ΤΟΥΡΚΙΑ: Ανεκπλήρωτα «όνειρα» και ουσιώδεις προσδοκίες

Του Ιωαννη Ν. Γρηγοριαδη

Η πρόσφατη απόφαση της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής να αναθέσει στο Τόκιο τη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2020 σήμανε και την πέμπτη κατά σειράν αποτυχία της Κωνσταντινούπολης να λάβει το χρίσμα της διοργανώσεως. 

Προς τι όμως η επιμονή αυτή;  

Η ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων θα παρουσιαζόταν ως συμβολικό επιστέγασμα και αναγνώριση της οικονομικής και κοινωνικής προόδου που έχει σημειώσει η Τουρκία. Ακριβώς όπως η Κίνα και η Βραζιλία επιδίωξαν διά των Ολυμπιακών Αγώνων να προβάλουν την εικόνα μιας ανερχόμενης παγκόσμιας δυνάμεως, η Τουρκία φιλοδοξούσε να προβληθεί ως ηγέτιδα δύναμη της Μέσης Ανατολής και του ισλαμικού κόσμου. Δεν ήταν τυχαία η προβολή της θέσεως ότι η διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων για πρώτη φορά στην Κωνσταντινούπολη, σε χώρα κατοικούμενη κατά πλειοψηφία από μουσουλμάνους, θα αποτελούσε μήνυμα φιλίας και ειρήνης προς τον ισλαμικό κόσμο.

Ωστόσο, οι εξελίξεις των τελευταίων μηνών κάθε άλλο παρά συνέβαλαν στην ενίσχυση των τουρκικών επιχειρημάτων. Η προσπάθεια να παρουσιασθεί η ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων από την Κωνσταντινούπολη ως μήνυμα ειρήνης στη Μέση Ανατολή υπονομεύθηκε από τη μεσανατολική πολιτική της τουρκικής κυβερνήσεως. Στο εσωτερικό, η εικόνα της Τουρκίας ως δημοκρατικού μοντέλου για τον αναπτυσσόμενο κόσμο δέχθηκε ισχυρά πλήγματα.

Οι διώξεις εκπροσώπων του Τύπου και ο τρόπος καταστολής των διαδηλώσεων του Ιουνίου μείωσαν την αξιοπιστία των τουρκικών επιχειρημάτων. Σε αμιγώς αθλητικό επίπεδο, η εικόνα ήταν μάλλον αρνητική. Η ένδεια αθλητικού πνεύματος, η ταύτιση του αθλητισμού με τον πρωταθλητισμό και τον εθνικισμό, τα επαναλαμβανόμενα και εκτεταμένα σκάνδαλα αναβολικών έπληξαν την υποψηφιότητα της Κωνσταντινούπολης. Οι προηγούμενες διοργανώσεις μειζόνων διεθνών αθλητικών γεγονότων άφησαν μάλλον δυσάρεστες εντυπώσεις, και λόγω του μειωμένου λαϊκού ενδιαφέροντος.

Υπάρχει όμως και η περιβαλλοντική διάσταση: 

Αποδείχθηκε αδύνατον για την τουρκική πλευρά να πείσει ότι η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων σε μια πόλη τόσο χωροταξικά βεβαρημένη όσο η Κωνσταντινούπολη θα συνέβαλε στην ελάφρυνση και όχι στην επιδείνωση των υπαρχόντων προβλημάτων. Οι συντελούμενες αποψιλώσεις των περιαστικών δασών της Κωνσταντινούπολης ενόψει της κατασκευής της τρίτης γέφυρας πάνω από τον Βόσπορο και η οριοθέτηση μιας τεράστιας δασικής εκτάσεως στα παράλια του Ευξείνου Πόντου για την κατασκευή τρίτου αεροδρομίου είναι ενδεικτικές των προτεραιοτήτων της τουρκικής κυβερνήσεως. Σε μια πόλη που ήδη υποφέρει από τις συνέπειες της άναρχης οικιστικής επεκτάσεως, η ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων μάλλον θα επιδείνωνε τα ήδη κακώς κείμενα. Τα παραπάνω εξηγούν γιατί εκφράσθηκαν σοβαροί ενδοιασμοί για τη σκοπιμότητα της αναλήψεως των Ολυμπιακών Αγώνων από εκπροσώπους της τουρκικής κοινωνίας των πολιτών.

Μη συνηθισμένος σε εκλογικές αποτυχίες, ο κ. Ερντογάν δήλωσε μετά το πέρας της ψηφοφορίας ότι «σε αυτούς που χάρηκαν επειδή χάσαμε, θα δώσει απάντηση ο τουρκικός λαός». Εστω και χωρίς το τρόπαιο των Ολυμπιακών Αγώνων, ο κ. Ερντογάν έχει την ευκαιρία να γράψει Ιστορία, κάνοντας γενναία βήματα στο Κουρδικό και ανταποκρινόμενος στην πρόκληση της αναθεωρήσεως του τουρκικού συνταγματικού χάρτη επί το δημοκρατικότερον στο αναμενόμενο «πακέτο εκδημοκρατισμού». Αν η εκπλήρωση του ολυμπιακού «ονείρου» της Τουρκίας βρίσκεται στα χέρια των μελών της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, η εκπλήρωση άλλων, πολύ ουσιωδέστερων προσδοκιών του τουρκικού λαού, βρίσκεται στα δικά του χέρια. Ιδού η Ρόδος....