Του ΝΙΚΟΥ ΧΕΙΛΑ
Τον έπιασαν κυριολεκτικά στον ύπνο. Τα χαράματα της 6ης Ιουνίου
1944, όταν τα πρώτα αμφίβια των συμμαχικών δυνάμεων έβαζαν πόδι στις
ακτές της Νορμανδίας, ο Αδόλφος Χίτλερ βρισκόταν στις αγκάλες του
Μορφέως. Η ορντινάτσα του, ξέροντας ότι απεχθάνεται την πρωινή έγερση,
δεν τόλμησε να τον ξυπνήσει. Τα βαλλόμενα γερμανικά στρατεύματα έμειναν
έτσι για πολλές ώρες χωρίς κεντρική καθοδήγηση. Και αυτό επέτρεψε στα
πλοία των Συμμάχων να πλησιάσουν τη νορμανδική ακτή χωρίς να
προσκρούσουν σε άμυνα της γερμανικής αρμάδας.
Στα πλοία αυτά ανήκαν και δύο ελληνικά: οι κορβέτες «Τομπάζης» και «Κριεζής». Στην πρώτη υπηρετούσε ένα αμούστακο «Χιωτάκι», ο 16χρονος Δημήτρης Ανδριώτης - ο νεότερος ίσως πολεμιστής του εκστρατευτικού σώματος τότε, ένας από τους λίγους επιζώντες του σήμερα. Αυτός είχε ξυπνήσει άθελα από τα μεσάνυχτα, κατά διαταγή του πλοιάρχου, αλλά με τη συνείδηση ότι αξίζει να χάσει τον ύπνο του για ένα τόσο κοσμοϊστορικό γεγονός.
Το τι ανείδωτα είδαν τα μάτια του σε αυτή την περίφημη «D-Day» (Ημέρα απόφασης), όπως την ονόμασαν οι Αμερικανοί, που είχαν το γενικό πρόσταγμα της επιχείρησης, το περιγράφει ο ίδιος στο βιβλίο του «Θανάτω θάνατον πατήσας»: «Γίνεται πανδαιμόνιο. Τα κύματα των αμφίβιων προς τις ακτές επαναλαμβάνονται κάθε μισή ώρα. Οι Γερμανοί, οχυρωμένοι πίσω από το Ατλαντικό Τείχος, υποδέχονται τα συμμαχικά στρατεύματα με πολυβόλα, με όλμους, με χειροβομβίδες. Αποβατικά που φλέγονται από τα εχθρικά πυρά και άλλα που βυθίζονται από αυτά. Φαντάροι που κολυμπούν, φαντάροι που πνίγονται χωρίς καμία βοήθεια από τα διερχόμενα αμφίβια, αφού εκείνα είχαν λάβει αυστηρή εντολή να φτάσουν στις ακτές και να αδιαφορούν για ό,τι συμβαίνει γύρω τους».
Υπήρξαν βέβαια και πράγματα που ήταν αδύνατον να δει από το πλοίο του, το οποίο είχε παραταχθεί σε απόσταση 4-5 μιλίων από την ακτή στο σημείο επιβίβασης Sword. Παράδειγμα, τους αμερικανούς ναύτες που εφορμούσαν με το σύνθημα «Fuck you, Krauts» («Θα σας γαμ..., λάχανα») στο σημείο αποβίβασης Omaha, όπου έγινε και το μεγαλύτερο ίσως μακελειό της πολεμικής ιστορίας, δεδομένου ότι οι αποβιβαζόμενοι ήταν πλήρως εκτεθειμένοι στα γερμανικά πολυβολεία. Ο πολυβολητής Χάιν Σέβερλο επαιρόταν αργότερα ότι θέρισε περίπου 2.000 «επιδρομείς» σε μόλις εννέα ώρες.
Αλλα πράγματα πάλι τα έμαθε ύστερα από δεκαετίες, μετά το άνοιγμα των στρατιωτικών αρχείων. Σε αυτά ανήκε και η τεράστια υπεροπλία των Συμμάχων έναντι των ναζιστών στον τομέα των όπλων: στα μαχητικά αεροπλάνα 25:1, στα τανκς 20:1. Επρόκειτο για την εφαρμογή του νέου τότε στρατιωτικού δόγματος των Ηνωμένων Πολιτειών που έλεγε ότι κερδίζει εκείνος που διαθέτει τα περισσότερα και ισχυρότερα οπλικά συστήματα, καθώς και τον καλύτερο ανεφοδιασμό - κάτι που επιβεβαιώθηκε εκεί για πρώτη φορά στην πράξη.
«Σιγά μη σπάσουμε τα αβγά»
Ο ίδιος δεν είχε πάντως την αίσθηση ότι κινδύνευε πραγματικά. «Το πλοίο μας δεν είχε εντολή να αναμειχθεί σε πολεμικές επιχειρήσεις» λέει. «Εξάλλου, επειδή ήταν μικρό, οι Γερμανοί δεν του έδιναν σημασία». Γεγονός είναι ότι δεν δέχθηκε - «έστω και για την τιμή των όπλων» - ούτε μία ευθεία βολή από τα κανόνια του εχθρού, ούτε κάποια τορπίλη από τα υποβρύχιά τους.
Γι' αυτό και το πλήρωμα του «Τομπάζη» δεν πίστευε στα μάτια του όταν κατά το μεσημέρι είδε να περνά από κοντά του το εντελώς πανομοιότυπο «Κριεζής». «Ερχόταν από πέρα, από τα δυτικά, σιγά-σιγά, όσο που κινούνταν κι αυτός. Είχε σιάρει μια μεγάλη κόκκινη σημαία - σινιάλο μάχης. "Σιγά μη σπάσουμε τα αβγά", τους κοροϊδεύαμε» γράφει στο βιβλίο του. «Σε ποια μάχη πας, βρε "Κριεζή", είπαμε μεταξύ μας, δεν πας να κρυφθείς ανάμεσα στα πιο μεγάλα βαπόρια, μη φας καμιά αδέσποτη;».
Η αντιδικία με τον «Κριεζή» συνεχίστηκε και μετά τον πόλεμο. Και αυτό επειδή οι αξιωματικοί του «Κριεζή» ισχυρίζονταν ότι το πλοίο τους δέχθηκε επίθεση από γερμανικά πλοία και ότι σώθηκε ως εκ θαύματος όταν μπήκε από λάθος σε ναρκοπέδιο.
«Ιστορίες για αγρίους» αντιτείνει ο Ανδριώτης. «Οποιος έμπαινε σε ναρκοπέδιο δεν ξανάβγαινε σώος. Τέτοια γεγονότα ούτε ακούστηκαν τότε ούτε είναι καταγεγραμμένα στο ημερολόγιο του πλοίου». Η επινόησή τους, προσθέτει, απέβλεπε στην παρασημοφόρηση των αξιωματικών στις σχετικές επετείους. «Εμένα και τους άντρες του "Τομπάζη" δεν μας κάλεσαν ποτέ σε επέτειο» λέει. «Αν με καλούσαν, θα πήγαινα φυσικά, αλλά όχι για το παράσημο αλλά για να τους υπενθυμίσω ότι ήμασταν κι εμείς εκεί».
Ο Ανδριώτης πέρασε πολλά χρόνια στα καράβια, εν μέρει ως μάγειρας. Αυτό αποτυπωνόταν και στην παράξενη στάση που έπαιρνε στην κουζίνα διάφορων ελληνικών εστιατορίων στο Βερολίνο, όπου από το 1975 είχε κάνει τη γαστρονομία επάγγελμα: τα πόδια ανοιγμένα, το σώμα σε συνεχή αναζήτηση ισορροπίας. «Αυτό μου έμεινε από τα πλοία, όπου έπρεπε να ισορροπείς κατά το μαγείρεμα χωρίς τη χρήση χεριών, ιδίως όταν είχε φουρτούνα» λέει.
Ο ίδιος δεν δηλώνει Σεβάχ ο Θαλασσινός. Παρ' όλα αυτά, η βιογραφία
του είναι απίστευτα περιπετειώδης. Η περιπέτεια άρχισε στα τέλη του
1943, όταν, μη αντέχοντας τους γερμανούς κατακτητές, εγκατέλειψε το
πατρικό του σπίτι στις Οινούσσες για να καταταχθεί στο ελληνικό ναυτικό
στην Αλεξάνδρεια, και συνεχίζεται τώρα στο Βερολίνο, όπου, συνταξιούχος
πλέον, συνεχίζει να γράφει βιβλία με το ψευδώνυμο Φάνης Φαντέμης. Η ως
τώρα «σοδειά» του: μία ποιητική συλλογή και οκτώ μυθιστορήματα. «Αλλα τρία είναι έτοιμα στο κομπιούτερ μου» λέει.
Ενδιαμέσως πέρασε από τα «σύρματα» (τα αγγλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης για κομμουνιστές στη Λιβύη) και την παρανομία στην Αθήνα κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, για να καταλήξει στα εμπορικά πλοία από το 1956 και στις φάμπρικες του Αμβούργου και της Βρέμης από το 1961. Εκεί ήταν που έγινε και «ινστρούκτορας» του Κομμουνιστικού Κόμματος στην συνδικαλιστική οργάνωση των ελλήνων ναυτεργατών ΟΕΝΕ. Τα απόρρητα έγγραφα του ελληνικού προξενείου στο Αμβούργο για τη δράση του γεμίζουν τόμους. Ηδη σε ένα από τα πρώτα, από το 1957, αναφέρεται ως «αμετανόητο μέλος της ΟΕΝΕ» μαζί με τον Παρπαρούση Πέτρο Λούρο και το «γνωστόν ηγετικόν στέλεχος» της ίδιας οργάνωσης Γεώργιο Ηρακλείδη.
Ο Ανδριώτης ήταν χαρισματικός αγκιτάτορας - «είχα "ψήσει" περισσότερους ναυτεργάτες από ό,τι κοτόπουλα στον φούρνο» συνηθίζει να λέει. Παρ' όλα αυτά, η ελληνική ιντελιγκέντσια, ιδίως στο Βερολίνο, σούφρωνε τη μύτη της όταν άκουγε γι' αυτόν. «Με απαξίωναν επειδή δεν ήμουν ακαδημαϊκός» παραπονιέται σήμερα.
Αυτό δεν μείωνε την αφοσίωσή του στο κόμμα. «Ημουν τυφλά πιστός» λέει. «Οταν πρωτοπήγα στην Ανατολική Γερμανία, ήθελα να πέσω στο έδαφος να το φιλήσω».
Η στροφή άρχισε το 1968 με τη διάσπαση του ΚΚΕ - αυτός τάχθηκε με το λεγόμενο «εσωτερικό». Από τότε άρχισε μια πορεία χειραφέτησης που τον μετέτρεψε σε ανένταχτο φιλελεύθερο αριστερό.
Ο Ανδριώτης ήξερε πάντα να αυτοσαρκάζεται και να σαρκάζει. Το ίδιο θα κάνει και με την τελετή που θα γίνει αυτή την Παρασκευή στις 6 Ιουνίου στις ακτές της Νορμανδίας παρουσία των ηγετών των συμμαχικών δυνάμεων και των τελευταίων υπέργηρων βετεράνων της απόβασης. Οχι φωνάζοντας «σιγά τα ωά», όπως έκανε στις 6 Ιουνίου 1944 με τον «Κριεζή», αλλά με ένα εξίσου κοροϊδευτικό «βουρ στον πατσά» προς εκείνους που επικαλούμενοι το «μήνυμα της Νορμανδίας» σχεδιάζουν νέα πολεμικά μέτωπα - στην Ουκρανία και αλλού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου