Όταν δεν διαθέτεις την αίσθηση του γελοίου, αφήνεις τους επικοινωνιολόγους της πυρκαγιάς να σε διασύρουν, σκηνοθετώντας τέτοια κωμικά πλάνα. Αιδώς αχρείοι! #φωτια pic.twitter.com/PJKWG1OSmd
— Θάνος Τζήμερος (@ThanosTzimeros) August 15, 2024
Στην επόμενη φωτιά ο Κικίλιας θα βγει στην TV με τραχειοστομία.
— aNameToCome (@aNameToCome) August 13, 2024
Διάφορα έχουν γραφτεί για την φαιδρή συνήθεια της αξυρισιάς των πολιτικών με τα σηκωμένα μανίκια, όταν προκύπτει κάποια μεγάλη καταστροφή, όπως πυρκαγιά, πλημμύρα, σεισμός.
Επίσης πολλά αρνητικά – και ορθότατα – γράφτηκαν για τη στημένη φωτογράφιση του Πρωθυπουργού, πορτοκαλί top gun, σε πρώτο πλάνο με ένα σωρό χαμηλοβλέποντες αξιωματικούς (μάλλον από ντροπή) - που τοποθετήθηκαν σαν παιδάκια του νηπιαγωγείου σε πυραμίδα - μπροστά σε αεροσκάφος του Πυροσβεστικού Σώματος.
Αυτά τα επικοινωνιακά τεχνάσματα δεν είναι κάτι το καινοφανές, μάλιστα η Πολιτική Επιστήμη έχει αφιερώσει πολλά σχετικά κεφάλαια.
Ας δούμε λοιπόν σε ποιες κατηγορίες επικοινωνιακών τεχνασμάτων ανήκουν τα δυο παραπάνω: η αξυρισιά και η στημένη φωτογράφιση.
Καθησυχαστική ταυτότητα
Η καθησυχαστική ταυτότητα συνίσταται στη δημιουργία ενός αισθήματος κοινότητας, με την έννοια του «feeling», μεταξύ εκείνων που αποφασίζουν (πολιτικοί) και εκείνων που θα υποστούν τις συνέπειες των πολιτικών αποφάσεων (πολίτες). Στην πραγματικότητα ο προσφεύγοντας σε αυτό το τέχνασμα πολιτικός προσπαθεί να φανεί ως «ένας από εμάς» ή έστω «κοντά σε εμάς», ενώ στην πράξη ενδιαφέρεται για την εικόνα του, εν προκειμένω εντός και εκτός Ελλάδας, και την σταθερότητα της πολιτικής του καρέκλας. Χαρακτηριστική περίπτωση προσφυγής στην καθησυχαστική ταυτότητα, είναι ο πολιτικός που παρουσιαζόταν, μεταπολεμικά, στο κοινό με μανταρισμένο το πουκάμισό του, το οποίο όμως διακριτικά άφηνε να γίνεται αντιληπτό για να φανεί ως ένας «από τα κάτω», κι ας είχε στην κατοχή του άψογη γκαρνταρόμπα. Κατά τρόπο ανάλογο, το αίσθημα καθησυχαστικής ταυτότητας μπορεί να αναφέρεται είτε στις ίδιες ικανοποιήσεις, είτε στις ίδιες στερήσεις και ατέλειες. Έτσι, ο πολιτικός «της διπλανής πόρτας» δείχνει ότι δεν έχει χρόνο να ξυριστεί, αλλά ούτε και να κοιμάται ιδιαίτερα, καθότι είναι απορροφημένος από το πρόβλημα που έχει προκύψει σε σημείο να παραμελήσει τον εαυτό του.
Αναλογική επανεισαγωγή και απόσπαση της προσοχής
Η αρχή της αναλογικής επανεισαγωγής εφαρμόζεται ευρύτατα στη διαφήμιση και αποτελεί ένα από τα βασικά δομικά στοιχεία στην «κοινωνία της κατανάλωσης». Η αρχή αυτή συνίσταται στην προβολή ενός προϊόντος, με τρόπο όσο γίνεται πιο ευχάριστο και μαζικά αποδεκτό. Ο πολιτικός δεν διαφέρει, στο σημείο αυτό, από ένα προϊόν που «προσφέρεται» με ανάλογα επικολλημένο στυλ και σε στημένη πόζα. Πράγματι είναι αρχή της κοινωνικής ψυχολογίας ότι συχνά ο δέκτης μιας πολιτικής πληροφορίας, απορροφημένος από τη «φόρμα» και το «στυλ» με το οποίο προωθείται το πολιτικό μήνυμα - όπως π.χ. από την «ανώτατη ηγεσία που στέκεται δίπλα στις δυνάμεις κατάσβεσης»- μπορεί να μην αποδώσει τη σημασία που πρέπει στην ουσία του πολιτικού προβλήματος η οποία και επιδιώκεται να αποκρύβει. Η εικόνα μια ηγεσίας που «είναι εκεί, δίπλα στους μαχητές της φωτιάς», έστω και ασυνείδητα, δημιουργεί μια ευνοϊκή ή ακόμη και «συγχωρητική» τοποθέτηση απέναντι στον συγκεκριμένο πολιτικό. Αυτή η δυναμική, ωστόσο, είναι πιο έντονη και αποτελεσματική σε περιπτώσεις νέων και όχι τόσο «δοκιμασμένων» πολιτικών προσώπων – κάτι που δεν εκτίμησαν πολύ καλά οι επικοινωνιολόγοι του Έλληνα Πρωθυπουργού για 5+ συναπτά έτη - και φυσικά είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική στα διπολικά-δικομματικά συστήματα.
Ο σκοπός του τεχνάσματος της επανεισαγωγής είναι διττός.
Από τη μια δίνεται μεγαλύτερη σημασία στην εμφάνιση του μηνύματος και λιγότερη στην πραγματική (αφανή) επιδίωξή του.
Από την άλλη, την ίδια στιγμή, αποσπάται η προσοχή της κοινής γνώμης από αυτό που είναι η ουσία του προβλήματος.
Κάπως έτσι ο πολίτης γίνεται…
«καταναλωτικό» θύμα που αγοράζει ένα πολιτικό προϊόν ή ένα πρόσωπο – που όπως προαναφέρθηκε νοείται ως προϊόν - για τα ωραία χρώματα του περιτυλίγματος και την ψευδαίσθηση ότι είναι ένας από εμάς και όχι για το περιεχόμενό του - κάτι που συνιστά προσχεδιασμένη παραπλάνηση της κοινής γνώμης, δηλαδή εξαπάτηση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου