Του ΜΙΧΑΛΗ ΤΣΙΝΤΣΙΝΗ
Κανείς δεν αγαπάει το sms που φέρνει τα κακά μαντάτα. Γι’ αυτό και όλοι ταράχτηκαν μέσα στη νύχτα όταν άκουσαν το κινητό τους –το παλαμιαίο είδωλό τους– να ουρλιάζει με αυτή την πρωτάκουστη φωνή.
Ταράχτηκε και η Ρένα Δούρου, αλλά όχι πολύ. Ταράχτηκε τόσο, ώστε να μπορεί αμέσως να κάνει πλακίτσα στο Twitter. Προτιμά, έγραψε, «να πάει από sms της πολιτικής προστασίας», παρά από το να βλέπει βουλευτές της συμπολίτευσης στην τηλεοπτική ζώνη του λυκόφωτος.
Η επανεμφάνιση της Δούρου στον τόπο του ανδραγαθήματος –στον τόπο της πολιτικής προστασίας όπου διέπρεψε με την ανυπαρξία της– συνέβαλε στον καθησυχασμό.
Ταράχτηκε και η Ρένα Δούρου, αλλά όχι πολύ. Ταράχτηκε τόσο, ώστε να μπορεί αμέσως να κάνει πλακίτσα στο Twitter. Προτιμά, έγραψε, «να πάει από sms της πολιτικής προστασίας», παρά από το να βλέπει βουλευτές της συμπολίτευσης στην τηλεοπτική ζώνη του λυκόφωτος.
Η επανεμφάνιση της Δούρου στον τόπο του ανδραγαθήματος –στον τόπο της πολιτικής προστασίας όπου διέπρεψε με την ανυπαρξία της– συνέβαλε στον καθησυχασμό.
Τη στιγμή που το κράτος σήμαινε, εν είδει συναγερμού, την παρουσία του, δήλωνε παρούσα και η απουσία του κράτους – ενσαρκωμένη από την περιφερειάρχη της Μάνδρας και του Ματιού.
Καθησυχαστικός απέβη, σε δεύτερο χρόνο, και ο συναγερμός. Ηχησε σαν ένα σημάδι εκσυγχρονισμού και οργάνωσης – σαν διαφήμιση της ετοιμότητας της πολιτείας για την οποία οι περισσότεροι παραμένουν δικαιολογημένα καχύποπτοι.
Είναι πρόχειρο να βγάζει κανείς συμπεράσματα διά γυμνού οφθαλμού. Ομως, το μήνυμα του 112, σε συνδυασμό με τον τόνο του πρωθυπουργικού διαγγέλματος, φαίνεται να εκπλήρωσε τον σκοπό της εγρήγορσης χωρίς πανικό. Η εγρήγορση στη δοκιμασία της πανδημίας σημαίνει απόσυρση από τον δημόσιο χώρο, που φάνηκε απότομα παντού στην πόλη, από τη μια μέρα στην άλλη.
Στις μέρες εκούσιου εγκλεισμού που έρχονται, μόνον έτσι φαίνεται να μπορεί να ισορροπήσει η μαζική ψυχολογία: με τη διαρκή τηλεπαρουσία της πολιτείας. Με πρόσωπα που θα διαβεβαιώνουν ότι, όσο ο καθένας κάνει το καθήκον του στην απομόνωση, υπάρχει ένας μηχανισμός που εξακολουθεί να εργάζεται για τον ασφαλή απεγκλωβισμό του. Χρειάζονται πρόσωπα σαν τον διοπτροφόρο εθνικό μας λοιμωξιολόγο – σοβαρά, αλλά όχι δυσοίωνα· αυστηρά, αλλά νηφάλια. Πρόσωπα που θα επισκέπτονται τα οικιακά καταφύγια σαν εικονικοί οικογενειακοί γιατροί.
Δεν υπάρχει συγκρίσιμη άσκηση συλλογικού σθένους στη ζωντανή μνήμη. Η απειλή δεν είναι ακριβώς εθνική. Δεν είναι πόλεμος για να δοκιμαστεί το φρόνημα. Δοκιμάζεται όμως η φρόνηση – η δυνατότητα πειθαρχίας και αυτοπεριορισμού, που δεν συγκαταλέγονται στο στερεοτυπικό ρεπερτόριο της ημετέρας κουλτούρας.
Αν πίστευε κανείς στα στερεότυπα, θα στοιχημάτιζε ότι λαός με τόση εξωστρέφεια –και τόση αυταρέσκεια βασισμένη στη χιλιοτραγουδισμένη του εξωστρέφεια– θα προσβληθεί από κλειστοφοβικό αμόκ προτού προλάβει να περάσει την κρίση. Σε αυτό όμως σταθήκαμε τυχεροί:
Καθησυχαστικός απέβη, σε δεύτερο χρόνο, και ο συναγερμός. Ηχησε σαν ένα σημάδι εκσυγχρονισμού και οργάνωσης – σαν διαφήμιση της ετοιμότητας της πολιτείας για την οποία οι περισσότεροι παραμένουν δικαιολογημένα καχύποπτοι.
Είναι πρόχειρο να βγάζει κανείς συμπεράσματα διά γυμνού οφθαλμού. Ομως, το μήνυμα του 112, σε συνδυασμό με τον τόνο του πρωθυπουργικού διαγγέλματος, φαίνεται να εκπλήρωσε τον σκοπό της εγρήγορσης χωρίς πανικό. Η εγρήγορση στη δοκιμασία της πανδημίας σημαίνει απόσυρση από τον δημόσιο χώρο, που φάνηκε απότομα παντού στην πόλη, από τη μια μέρα στην άλλη.
Στις μέρες εκούσιου εγκλεισμού που έρχονται, μόνον έτσι φαίνεται να μπορεί να ισορροπήσει η μαζική ψυχολογία: με τη διαρκή τηλεπαρουσία της πολιτείας. Με πρόσωπα που θα διαβεβαιώνουν ότι, όσο ο καθένας κάνει το καθήκον του στην απομόνωση, υπάρχει ένας μηχανισμός που εξακολουθεί να εργάζεται για τον ασφαλή απεγκλωβισμό του. Χρειάζονται πρόσωπα σαν τον διοπτροφόρο εθνικό μας λοιμωξιολόγο – σοβαρά, αλλά όχι δυσοίωνα· αυστηρά, αλλά νηφάλια. Πρόσωπα που θα επισκέπτονται τα οικιακά καταφύγια σαν εικονικοί οικογενειακοί γιατροί.
Δεν υπάρχει συγκρίσιμη άσκηση συλλογικού σθένους στη ζωντανή μνήμη. Η απειλή δεν είναι ακριβώς εθνική. Δεν είναι πόλεμος για να δοκιμαστεί το φρόνημα. Δοκιμάζεται όμως η φρόνηση – η δυνατότητα πειθαρχίας και αυτοπεριορισμού, που δεν συγκαταλέγονται στο στερεοτυπικό ρεπερτόριο της ημετέρας κουλτούρας.
Αν πίστευε κανείς στα στερεότυπα, θα στοιχημάτιζε ότι λαός με τόση εξωστρέφεια –και τόση αυταρέσκεια βασισμένη στη χιλιοτραγουδισμένη του εξωστρέφεια– θα προσβληθεί από κλειστοφοβικό αμόκ προτού προλάβει να περάσει την κρίση. Σε αυτό όμως σταθήκαμε τυχεροί:
Προηγήθηκαν τα τραγικά αποτελέσματα της ομόλογης εξωστρέφειας του αδελφού ιταλικού λαού.
Η δική του μοίρα ήταν ο πραγματικός μας συναγερμός.
Fratelli, σας οφείλουμε ευγνωμοσύνη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου