Δήμοι χωρίς δημοκρατία

Tου Nικου Γ. Ξυδακη

Πόση αδημονία, πόσες προσδοκίες, πόση ρητορεία για τον «Καλλικράτη», πόσες συζητήσεις για την αξία της αυτοδιοίκησης ως θεμελίου της δημοκρατίας και για τον υπερκομματικό χαρακτήρα των εκλογών και την αξία προσώπων που συνθέτουν τάσεις και ενώνουν, για την εμπιστοσύνη στην κρίση των πολιτών... Πόσα μεγάλα λόγια... Παρακολουθούμε την επιλογή υποψηφίων δημάρχων και περιφερειαρχών. Προσοχή: λέμε «επιλογή», δηλαδή κάποιοι επιλέγουν τον δήμαρχο, δεν κατεβαίνει μόνος του, δεν υποβάλλει αυτόνομα την υποψηφιότητά του στην κρίση του λαού. Πράγματι: οι υποψήφιοι δήμαρχοι ζητούν από τα κόμματα το χρίσμα ή, έστω, τη στήριξη. Οι περισσότεροι υποψήφιοι, ιδίως στους μεγάλους δήμους, είναι τέτοιοι: εξαρτώμενοι από την κομματική ευλογία.

Η πείρα αυτοδιοίκησης, η γνώση του τόπου, η εξοικείωση με τους ανθρώπους, η υποστήριξη ενός ρεαλιστικού και πειστικού προγράμματος έρχονται σε δεύτερη μοίρα· σε πρώτη μοίρα έρχονται η αναγνωρισιμότητα και η κομματική ένταξη. 

Ετσι είδαμε τα τελευταία πολλά χρόνια την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τον Πειραιά, άλλες μεγάλες πόλεις να διοικούνται από δήμαρχους-τουρίστες ή δήμαρχους-κομήτες, πολιτικούς που χρησιμοποιούν τις πόλεις για να κολλήσουν ένσημα καριέρας. Και ως κομματάρχες πολιτεύονται συνήθως στον δήμο, εφόσον εκλεγούν: με ρουσφέτια, με ημέτερους, με ταξίματα, με εξαργυρώσεις γραμματίων. (Να πώς έγιναν οι δήμοι άντρα αργόμισθων και διαφθοράς.)

Είδαμε ακόμη και τους παταγωδώς καταψηφισθέντες να αμείβονται εκ των υστέρων από τα κόμματα, επειδή «εξετέθησαν». Είδαμε την Αθήνα να εξαθλιώνεται, τον Πειραιά να καταρρέει, τη Θεσσαλονίκη να ασφυκτιά, ενόσω οι δήμαρχοί τους έχτιζαν όλο και λαμπρότερες καριέρες. Και είδαμε επίσης τον λαό να ψηφίζει τους εκλεκτούς του κόμματος, για το αμφίβολο μέλλον της πόλης! Θρίαμβος της δημοκρατίας...

Την ίδια ταινία βλέπουμε και πάλι. Τα κόμματα επιλέγουν τους υποψηφίους τους από τους δικούς τους. Κι αν ο δικός τους δεν έχει ελπίδες νίκης ή δεν υπάρχει καν ένας δικός τους αναγνωρίσιμος και στοιχειωδώς ικανός, τότε καταφεύγουν στη λύση ανάγκης και τακτικής: στη μεγαλόψυχη στήριξη υποψηφίου κοινής αποδοχής, ο οποίος βαφτίζεται και υπερκομματικός, ώστε αν ηττηθεί, να είναι σαφές ότι η ήττα είναι όλη δική του και όχι του κόμματος. Συνέβη στην Αθήνα προ ετών με την υποψηφιότητα της τότε προέδρου του Συνασπισμού Μαρίας Δαμανάκη, η οποία στηριζόμενη από το ΠΑΣΟΚ κατατροπώθηκε στις δημοτικές εκλογές και ακολούθως άλλαξε τροχιά και καριέρα.

Το ίδιο ενδέχεται να συμβεί τώρα με την υποψηφιότητα Γ. Καμίνη: αν χάσει την εκλογή, ο δήμος θα εξακολουθήσει να βουλιάζει, αλλά ο ίδιος μπορεί να βγει κερδισμένος ατομικά. Ολοι κερδίζουν; Ποιος χάνει; Οι δήμοι χάνουν, οι πόλεις χάνουν, οι δημότες χάνουν, η αστική ζωή, η δημοκρατία. Στο τέλος, όλοι χαμένοι είμαστε. 

Με τέτοια δημοκρατία, με τέτοια αξιοκρατία και αυτονομία στους δήμους, στις πόλεις, με τέτοια καθημερινότητα, φτάσαμε στην πολύπλευρη χρεοκοπία.