ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ - ΕΘΝΙΚΑ ΣΟΥΡΓΕΛΑ - ΕΘΝΙΚΑ ΞΕΦΤΙΛΙΚΙΑ: «Τι βλέπεις;»

Toυ ΜΑΡΚΟΥ ΤΡΟΥΛΗ

Το εν λόγω ερώτημα πλανάται στην ατμόσφαιρα κάθε φορά που συναντούμε έναν διεθνολόγο. Οφείλει να περιγράψει και να προβλέψει με ευστοχία, γιατί διαφορετικά θεωρείται «κομπογιαννίτης» ή «τσαρλατάνος». Εξάλλου, όταν συναντούμε έναν γιατρό, αυτός οφείλει να προβλέψει επακριβώς πότε θα αρρωστήσουμε.

    Προφανώς δεν είναι έτσι…

Η (ορθή) ενασχόληση με τη διεθνή πολιτική σχετίζεται εν πρώτοις με την εντρύφηση σε ζητήματα πολιτικής φιλοσοφίας, ήτοι στην περιγραφή της διαδικασίας συγκρότησης των συλλογικοτήτων και στις αναπτυσσόμενες μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις. Εξετάζεται, δηλαδή, το συγκείμενο της κοινής συνείδησης, πώς αυτή εμπεδώνεται, διατάσσεται και αναδιατάσσεται συν τω χρόνω. Παράλληλα, μελετώνται οι σχέσεις των κοινών συνειδήσεων, δηλαδή των συλλογικοτήτων υπό το φάσμα του κυριότερου προκειμένου: της ισχύος ως μέσο επιβίωσης της ίδιας της κοινής συνείδησης.

Η περιγραφή και η ανάλυση των παραπάνω προσφέρουν ένα επαρκές και δυναμικό υπόβαθρο το οποίο συμβάλλει στην παίδευση των κρατικών επιτελείων, αλλά και όσων θέλουν να εμβαθύνουν στη θουκυδίδεια (μοναδική περιγραφική και ως εκ τούτου, μοναδική επιστημονική) παράδοση της μελέτης των διεθνών σχέσεων. Επί της συγκεκριμένης βάσης, αναπτύσσεται ένας διάλογος αναφορικά με τις περιφερειακές διενέξεις αλλά φυσικά και το μείζον, που είναι η πλανητική κατανομή ισχύος.

    Προσφέρεται, με αυτόν τον τρόπο, το παραδειγματικό πλαίσιο της ανάλυσης, το οποίο διαφοροποιεί εντέλει και αυτόν που προσεγγίζει ένα θέμα επιστημονικά, με εκείνον που απλώς εκφράζει γνώμη.

Άραγε η συζήτηση είναι αποκλειστικά φιλοσοφική; 

Τοποθετημένη πάντοτε στις επιστημονικές ράγες, η ανάλυση αποκτά πρακτικότερο χαρακτήρα όταν υπεισέρχονται η γεωπολιτική ανάλυση και η γεωστρατηγική σύνθεση (ακριβώς με αυτή τη σειρά και χωρίς η δεύτερη να δύναται να θεωρηθεί σοβαρή δίχως την πρώτη). Η ερώτηση του τίτλου απαντάται μέσω ενός συγκεκριμένου μεθοδολογικού πλαισίου, το οποίο επικαλείται μετρήσιμα στοιχεία προσεκτικά και ορθά επιλεγμένα. Αυτό πραγματοποιεί η Συστημική Γεωπολιτική Ανάλυση, την οποία έχει εισηγηθεί στον επιστημονικό διάλογο ο καθηγητής του ΕΚΠΑ Γιάννης Μάζης.  

Προφανώς η διαδικασία δεν είναι απλή, και υποτιμάται όταν συγκεφαλαιώνεται σε ένα μάλλον αγχωτικό «Τι βλέπεις;».

Όπως έχει οριστεί από τον Alston, η επιστήμη σκοπεύει στη «μεγιστοποίηση της αλήθειας και ελαχιστοποίηση του ψεύδους επί ενός μεγάλου πλέγματος πεποιθήσεων». Όταν ένα μεθοδολογικό εργαλείο, όπως η Συστημική Γεωπολιτική Ανάλυση, επιτυγχάνει αυτόν τον ως άνω σκοπό, τότε γίνεται και αποδεκτό ως μέσο απάντησης του «μεγάλου ερωτήματος».

Όμως, σε ποιον βαθμό αρκετοί από τους σημερινούς παρελαύνοντες από τα τηλεοπτικά πάνελ έχουν συνείδηση των εν λόγω ζητημάτων;  

Σε ποιον βαθμό, όταν διατυπώνουν τις θέσεις (τους;) έχουν στο πίσω μέρος του μυαλού τους ότι πρέπει το προηγούμενο βράδυ να έχουν εξετάσει τα αριθμητικά και ποιοτικά δεδομένα και να έχουν προχωρήσει σε αυτό που ονομάζεται «γεωστρατηγική σύνθεση» κατά τρόπο συντεταγμένο και ορθοτομημένο;

    Δυστυχώς η γνώμη –και όχι η επιστημονικά παραγόμενη εκτίμηση– βασιλεύει, και δυστυχέστερα, συχνά αυτή συνδέεται με προσωπικές φιλοδοξίες και όνειρα για μια βουλευτική έδρα.

Μπροστά σε αυτά ποιος νοιάζεται για την επιστήμη; Ποιος νοιάζεται να περιγράψει και –αν μπορεί– να προβλέψει αλλά συγκροτημένα και γενικώς παραδεκτά, δηλαδή υπό το πρίσμα μεθοδολογικών εργαλείων δοκιμασμένων και αναγνωρισμένων; 

Η ερώτηση «τι βλέπεις;» ενδεχομένως τίθεται σε λανθασμένη βάση. Όμως, γι’ αυτό δεν φταίνε οι ερωτώντες, αλλά αυτοί που...

 κατά καιρούς επιχειρούν να απαντήσουν με το καπέλο του «επιστήμονα». 

Αυτοί καλλιεργούν προσδοκίες ή χειραγωγούν την κοινή γνώμη, αλλά όταν γίνουν αντιληπτοί θα είναι πλέον αργά: Θα έχουν ήδη γίνει υπουργοί και θα έχουν ήδη στήσει τη δική τους πελατεία.