Του ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΕΛΛΙΣ
Οι βασικότερες από τις πολλές αιτίες των ελλειμμάτων και καθοριστικές
παράμετροι της διόγκωσης του χρέους, είναι το σύστημα συνταξιοδότησης,
τα όρια ηλικίας και οι πρόωρες συντάξεις. Αποτελούν καθοριστικό πυλώνα
του διακομματικού πελατειακού κράτους για δεκαετίες.
Το πρόβλημα δεν
έχει ιδεολογική αφετηρία, αφού όλες οι κυβερνήσεις, τόσο της Νέας
Δημοκρατίας όσο και του ΠΑΣΟΚ, διαγωνίζονταν για το ποια θα δώσει
μεγαλύτερες παροχές, ενώ είναι βέβαιο ότι εάν η χώρα δεν βρισκόταν στα
πρόθυρα της χρεοκοπίας σήμερα θα παρατηρούσαμε διόγκωση του φαινομένου.
Οι εταίροι ζητούν επίμονα να τελειώσει το καθεστώς των πρόωρων συντάξεων πριν από τα 62 έτη για μειωμένη, και πριν από τα 67 για πλήρη σύνταξη. Πρόσφατα, η σύμβουλος του υπουργού Οικονομικών, Ελενα Παναρίτη, αναγνώρισε ευθέως ότι είναι ανάγκη να δοθεί ένα τέλος σε αυτό το απαράδεκτο καθεστώς. Από την πλευρά του, ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Δημήτρης Στρατούλης, δεν πτοείται και μιλάει για «εμμονές» των δανειστών.
Κάθε προσπάθεια που έγινε κατά το παρελθόν για την αναμόρφωση του ασφαλιστικού συστήματος προσέκρουσε στον τοίχο του λαϊκισμού. Ενα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα υπήρξε η αποτυχημένη απόπειρα του Τάσου Γιαννίτση, πριν από δεκαπέντε χρόνια, να αλλάξει κάποιες παραμέτρους του ασφαλιστικού συστήματος. Τόλμησε να προτείνει μέτρα ανάσχεσης της πορείας του προς την καταστροφή και, τελικά, απομακρύνθηκε βιαίως. Και αυτό παρότι ήταν προσωπικός φίλος του τότε πρωθυπουργού.
Η σχετική συζήτηση και οι «πιέσεις» των εταίρων φέρνουν στη μνήμη το πόσο έγκαιρα, συναινετικά και, τελικά, αποτελεσματικά αντιμετώπισαν το πρόβλημα οι ΗΠΑ. Είχα παρακολουθήσει ως φοιτητής το πώς αναπτύχθηκε ο προβληματισμός στην κοινωνία και πώς το χειρίσθηκαν οι πολιτικοί. Ηταν το 1986 όταν με βάση αναλογιστικές μελέτες για την πορεία του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης (Social Security) και έπειτα από διακομματική συμφωνία, Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικανοί αύξησαν το όριο συνταξιοδότησης από τα 65 στα 67. Τώρα, τριάντα χρόνια αργότερα, γίνονται συζητήσεις για νέα επέκτασή του στα 70. Ανάλογη είναι η εμπειρία και σε άλλες προηγμένες χώρες.
Οταν οι μεγαλύτερες, και πιο υγιείς, οικονομίες του κόσμου προνοούν και λαμβάνουν έγκαιρα μέτρα, δρουν «ενάντια» στους πολίτες τους;
Δεν νομίζω.
Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Προστατεύουν το δικαίωμα των ασφαλισμένων
να λάβουν μια ευπρεπή σύνταξη, τιμώντας το κοινωνικό συμβόλαιο που έχει
υπογράψει μια σύγχρονη, δημοκρατική και ευαίσθητη κοινωνία για την
τρίτη ηλικία.
Καλός φίλος κάθε φορά που συζητούμε το θέμα «ξεχωρίζει» για την επιθετικότητα αλλά και τον ορθολογισμό του όταν επικρίνει τη μητέρα και την αδελφή του για τις πρόωρες συντάξεις που έχουν πάρει και μέσω των οποίων, όπως τις κατηγορεί, «βουλιάζουν», στον βαθμό που τους αναλογεί, το ασφαλιστικό σύστημα οδηγώντας το με μαθηματική ακρίβεια σε αδιέξοδο. «Το ότι βγήκατε στη σύνταξη στα 40 και στα 50 σημαίνει ότι θα σας ζούμε εμείς που εργαζόμαστε για 40 χρόνια και αυτό δεν γίνεται, δεν βγαίνει μαθηματικά» ωρύεται.
«Προοδευτικό» δεν είναι να αυξάνεις πρόσκαιρα τις συντάξεις χωρίς να είσαι σε θέση να παράσχεις την αναγκαία χρηματοδότηση σε βάθος χρόνου, ούτε να μειώνεις τα ηλικιακά όρια, γνωρίζοντας ότι στην πορεία το σύστημα θα αδυνατεί να καταβάλει συντάξεις.
Προοδευτικό και πραγματικά
φιλολαϊκό, αλλά και υπεύθυνο, είναι:
Να σχεδιάζεις έγκαιρα κινήσεις προς
όφελος του κοινωνικού συνόλου και, κυρίως, των επόμενων γενεών.
Τη στιγμή που οι πρόωρες συντάξεις και γενικότερα το ασφαλιστικό
βρίσκονται στο προσκήνιο των διαβουλεύσεων με τους θεσμούς, αναρωτιέται
κανείς γιατί όλη αυτή η συγκρουσιακή προσέγγιση που εναντιώνεται σε κάθε
λογική;
Κάποιες αλήθειες πρέπει να εξηγηθούν στους πολίτες.
Οι
Αμερικανοί δεν χρειάσθηκε να φθάσουν στο χείλος της καταστροφής για να
πάρουν μέτρα. Ούτε, φυσικά, τους πίεσε κανείς. Ηταν απλά προνοητικοί.
Και έκαναν, με σύνεση και συναίνεση, ό,τι χρειαζόταν για να διασφαλίσουν
τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού τους συστήματος.
Είναι τόσο δύσκολο να
κάνουμε και εμείς το ίδιο;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου