Της Αναστασίας Καντά
Διεθνολόγου
Η μικρή, μεσογειακή Ελλάδα δεν είναι παρά μία κουκίδα στον παγκόσμιο χάρτη∙ μια κουκίδα, ωστόσο, υψηλής γεωστρατηγικής σημασίας που δύναται να καταστεί δυναμίτης εφόσον «μαγειρευτεί» καλά η συνταγή ήπιας και σκληρής ισχύος.
Σε αυτό το παιχνίδι ισχύος, βέβαια, δεν παίζει ούτε μόνη της, ούτε αμιγώς με τις ούτως αποκαλούμενες «υπερδυνάμεις» της εποχής, δηλαδή τις ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα. Ο φακός πρέπει να εστιάσει και στις γείτονες βαλκανικές χώρες – Αλβανία και Σκόπια – αλλά και στη νοτιοδυτική Ασία, όπου καραδοκεί η γείτων Τουρκία.
Οι συνορεύουσες χώρες επηρεάζουν εμμέσως πλην σαφώς τη χάραξη εθνικής πολιτικής και στρατηγικής, εφόσον μάλιστα υπογράφονται και συμφωνίες μεταξύ της χώρας μας και αυτών. Παράλληλα, οι εν λόγω χώρες αποτελούν πρόβλημα για την Ελλάδα, η καθεμιά για λόγους ξεχωριστούς.
Ξεκινώντας από τη συνορεύουσα στα νότια, Αλβανία, αυτή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για εμάς.
Αναφορικά με τον εκπαιδευτικό τομέα, κοντά στα είκοσι χρόνια τώρα υπάρχει ελληνοαλβανική Επιτροπή ελέγχου των σχολικών βιβλίων, ώστε να αφαιρεθούν εκφράσεις που θεωρούνται ένθεν και ένθεν προσβλητικές. Από πλευράς Αλβανών, συνεχίζεται η επεκτατική πολιτική και η προπαγάνδα, με χάρτες στα βιβλία διεκδίκησης ελληνικών εδαφών. Στο βιβλίο, μάλιστα, «Ιστορία του αλβανικού έθνους» υπάρχει ειδικό κεφάλαιο για την Τσαμουριά (η οποία ταυτίζεται με τη Θεσπρωτία και ένα μικρό τμήμα της βρίσκεται στην Αλβανία), με την επισήμανση ότι «βρίσκεται στο νοτιοδυτικό μέρος της κάτω Αλβανίας», εννοώντας το νότιο τμήμα της Ηπείρου. Παρατηρούμε εδώ μια κατάφωρη προσπάθεια αναβίωσης της ιδέας περί «Μεγάλης Αλβανίας». Ο αλυτρωτισμός των Τσάμηδων, υποκινούμενος φυσικά από τον τουρκικό ιμπεριαλισμό, ανακινεί τα νερά για επιστροφή τους και εδαφικές διεκδικήσεις ενάντια στην Ελλάδα.
Επιπλέον, είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η Αλβανία φαίνεται να μην τηρεί τις όποιες συμφωνίες πραγματοποιεί με την Ελλάδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η μη εφαρμογή της «Συμφωνίας συνεργασίας ανάμεσα στην κυβέρνηση της Αλβανικής Δημοκρατίας και της κυβέρνησης της Ελληνικής Δημοκρατίας για την αναζήτηση, την εκταφή, την ταυτοποίηση και την ταφή των Ελλήνων στρατιωτών που έπεσαν στην Αλβανία κατά τον ελληνο-ιταλικό πόλεμο του 1940–41 και την ανέγερση κοιμητηρίων γι’ αυτούς, εντός της αλβανικής επικράτειας». Αν και εκ πρώτης όψεως φαίνεται ότι πρόκειται για Συμφωνία που αντανακλά καλή θέληση και πίστη από μέρους της αλβανικής πλευράς, εντούτοις, η ίδια Συμφωνία συνάμα αποτελεί «μήλο της Έριδος», καθώς πολύ πιθανό είναι να σπείρει τη διχόνοια στη γείτονα χώρα και να στοχεύει στην εξυπηρέτηση ανθελληνικών στόχων.
Επίσης, εδώ εγείρεται ακόμη ένα ζήτημα: το θέμα των στρατιωτικών νεκροταφείων συνδέεται ευθέως με την άρση του Εμπολέμου που κατά την άποψη των Αλβανών ανοίγει τον δρόμο για την διευθέτηση των αξιώσεων για τις περιουσίες στη Θεσπρωτία των Αλβανοτσάμηδων.
Τροχοπέδη στις ελληνο-αλβανικές σχέσεις αποτελεί και η δυσκολία ως προς την επίτευξη Συμφωνίας, με την οποία θα γίνεται το «ξεκαθάρισμα» των θαλάσσιων οικονομικών ζωνών. Τον Απρίλιο του 2009 υπεγράφη στην Αλβανία συμφωνία για την ΑΟΖ και τα θαλάσσια σύνορα. Βάσει αυτής, οριοθετείτο η υφαλοκρηπίδα και οι άλλες θαλάσσιες ζώνες, τις οποίες δικαιούνται οι δύο χώρες, βάσει των διατάξεων του Διεθνούς Δικαίου. Θεμέλιοι λίθοι της Συμφωνίας ήταν οι διατάξεις της Συμβάσεως του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θαλάσσης και η αρχή της «μέσης γραμμής», τακτική που απεχθάνεται η Τουρκία και επομένως δημιουργεί πολύ κακό προηγούμενο γι’ αυτήν. Αίτημα του σουλτάνου προς την Αλβανία, λοιπόν, ήταν η ακύρωση της Συμφωνίας, με το Αλβανικό Συνταγματικό Δικαστήριο να τη χαρακτηρίζει «ετεροβαρή».
Συνορεύουσα στα δυτικά με την Αλβανία, είναι η ΠΓΔΜ. Το Σκοπιανό είναι μια χαίνουσα πληγή για τον Ελληνισμό – ήδη από το 1991. Οι διαπραγματεύσεις και διαφωνίες για το ονοματολογικό συνεχίζονται, δίχως να έχει ξεδιαλύνει το τοπίο. Ο Σκοπιανός πρωθυπουργός, ωστόσο, δηλώνει αρκετά αισιόδοξος και νιώθει ότι η χώρα του είναι κοντά όσο ποτέ για να λάβει πρόσκληση ένταξης, τόσο στο ΝΑΤΟ, όσο και στην ΕΕ. Η ελληνική πλευρά, απεναντίας, έχει δηλώσει πως προηγείται η εύρεση λύσης στο ονοματολογικό για να προχωρήσει η όποια ενταξιακή διαδικασία της γείτονος.
Για ποιόν λόγο, όμως, αυτό το μπαράζ συζητήσεων;
Για ένα όνομα. Εδώ χρειάζεται να δούμε πέρα από αυτό.
Το όνομα δηλώνει την ταυτότητά σου, πρόκειται για αναγνώριση στη διεθνή κοινότητα. Πάνω στο όνομα χτίζεται η πολιτιστική κληρονομιά και ο πολιτισμός ενός έθνους, η ιστορία του.
Το όνομα της Μακεδονίας αποτελεί παρακαταθήκη των προγόνων μας, την οποία ουδείς έχει το δικαίωμα να καπηλευθεί και να ξεπουλήσει. Οι αλυτρωτικές διαθέσεις των Σκοπίων γεννούν τα πρώτα κύματα που ενδέχεται να οδηγήσουν σε τσουνάμι, εφόσον ανάλογες διαθέσεις διακρίνουμε και από την Αλβανία – η οποία προσβλέπει στο όραμα της «Μεγάλης» – προς την ‘Ηπειρο, αλλά και από την Τουρκία προς την Κύπρο, τη Θράκη και το Αιγαίο. Έχει αρχίσει να οικοδομείται με μαεστρία το λεγόμενο «νέο-οθωμανικό τόξο», το οποίο θα ακρωτηριάσει τον Ελληνισμό και θα φτάσει τα σύνορα (που συμπεριλαμβάνουν ΝΑ Μεσόγειο, Αιγαίο και Θράκη) της «Μεγάλης Τουρκίας», αυτά που έχει καθορίσει ο «Εθνικός Όρκος» της τελευταίας συνεδρίας της Οθωμανικής Βουλής το 1920. Και φτάνουμε στον πιο ζωτικό παίκτη της διελκυστίνδας:Την αναθεωρητική Τουρκία.
Από τη μία, ο σουλτάνος επιδιώκει να καταστήσει βιλαέτι της «αυτοκρατορίας» του τη Θράκη∙ εκμεταλλευόμενος την παρουσία της εκεί μουσουλμανικής μειονότητας, ουδέποτε αποχώρησε από την ελλαδική Θράκη, κι ούτε δείχνει ανάλογα σημάδια στο παρόν και για το μέλλον.
Σκοπός της ενεργής πολιτικής που ασκεί στην εν λόγω περιοχή, είναι...
ακριβώς η αποδόμηση της ελληνικής κυριαρχίας στη Θράκη και η μετατροπή του μουσουλμανικού πληθυσμού σε εθνική τουρκική μειονότητα (στη βάση κοινής θρησκείας και γλώσσας), η οποία θα χρησιμοποιηθεί εργαλειακά για την έτι περαιτέρω αμφισβήτηση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων ανατολικά του 25ου μεσημβρινού (διχοτόμηση του αιγαιακού χώρου από τη Θράκη έως τη Γαύδο).
Στην ουσία, βλέπουμε τη διαμόρφωση ψυχολογίας «κατεχόμενου λαού» στη μειονότητα και αναγόρευση της Τουρκίας σε εγγυητή των συμφερόντων και των δικαιωμάτων της.
Βασικός μοχλός της τουρκικής πολιτικής στη Θράκη είναι το Γενικό Προξενείο Κομοτηνής το οποίο δρα ανταγωνιστικά προς την ελληνική διοίκηση, αμφισβητώντας εμπράκτως τη δικαιοδοσία της έναντι της μουσουλμανικής μειονότητας.
Από την άλλη, έχουμε την παράνομη εισβολή και κατοχή του βορείου τμήματος της Κύπρου από τουρκικά στρατεύματα, από το 1974.
Η Τουρκία φιλοδοξεί να εδραιώσει την ηγεμονία της, τόσο στην Κυπριακή Δημοκρατία, όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Θέλει να κινεί τα νήματα της ενέργειας και να προβαίνει ανενόχλητη στην εκμετάλλευση των φυσικών πόρων που εντοπίζονται σε αυτούς τους ενεργειακούς κλοιούς.
Τα πάντα είναι θέμα ισχύος: ο κλειδοκράτωρ της ενέργειας καθίσταται ο πλέον ισχυρός, που δεν εξαρτάται από άλλους, αλλά οι άλλοι από αυτόν.
Δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησης ότι η Τουρκία είναι μια χώρα με ισχυρές κοινωνικές, θρησκευτικές και εθνικές αντιθέσεις. Ιδίως μετά το πραξικόπημα του 2016, η τουρκική ελίτ καλείται να τιθασεύσει αντιφατικά αισθήματα∙ αφενός τον φόβο και τη δυσπιστία, αφετέρου την αλαζονεία, που οφείλεται στην αίσθηση υπεροχής. Πάρα ταύτα, τα αντιφατικά αυτά αισθήματα συνεπάγονται νευρικότητα και ανασφάλεια, συστατικά που μπορούν να χαλάσουν τη συνταγή της επιτυχίας. Στην εξωτερική πολιτική, διαδραματίζει σημαίνων ρόλο το αντίπαλο δέος. Πρέπει να γίνεται ενδελεχής ψυχογράφηση των ετέρων δρώντων, ώστε να προσαρμόσεις τις πολιτικές σου και να κινηθείς αναλόγως. Η υποτίμηση του «αντιπάλου» είναι μέγα σφάλμα.
«Τους αντιπάλους σου ή πρέπει να τους παίρνεις με το μέρος σου, ή να τους εκμηδενίζεις.» Ν. Μακιαβέλι
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου