BOB HERBERT / THE NEW YORK TIMES
Η πιο ξεκάθαρη εξήγηση που έχει δοθεί ως τώρα για τις δυνάμεις που συνετέλεσαν στην υπονόμευση της οικονομικής ευημερίας του μέσου Αμερικανού τις τελευταίες τρεις δεκαετίες περιλαμβάνεται σε ένα νέο βιβλίο με τίτλο «Ο νικητής τα παίρνει όλα: Πώς η Ουάσιγκτον έκανε τους πλούσιους πλουσιότερους και γύρισε την πλάτη της στη μεσαία τάξη».
Οι συγγραφείς, οι καθηγητές Πολιτικών Επιστημών Τζέικομπ Χάκερ του Πανεπιστημίου του Γέιλ και Πολ Πίρσον του Πανεπιστημίου του Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, υποστηρίζουν με πειστικά επιχειρήματα ότι κατά κύριο λόγο η αιτία για τους αγώνες της μεσαίας και της εργατικής τάξης στην Αμερική από τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 και έπειτα δεν ήταν η παγκοσμιοποίηση και οι τεχνολογικές αλλαγές αλλά η κυβερνητική πολιτική που ευνόησε υπερβολικά τους πολύ πλούσιους.
Αυτή η πολιτική ήταν αποτέλεσμα ολοένα και πιο εκλεπτυσμένων, άρτια χρηματοδοτημένων και οργανωμένων προσπαθειών των μεγάλων επιχειρήσεων και του χρηματοοικονομικού κλάδου να γείρουν προς όφελός τους την πλάστιγγα και συνεπώς υπέρ των πολύ πλούσιων. Από τη φορολογική νομοθεσία ως την απορρύθμιση του κρατικού ελέγχου στις επιχειρήσεις και την κατάργηση του «δικτύου ασφαλείας» για τα χαμηλά εισοδήματα, οι κυβερνητικές δράσεις διαμορφώθηκαν έτσι ώστε να επιτρέψουν σε όσους ήδη ήταν πολύ εύποροι να συγκεντρώσουν ένα αυξανόμενο μερίδιο από το εισόδημα του έθνους. «Τα τελευταία τριάντα χρόνια ολοένα και περισσότερα από τα οφέλη της ανάπτυξης πήγαν στους πλούσιους και στους πάμπλουτους. Η υπόλοιπη Αμερική, από τους φτωχούς ως την ανώτερη μεσαία τάξη, έμεινε πίσω» γράφουν.
Σαν για να τονιστεί αυτή η διαπίστωση την περασμένη εβδομάδα αποκαλύφθηκε ότι τα εισοδήματα των εξαιρετικά υψηλόμισθων στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια μικρή ομάδα ατόμων που κερδίζουν περισσότερα από 50 εκατ. δολάρια ετησίως (μερικές φορές πολύ περισσότερα), πενταπλασιάστηκαν από το 2008 ως το 2009, παρά το γεγονός ότι το κράτος συγκλονιζόταν από τη μεγαλύτερη οικονομική κρίση μετά τη Μεγάλη Υφεση.
Η περυσινή ήταν εκπληκτική χρονιά για όσους βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας. Οι καθηγητές Χάκερ και Πίρσον σημειώνουν στο βιβλίο τους ότι επενδυτές και στελέχη των 38 μεγαλύτερων αμερικανικών εταιρειών κέρδισαν συνολικά το ποσό ρεκόρ των 140 δισ. δολαρίων. Η επενδυτική εταιρεία Goldman Sachs κατέβαλε στους υπαλλήλους της μπόνους που ανέρχονταν κατά μέσο όρο σε περίπου 600.000 δολάρια κατ΄ άτομο, το μεγαλύτερο από την ίδρυσή της το 1869.
Κάτι λοιπόν πήγε εντελώς στραβά στο μοίρασμα των καρπών της αμερικανικής οικονομίας.
Αυτή η ατυχής στροφή από μια μακρόχρονη περίοδο κατά την οποία περισσότεροι Αμερικανοί μοιράζονταν την ευμάρεια, πραγματοποιήθηκε σταθερά, χρόνο με τον χρόνο μετά τα τέλη της δεκαετίας του ΄70, ανεξαρτήτως αν στο τιμόνι της Ουάσιγκτον βρίσκονταν Δημοκρατικοί ή Ρεπουμπλικανοί. Το βιβλίο ερευνά πώς μπόρεσε αυτό να συμβεί σε μια δημοκρατία στην οποία, τουλάχιστον θεωρητικά, ο τεράστιος αριθμός των ψηφοφόρων που δεν είναι πλούσιοι θα μπορούσε να λειτουργήσει αποτρεπτικά στην προώθηση πολιτικών που περικόπτουν τις οικονομικές τους ευκαιρίες, ενώ ταυτόχρονα διογκώνουν τα προνόμια των πλουσίων.
Η απάντηση γίνεται πιο ξεκάθαρη όταν αναγνωρίσει κάποιος ότι η πολιτική μοιάζει με μια μορφή πολέμου. «Είναι ένας διαγωνισμός μεταξύ εκείνων που είναι οργανωμένοι, που μπορούν πραγματικά να παρακολουθούν τι κάνει η κυβέρνηση και να ασκούν αποτελεσματική πίεση στους πολιτικούς. Οι ψηφοφόροι σε ένα τέτοιου είδους σύστημα μειονεκτούν όταν δεν υπάρχουν αξιόπιστες οργανωμένες ομάδες που να τους εκπροσωπούν και να τους ενημερώνουν για ό,τι συμβαίνει» λέει ο δρ Πίρσον.
Το βιβλίο περιγράφει την «επανάσταση των λόμπι» που συνέβη τα τελευταία τριάντα χρόνια. Οι μεγάλες επιχειρήσεις κινητοποιήθηκαν σε τεράστια κλίμακα ώστε να γίνουν πολύ πιο ενεργές στην Ουάσιγκτον, να προωθήσουν τους εκλεκτούς τους και στα δύο κόμματα και να διεκδικήσουν με σκληρές μάχες την επίτευξη κοινών πολιτικών στόχων. Το ίδιο διάστημα που τα εργατικά συνδικάτα, η πιο αποτελεσματική δύναμη που μάχεται υπέρ της μεσαίας τάξης και των άλλων εργαζόμενων Αμερικανών, γίνονταν ολοένα και πιο αδύναμα.
Συνεπώς, το αντίπαλο δέος των εργαζομένων ενάντια στην ολοένα αυξανόμενη πολιτική επιρροή των μεγάλων εταιρειών χάθηκε οριστικά.
«Δεν ισχυριζόμαστε ότι η παγκοσμιοποίηση και η τεχνολογική αλλαγή δεν παίζουν ρόλο. Αλλά σίγουρα δεν αποτελούν επαρκή εξήγηση για αυτή τη μαζική αλλαγή στη διανομή του πλούτου στις ΗΠΑ. Οι τρόποι με τους οποίους η κυβέρνηση διαμόρφωσε την οικονομία σε αυτή την περίοδο, μέσω της απορρύθμισης, μέσω αλλαγών στις βιομηχανικές πολιτικές που επηρέασαν τα εργατικά συνδικάτα, μέσω εταιρικών πολιτικών που επέτρεψαν στα μεγαλοστελέχη τους να ορίσουν τα ίδια τον μισθό τους, κτλ., ήταν σημαντικότεροι» λέει ο δρ Χάκερ.
Αυτή η υπερβολική συγκέντρωση πλούτου και εισοδημάτων έχει διαβρώσει δραστικά την ικανότητα της κυβέρνησης να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της μεσαίας τάξης και των χαμηλομίσθων. Τίποτε δεν απεικονίζει καλύτερα την τεράστια δύναμη που έχει συγκεντρωθεί σε αυτή τη μικροσκοπική μερίδα του πληθυσμού από τη συνεχιζόμενη ικανότητά της να προοδεύει και να ευημερεί παρά τη νέα Μεγάλη Υφεση, που ήταν ως επί το πλείστον αποτέλεσμα πολιτικών του τύπου «ο νικητής τα παίρνει όλα» και είχε τέτοια καταστρεπτικά αποτελέσματα για τόσο πολλούς Αμερικανούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου