"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ και ΚΟΙΝΩΝΙΑ: Ο Χάγιεκ και η δημοκρατία

Toυ ΑΝΔΡΕΑ ΑΝΔΡΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Η δημοκρατία στηρίζεται πάνω σε ορισμένες θεμελιώδεις αρχές.  

Κακώς πολλοί θεωρούν σαν ουσία της δημοκρατίας τη διενέργεια εθνικών εκλογών –  λιγότερο ή περισσότερο ελεύθερων. Τα ουσιαστικά στοιχεία της σύγχρονης δημοκρατίας είναι ο σεβασμός των ατομικών δικαιωμάτων, στον βαθμό βέβαια που το δικαίωμα του ενός δεν παρεμβάλλεται και δεν παραβιάζει το δικαίωμα του άλλου. Ούτε βέβαια και ο σεβασμός δικαιωμάτων φτάνει στις ακρότητες της πολιτικής ορθότητας. Που εντελώς γελοία, στο όνομα της ισότητας των φυλών, επιβάλλει στα θεάματα λ.χ. το μοίρασμα ρόλων σε έχρωμους ηθοποιούς για εποχές που άνθρωποι με το χρώμα τους δεν υπήρχαν στις εικονιζόμενες κοινωνίες (π.χ. μαύροι ευγενείς τον 18ο αιώνα στην Αγγλία ή επιτελείς της βασίλισσας Ελισάβετ Α’ το 1460 μ.Χ.).

Σύμφωνα με τον γνωστό κοινωνικό φιλόσοφο και οικονομολόγο Φρίντριχ φον Χάγιεκ, το ουσιαστικότερο ίσως συστατικό της δημοκρατίας είναι η «κατάσταση ελευθερίας». Μιλάμε για τις συνθήκες εκείνες που ο κάθε πολίτης μπορεί να αξιοποιήσει τις γνώσεις και τις ικανότητές του για να πετύχει τις ατομικές του επιδιώξεις – ελεύθερος από παρεμβάσεις ή βίαιες επιβολές από εξωτερικούς μηχανισμούς, παράγοντες ή εξουσίες. «Η βίαιη επιβολή είναι διαβολική ακριβώς διότι εξαφανίζει το όποιο άτομο σαν σκεπτόμενη ή αξιόλογη οντότητα μετατρέποντάς το σε γυμνό εργαλείο για την επίτευξη των σκοπών κάποιου άλλου» σημείωνε ο Χάγιεκ.

Δεν θα μπορούσε έτσι με τίποτα μια δημοκρατική κοινωνία να στηριχθεί σε επιλογές αυταρχικές και βίαιες για την επίτευξη συνθηκών απαραίτητων για την «ελεύθερη οικονομία της αγοράς» που τόσο υποστήριζε ο Χάγιεκ και που θεωρούσε κεντρικό συστατικό μιας ανοιχτής κοινωνίας και συνακόλουθα της δημοκρατίας.  

Πώς είναι λοιπόν δυνατόν, μετά τον τόσο κατηγορηματικό τρόπο με τον οποίο ο βασικός θεωρητικός του νεοφιλελευθερισμού και των ελεύθερων αγορών υπεραμύνεται των ατομικών και πολιτικών ελευθεριών, να υπάρχουν στην Αριστερά φωνές που επιμένουν πως η φιλελεύθερη δημοκρατία που στηρίζεται στην οικονομία της αγοράς καταπιέζει τα λαϊκά στρώματα κι ευνοεί την καταπίεση και την κρατική βία; 

Προφανώς, η επιχειρηματολογία τους επικεντρώνεται...

 

 στις εκδηλώσεις ανυπακοής κατά της έννομης τάξης. Οταν εκδηλώνονται φαινόμενα αμφισβήτησης του καθεστώτος. Το οποίο οφείλει να αμυνθεί. Οι αντιδράσεις αυτές δεν είναι αντιδημοκρατικές. Είναι κινήσεις των Αρχών για την υπεράσπιση των ατομικών ελευθεριών.

Οι δράσεις ανυπακοής είναι φανερό πως παραβιάζουν τις ατομικές ελευθερίες όσων στηρίζουν την έννομη τάξη. Που είναι και πολυπληθέστεροι. Οπως επιβεβαιώνεται και από τη λαϊκή ετυμηγορία. Ενώ οι κινήσεις αμφισβήτησης της καθεστωτικής τάξης στηρίζονται μόνο σε βερμπαλισμούς και άγονη συνθηματολογία. Δίχως την όποια νομιμοποίηση των απόψεων αυτών. 

Οι απόψεις του Χάγιεκ λοιπόν αποτελούν το βασικό στήριγμα της δημοκρατικής τάξης.



Δεν υπάρχουν σχόλια: