαρχίας του πολιτικού Ισλάμ, με την Τεχράνη να έχει όλα τα κίνητρα
προσαρμογής ώστε να μην αφήσει στην Τουρκία το μονοπώλιο επιρροής.
Αλλωστε, παρά την ιστορική αντιπαλότητα σουνιτών - σιιτών, το Ιράν σε
αντίθεση με την Τουρκία δεν υπήρξε στους τελευταίους κανόνες ο
κατακτητής και επικυρίαρχος σε καμιά περιοχή του αραβικού κόσμου.
Οι γεωπολιτικές συμμαχίες, που βρίσκονται σε αντίφαση με τη θρησκευτική
αλληλεγγύη, είναι μιά παράδοση αιώνων σε ολόκληρο τον κόσμο. Να
θυμηθούμε απλά ότι την εποχή του Ρισελιέ η Γαλλία ήταν σύμμαχος με τους
προτεστάντες Γερμανούς ηγεμόνες εναντίον των καθολικών ομοεθνών τους,
αλλά και τον πόλεμο Ιράν - Ιράκ, όπου οι σιίτες του Νοτίου Ιράκ
προέταξαν το εθνικό συναίσθημα έναντι του θρησκευτικού.
Η
συμμαχία με τη Συρία είχε μοναδική γεωπολιτική αξία για το ισλαμικό
καθεστώς της Τεχεράνης όσο η πλειονότητα των αραβικών καθεστώτων -από
την Αίγυπτο του Μουμπάρακ, την Ιορδανία του Χουσεΐν και την Τυνησία του
Μπεναλί- την έβλεπαν σαν αντίπαλο πολιτικό μοντέλο διακυβέρνησης, που θα
μπορούσε να γίνει σημείο αναφοράς και στήριξης μιας ετερόκλητης
ισλαμικής αντιπολίτευσης.
Εκ των πραγμάτων, στα πρώτα τους βήματα
οι κυβερνήσεις του πολιτικού Ισλάμ στον αραβικό κόσμο, τουλάχιστον σε
επίπεδο ρητορικής, για να εκτονωθεί ο λαϊκός ριζοσπαστισμός και η
κοινωνική δυσαρέσκεια θα είναι πιο δεκτικές της επιρροής της Τεχεράνης
παρά της Αγκυρας.
Τα παραπάνω έχουν καταλυτική σημασία για το
Ισραήλ, την Ευρώπη και τις ΗΠΑ, καθώς πρόκειται για εξελίξεις και
ανατροπές πιο καταλυτικές και από την απο-αποικιοποίηση και την
εγκαθίδρυση κοσμικών ριζοσπαστικών καθεστώτων στις δεκαετίες του '50 και
του '60.
Το Ισραήλ, για το ορατό μέλλον, χάνει κάθε φερέγγυο
συνομιλητή από την αντίπαλη πλευρά, ενώ η Δύση σε μια περιοχή που
διακυβεύονται ζωτικά γεωπολιτικά και γεωοικονομικά της συμφέροντα θα
αδυνατεί να επηρεάσει τις εξελίξεις και πολύ περισσότερο να επέμβει
στρατιωτικά.
Στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, τους συσχετισμούς και
τις ισορροπίες θα διαμορφώνουν οι τοπικές περιφερειακές δυνάμεις, η
Αίγυπτος, η Τουρκία, το Ιράν, με τη Σαουδική Αραβία να παραμένει ακόμη
ένας αφερέγγυος σύμμαχος των ΗΠΑ -όπως το Πακιστάν- καθώς στηρίζει τις
πιο ακραίες εκδοχές του ισλαμικού ακτιβισμού.
Οι Νεοσυντηρητικοί,
ο Ράμσφελντ πρώτος και η Κοντολίζα Ράις στη συνέχεια, είχαν μιλήσει για
την ανάδυση μιας νέας Μέσης Ανατολής, που θα άρχιζε με την πτώση του
Σαντάμ στο Ιράκ. Σήμερα, σίγουρα θα νοσταλγούσαν τον δικτάτορα του
Ιράκ...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου