KOINΩΝΙΑ και ΠΟΛΙΤΙΚΗ στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΠΑΝΑΝΙΑ: Η χώρα-κωλοχανείο όπου όλοι έχουν δίκιο

EΞΑΙΡΕΤΙΚΟ
Γράφει ο ΙΟΥΛΙΑΝΟΣ

Πριν από περίπου εκατόν είκοσι χρόνια, στην τουρκοκρατούμενη τότε Μακεδονία, ο προπάππος μου εκ πατρός, μέλος της δημογεροντίας ενός εγκαταλειμμένου σήμερα ορεινού χωριού και άνθρωπος με πλούσια εμπειρία ζωής, μιας μακράς ζωής εκατόν δεκάξι χρόνων, ασκούσε χρέη "κριτή" – διαιτητή, θα λέγαμε σήμερα – για την επίλυση αστικών διαφορών μεταξύ των κατοίκων. Οι συντοπίτες του εμπιστεύονταν την κρίση του και ο λόγος του ήταν νόμος. Ένας λόγος που δεν του έλειπαν το σκληρό, συχνά κυνικό χιούμορ και τα επιγραμματικά ψήγματα πρακτικής σοφίας. 

Το ακόλουθο περιστατικό είναι αληθινό και μαρτυρείται σε εκδεδομένο πριν από αρκετά χρόνια βιβλίο για τη λαογραφία της περιοχής: 

Οι χωριανοί είχαν συγκεντρωθεί στην πλατεία, μετά το παζάρι του Σαββάτου, για να παρακολουθήσουν την τακτική κατ’ αντιμωλίαν διαδικασία επίλυσης των διαφορών από τον "κριτή". Αφού άκουσε τον ένα "διάδικο" στη διαφορά, ο γέροντας αποφάνθηκε: "Δίκιο έχεις". 

Ο άμεσα αποφατικός τόνος της κρίσης πάγωσε τον άλλο "διάδικο", ο οποίος όμως έσπευσε να επιστρατεύσει όλη του την πειθώ για να προβάλει τη δική του άποψη για τα γεγονότα. 

Όλοι εξεπλάγησαν όταν ο γέροντας, με την ίδια αμεσότητα, αποφάνθηκε "Δίκιο έχεις". 

Την αμηχανία και το σάστισμα του "ακροατηρίου" διέκοψε, ύστερα από λίγα λεπτά, ένας από τους παρισταμένους, ο οποίος ρώτησε: "Μα πώς είναι δυνατόν, πάππο, να έχουν και οι δυο δίκιο;". 

Η απάντηση υπήρξε αποστομωτική: "Και συ δίκιο έχεις!".

Νομίζω ότι το περιστατικό, παρότι συνέβη σε μιαν άλλη, μακρινή εποχή, αποτυπώνει με πολύ γλαφυρό τρόπο το παράδοξο διαρκείας που εκτυλίσσεται στη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας καθ’ όλη τη διάρκεια του μεταπολιτευτικού δημοκρατικού της βίου, οπότε άρχισε να καταγράφεται ένα επίμονο φαινόμενο εντεινόμενου παλιμπαιδισμού αντιστρόφως ανάλογου προς την πάροδο του χρόνου, με αποτέλεσμα να ζούμε σήμερα σε μια κοινωνία η οποία επιμένει να συμπεριφέρεται ως νήπιο ενώ ήδη πνέει τα λοίσθια ως εσχατόγηρος.  

Πρόκειται για ένα παράδοξο διαρκείας "χάρη" στην επικύρωσή του από όλες σχεδόν τις κυβερνήσεις της Μεταπολίτευσης, οι οποίες ούτε δίστασαν ούτε διστάζουν να δηλώνουν ανερυθρίαστα, στεντορείως και προς πάσα κατεύθυνση, χωρίς ντροπή, χωρίς αιδώ, ότι, ναι, όλοι έχουν δίκιο! 

Όποιος φωνάζει, όποιος απαιτεί, όποιος επαιτεί, έχει δίκιο! Το κριτήριο μάλιστα της βαρύτητας του "δίκιου" του καθενός είναι η έκταση και η ένταση της εκπροσώπησής του, σε συνδυασμό με τον θόρυβο που προκαλεί και με την πειστικότητα της εκλογικής αιμορραγίας με την οποία "απειλεί". Συνελόντι ειπείν, πρόκειται για το "δίκιο" του "πειστικού" εκβιαστή! Ένα "δίκιο" του οποίου η "αναγνώριση" όχι μόνο δεν περιστέλλει τις απειλές και τις διεκδικήσεις, αλλά, αντιθέτως, τις διαστέλλει, τις "φουντώνει" και τις πολλαπλασιάζει δημιουργώντας παντού μιμητές.  

Την αθλιότητα μάλιστα αυτή του κακώς εννοούμενου – δηλαδή του υπολογιζόμενου με βάση τα "κεφάλια" που σέρνει ξοπίσω του – συντεχνιασμού σπεύδουν να "νομιμοποιήσουν" οι πάσης φύσεως πελατοκράτες και εξ απαλών ονύχων πολιτευτές με δήθεν ειλικρινείς, δήθεν τεκμηριωμένες, δήθεν βαθυστόχαστες – αν και απολύτως τετριμμένες – ιδεολογικές αναφορές στην "πάλη των τάξεων" και λοιπά κουραφέξαλα που επιστρατεύονται απλώς (και καταχρηστικώς) για να συσκοτίσουν το γεγονός ότι το πεδίο αναφοράς, η ελληνική κοινωνία, ήταν, είναι και κατά τα φαινόμενα θα παραμείνει ένα ασύνταχτο, αταξικό, ετσιθελικό, μονόφθαλμο και με αδιευκρίνιστο αριθμό χεριών και ποδιών, που θα ζήλευαν ακόμη και ινδουιστικές θεότητες, συνονθύλευμα κλειστών ομάδων συμφερόντων. 

Στο εξαίρετο ποίημά του "Αν ήμην βασιλεύς" (1882), ο εθνικός ψυχογράφος Γεώργιος Σουρής περιγράφει με μοναδική οξυδέρκεια το "φαινόμενο":

Εγώ δεν θέλω βασιληάς να είμαι όπως άλλοι,
θέλω να είμαι τύραννος απόλυτος, σατράπης,
να έχω μάτια πύρινα και πίσω στο κεφάλι,
να είμαι τέρας, Εριννύς, Βριάρεως, χασάπης.
Να έχω χέρια εκατό και άλλα τόσα πόδια,
και να σηκώνω μόνος μου πενήντα πέντε βώδια.

Έχουν δίκιο λοιπόν οι αγρότες. Έτσι, γενικά και αόριστα. Χωρίς διάκριση. En bloc. Δεν έχω καμία διάθεση να αδικήσω κανέναν, πολύ περισσότερο μια βασική παραγωγική τάξη. Ούτε να γενικεύσω. Πλην όμως, οφείλω να παρατηρήσω ότι την ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας και της βιωσιμότητας της συγκεκριμένης τάξης και την αναγνώρισε και τη συμμερίστηκε αυτή η πανταχόθεν βαλλόμενη ελληνική πολιτεία.  

Ποια άλλη παραγωγική τάξη έχει ειδικά τιμολόγια για το ρεύμα και το νερό ή ειδικές φοροαπαλλαγές αυτής της έκτασης για την αγορά και συντήρηση εξοπλισμού; 

Ποια άλλη παραγωγική τάξη αποζημιώνεται για τις ζημίες που προκαλούν οι θεομηνίες ή οι μεταδοτικές ασθένειες; 

Ποια άλλη παραγωγική τάξη λάμβανε επί δεκαετίες εθνικές και κοινοτικές επιδοτήσεις για αναδιαρθρώσεις καλλιεργειών τις οποίες ουδέποτε έκανε; 

Θυμάμαι τώρα, συνειρμικά, ένα περιστατικό που μου αφηγήθηκε ο μακαρίτης ο πατέρας μου πριν από χρόνια με πρωταγωνιστή τον δικτάτορα Παττακό, ο οποίος, παρότι δικτάτωρ, και μάλιστα λίγους μόνο μήνες μετά την επιβολή του στρατιωτικού καθεστώτος στη χώρα, δέχθηκε σφοδρή φραστική επίθεση από αγρότες της Πελοποννήσου κατά τη διάρκεια εκδήλωσης του κλάδου στην οποία ο πατέρας μου παρίστατο ως δασάρχης Ολυμπίας. Η "επίθεση" προκλήθηκε από κάποιες υπαινικτικές αναφορές του Παττακού περί της ανάγκης φορολόγησης και των αγροτών, όπως όλων των άλλων πολιτών. Η απάντηση, με την οποία ένας άνθρωπος περιορισμένων νοητικών δυνατοτήτων όπως ο Παττακός, αποστόμωσε τους φωνασκούντες ήταν ότι οι λεμονοπαραγωγοί της Ακράτας είχαν λάβει από τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και εντεύθεν είκοσι τρεις συνολικά επιδοτήσεις για να φυτέψουν νέα δέντρα – υποχρέωση την οποία ουδόλως εκπλήρωσαν καθ’ όλο αυτό το διάστημα! Επισημαίνω, για όσους εντοπίζουν όλα τα δεινά της χώρας στην ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ότι αυτές οι εξαίσιες συμπεριφορές και επιδόσεις, τις οποίες ουδείς αρνήθηκε, καταγράφονταν σε σχέση με τη χρήση αμιγώς εθνικών πόρων.

Επαναλαμβάνω: δεν έχω καμία διάθεση να ακολουθήσω τους διαχρονικώς κυβερνώντες σε "εξισωτικές" ή "οριζόντιες" γενικεύσεις και αναθέματα, μακράν δε εμού κατηγορίες περί περιφρόνησης ή μη κατανόησης της αξίας της πρωτογενούς παραγωγής ή, πολλώ μάλλον, περί κοινωνικών αυτοματισμών. Αναγνωρίζω επίσης τα τεράστια λάθη και τις ολιγωρίες των ελληνικών κυβερνήσεων που διαπραγματεύθηκαν ό,τι εν συνεχεία έγινε γνωστό ως κοινή αγροτική πολιτική μη υπερασπιζόμενοι επαρκώς – και κυρίως με όραμα για το αύριο της ελληνικής γεωργίας – τα ελληνικά συμφέροντα. Ωστόσο, το γεγονός παραμένει: προτού σπεύσουμε άπαντες να συνομολογήσουμε το "δίκιο" των διαμαρτυρόμενων – και ήδη προκαλούντων τεράστια βλάβη στα συμφέροντα συμπολιτών τους που δραστηριοποιούνται σε άλλους κλάδους της εθνικής οικονομίας – αγροτών, κάλλιον θα ήταν να τεκμηριώσουμε αυτό το προβαλλόμενο ως περίπου "αυταπόδεικτο" και μημουαπτικό τους "δίκιο" και να το ζυγίσουμε προσεκτικά λαμβάνοντας υπόψη και τις υπέρ αυτών προνομίες οι οποίες προκαλούν όλους τους άλλους που αγωνίζονται για την επιβίωση στην ίδια χώρα χωρίς να λαμβάνουν ουδεμία στήριξη ή να διαθέτουν ανάλογα ισχυρή εκβιαστική "πειθώ". 

Αρύσθηκα το συγκεκριμένο παράδειγμα από την άμεση επικαιρότητα, χωρίς βεβαίως να είναι το μόνο. Οι κατηγορίες που ζητούν, λίγο ως πολύ, ειδική μεταχείριση, προστασία από τον ανταγωνισμό, αποκλειστικά δικαιώματα, εξαιρέσεις από γενικές υποχρεώσεις, "άβατα", κ.ο.κ., είναι αναρίθμητες:  

Αυτοκινητιστές, ιδιοκτήτες ταξί, φαρμακοποιοί, δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, "ειδικές κατηγορίες" εργαζομένων σε κρατικούς οργανισμούς και επιχειρήσεις, άπαντες έχουν δίκιο! 

Οι άγαμες έχουν δίκιο! Οι πρόωροι και οι πρόωρες έχουν δίκιο! 

Οι λαμβάνοντες συντάξεις της τάξεως των 2.000-4.000 ευρώ με εισφορές που κατέβαλε για λογαριασμό τους το κράτος δανειζόμενο με επαχθείς όρους έχουν δίκιο! Μάλιστα είχαν δίκιο και όταν διεκδικούσαν τη μια αύξηση μετά την άλλη χωρίς να ιδρώνει τ’ αυτί τους για την προέλευση αυτών των αυξήσεων. 

Οι παππούδες και οι γιαγιάδες που επιμένουν ότι δεν πρέπει να χάσουν "ούτε ευρώ" προκειμένου οι εγγονοί τους να βρουν δουλειά – οποιαδήποτε δουλειά – έχουν δίκιο! 

Οι εγγονοί που προτιμούν να παρασιτούν με τα χαρτζιλίκια των παππούδων και των γιαγιάδων παρά να κάνουν κάποια "αναξιοπρεπή", "μη μόνιμη" δουλειά, προφανώς έχουν δίκιο! 

Όσοι πήραν των ομματιών τους κι έφυγαν, όσοι έριξαν μαύρη πέτρα πίσω τους, αυτοί κι αν έχουν δίκιο! 

Όσοι δεν μιλούν, όσοι δεν έχουν κανέναν να μιλήσει γι’ αυτούς, ναι, έχουν δίκιο!

Αν συνυπολογίσουμε την αξία των "δίκαιων αιτημάτων και διεκδικήσεων" και εν συνεχεία την αθροίσουμε, πόσες φορές επάνω πρέπει να είναι από το ΑΕΠ της χώρας;  

Επί πόσο πρέπει να πολλαπλασιαστεί το διαρκώς συρρικνούμενο ΑΕΠ – και με ποιον τρόπο; – προκειμένου όλοι όσοι "αμύνονται περί πάρτης" να βρουν το δίκιο τους;  

Πόσοι άραγε θα ’πρεπε να δουλεύουν παγκοσμίως – ή, έστω, στις χώρες-δολοφόνους που με διάφορους τρόπους καλύπτουν τα ελλείμματά μας – για να εξασφαλίζουν το επίπεδο ζωής που μας αρέσει και από το οποίο αρνούμαστε να παραιτηθούμε, χωρίς όμως να μπορούμε να το διασφαλίσουμε με ίδια μέσα και χωρίς να θέλουμε να προβούμε στις θυσίες οι οποίες απαιτούνται για τη μελλοντική του διασφάλιση; 

Να το πω αλλιώς, με τους ρητούς και υπόρρητους όρους της "παλαβής" Αριστεράς; Πού θα ’πρεπε να φτάσει ο πληθωρισμός στο πλαίσιο μιας εθνικής νομισματικής πολιτικής για να υπάρξει απλώς ονομαστική κάλυψη της αξίας των "δίκαιων αιτημάτων και διεκδικήσεων" και πόσο διατηρήσιμη θα μπορούσε να είναι αυτή η κάλυψη σε μια χώρα που δεν θέλει να αλλάξει ούτε σε διαρθρωτικό επίπεδο ούτε σε επίπεδο νοοτροπίας, διότι προφανώς θεωρεί ότι όλα έχουν καλώς και ότι οι πάντες έχουν δίκιο;

Αν πάλι οι πάντες δεν έχουν δίκιο, τότε από ποιους πρέπει να αρχίσουμε; 

Από τους "πλούσιους"; Υπόθεση εργασίας: Έστω ότι εφαρμόζουμε τη μεγαλοφυή νερώνειο οικονομική πολιτική και ότι κατάσχουμε όλον τον πλούτο όλων των πλουσίων της χώρας, τον οποίο εν συνεχεία ρευστοποιούμε (στα επόμενα υποψήφια θύματα, αν βρεθούν, από τα οποία θα τον επανακατάσχουμε στη συνέχεια) και μοιράζουμε σε όλους όσοι έχουν "δίκαια αιτήματα και διεκδικήσεις". Αυτό, φυσικά, θα γίνει άπαξ. Διότι, είπαμε, τους τα παίρνουμε όλα, αφού εκείνοι είναι οι "κακοί" και εμείς οι "καλοί". Του χρόνου τι θα γίνει; Ποιον θα βρούμε του χρόνου για να του τα πάρουμε; Θα υπάρξουν καινούργιοι "πλούσιοι"; Ή μήπως του χρόνου θα αποφασίσουμε ποια από τα "δίκαια αιτήματα και διεκδικήσεις" δεν είναι και τόσο δίκαια – όπως επιμένουν εδώ και χρόνια οι "άλλοι", οι ανάλγητοι – και θα αναζητήσουμε το πρώτο υποψήφιο θύμα μεταξύ των επιβαινόντων στην κοινή μας βάρκα;  

Κι ένα ακόμα ερώτημα: Μήπως "του χρόνου" είναι φέτος, τώρα; Μήπως δεν υπάρχει για μας άλλο "του χρόνου";

Τελικά, αγαπητοί φίλοι, νομίζω ότι... 

ο προπάππος μου ήταν σοφός. Ναι, όλοι έχουν δίκιο. Ομολογώ ότι τόσα χρόνια που πάσκιζα να βρω τα στραβά και τ’ ανάποδα σ’ αυτή τη χώρα ματαιοπονούσα. Μάλλον εγώ ήμουν στραβόξυλο κι ανάποδος και όλοι οι άλλοι, όσοι έβρισκαν τα πάντα θαυμάσια και θεωρούσαν τη χώρα υπόδειγμα σοφίας, αθωότητας και αρετής και τον λαό της θεϊκή παρακαταθήκη επί της γης, είχαν δίκιο. Δίκιο φαίνεται ότι είχαν, προπάντων, οι υπάλληλοι της Βουλής, οι οποίοι, όπως μόλις προ ολίγου πληροφορήθηκα, θα είναι οι πρώτοι – δεν ξέρω αν θα είναι και οι μόνοι μεταξύ των "συνήθων υπόπτων" – που "εξαιρούνται" από το νέο ασφαλιστικό. Λαμπρή εξέλιξη που προοιωνίζει ένα νέο λαμπρό κεφάλαιο στη μεγάλη σάγκα του νεοελληνικού κρατικοπαρασιτισμού. 

Μετά τη συγκεκριμένη ευοίωνη εξέλιξη, την απαρχή, υποθέτω, της αναπόφευκτης και τελειωτικής "δικαίωσης" όλων όσοι έχουν δίκιο, πληροφορήθηκα ότι, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες ακόμη φήμες, για την κατάσταση της χώρας ευθύνονται: 

Kάποιος αγνώστων λοιπών στοιχείων Χατζηπετρής και άνθρωπός τις ονόματι Καράμπελας, ο οποίος, προφανώς λόγω κάποιας βαρείας σωματικής παραμόρφωσης στη βουβωνική περιοχή, εικάζεται ότι αναζητεί κάποιας μορφής εκτονωτική επιβεβαίωση ως επιδειξίας.  

Να συλληφθούν πάραυτα οι κανάγιες και να τιμωρηθούν παραδειγματικά! Η δε σωματική ιδιαιτερότητα του Καράμπελα να αποσπασθεί και να εκτεθεί στην Πλατεία Συντάγματος σε κοινή θέα!