"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΥΠΑΡΚΤΟΣ ΠΑΣΟΚ-ο-ΑΡΙΣΤΕΡΟ-ΚΑΘΑΡΜΑΤΟΠΛΗΚΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ: Πολτοποίηση και παραχάραξη

 

Γράφει ο Γιώργος Θ. Μαυρογορδάτος

Πώς κατασκευάζονται και επιβάλλονται οι ιστορικοί μύθοι;

Μα με την αποσιώπηση και απόκρυψη γεγονότων, ακόμη και με την καταστροφή τεκμηρίων και μαρτυριών. Κάποτε και με την… πολτοποίηση βιβλίων.

Το 1973 η Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού (ΔΙΣ) είχε εκδώσει επιτέλους το βιβλίο «Η απελευθέρωσις της Ελλάδος και τα μετά ταύτην γεγονότα (Ιούλιος 1944 – Δεκέμβριος 1945)», που ετοιμαζόταν από τη δεκαετία του 1960.

Oταν το αναζήτησα, πριν από είκοσι πέντε χρόνια, έμαθα ότι αποσύρθηκε και πολτοποιήθηκε επί ΠΑΣΟΚ, όταν αρμόδιος υπουργός Εθνικής Αμύνης ήταν ο αξέχαστος Ακης Τσοχατζόπουλος.

Εδωσε άραγε ο ίδιος την εντολή ή κάποιος υποδεέστερος «πρασινοφρουρός»;

Δεν υπήρχε πάντως ούτε ένα αντίτυπο στη βιβλιοθήκη της ΔΙΣ, όπως μου είπαν όταν ζήτησα να το διαβάσω. Ούτε για δείγμα. Γι’ αυτό και δεν το είχε υπόψη του, όπως φαίνεται, ούτε ο Γρηγόρης Φαράκος, όταν έκανε ενδελεχή έρευνα για το έργο του «Ο ΕΛΑΣ και η εξουσία». (Εγώ απέκτησα φωτοαντίγραφο του βιβλίου της ΔΙΣ χάρη στη φιλία του Νίκου Μαραντζίδη, που το ανακάλυψε πρώτος.)

Μόνο σε ολοκληρωτικά καθεστώτα η πλήρης εξάλειψη της μνήμης απαιτεί να μην υπάρχουν ίχνη ούτε στην κρατική υπηρεσία από την οποία προήλθε ένα έντυπο. Το βιβλίο της ΔΙΣ χαρακτηρίζεται, φυσικά, από το φανατικά αντικομμουνιστικό πνεύμα της εποχής του, με ορολογία όχι μόνο ξεπερασμένη αλλά και ανακριβή, αφού π.χ. οι οπαδοί του ΚΚΕ ονομάζονται… «αναρχικοί». Αν όμως ενοχλούσε μόνο η γλώσσα και η ορολογία, μπορούσε κάλλιστα να αποσυρθεί το βιβλίο, να υποστεί την ανάλογη επιμέλεια και να γίνει ξανά διαθέσιμο σε νέα, «αποστειρωμένη» έκδοση.

Αλλά ενοχλούσαν προφανώς και οι πληροφορίες που περιέχει. Η αξία του και η χρησιμότητά του έγκειται στη λεπτομέρεια με την οποία αναφέρονται συμβάντα, χρόνοι, στρατιωτικές μονάδες και αριθμοί δυνάμεων – όπως συνηθίζεται στην επίσημη στρατιωτική ιστορία.

Η πολτοποίηση και εξαφάνιση του βιβλίου καθιστούσε ευκολότερη την εμπέδωση της αριστερής μυθολογίας, που προώθησε και το ΠΑΣΟΚ: ότι τα Δεκεμβριανά ήσαν αυθόρμητη τάχα παλλαϊκή άμυνα απέναντι στη δήθεν «προμελετημένη επίθεση» των Αγγλων.

Αρκεί ένα μόνο παράδειγμα για να φανεί πώς η πολτοποίηση του βιβλίου υπηρετούσε την αριστερή μυθολογία. Αυτή προβάλλει τη φανταστική εικόνα ότι, εκτός από τους Βρετανούς, αντίπαλοι του ΚΚΕ και του ΕΛΑΣ μεταξύ των Ελλήνων ήσαν αποκλειστικά και μόνο «δωσίλογοι» και «ταγματασφαλίτες». Αποσιωπά λοιπόν τον κρίσιμο ρόλο ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων, με κορυφαία την 3η Ορεινή Ταξιαρχία («Ρίμινι»), για την οποία φυσικά δεν ισχύει ούτε το ένα ούτε το άλλο. Ακριβώς τον ρόλο της τεκμηριώνει και αναδεικνύει το επίμαχο βιβλίο της ΔΙΣ.

Ετσι, η πολτοποίησή του υπηρετούσε όχι την εθνική συμφιλίωση, αλλά τη «ρεβάνς» των ηττημένων, για την οποία έγραφα στο «Βήμα» στις 17.10.1999 σε ειδικό αφιέρωμα, που εκδόθηκε ύστερα και σε βιβλίο από τις Εκδόσεις Ερμής («Πενήντα χρόνια μετά τον Εμφύλιο»). Τόνιζα τότε ότι το καθεστώς διακρίσεων που εγκαθιδρύθηκε σε βάρος των ηττημένων του Εμφυλίου χαρακτηριζόταν από τόση μικροψυχία, αυθαιρεσία και ιδιοτέλεια εκ μέρους των διαχειριστών του ώστε διευκόλυνε από πολύ νωρίς τη ρομαντική ανασκευή του παρελθόντος από την Αριστερά. Η δικτατορία υπήρξε η ύστατη προσπάθεια να διασωθεί το καθεστώς αυτό, με αποτέλεσμα πρώτα να το γελοιοποιήσει και ύστερα να το συμπαρασύρει στην πτώση της. Ανοιξαν έτσι διάπλατα οι πόρτες για μία «ρεβάνς» των ηττημένων στο πεδίο της συλλογικής μνήμης, που επιβλήθηκε και επίσημα μετά το 1981.

Παρά τη σχετική συνθηματολογία, δεν πρόκειται ουσιαστικά για μία νέα οπτική «εθνικής συμφιλίωσης». Ξαναγράφεται απλώς η Ιστορία από τη σκοπιά των ηττημένων…

Ουσιαστική διαδικασία εθνικής συμφιλίωσης είχε ήδη ξεκινήσει στη διάρκεια της δικτατορίας. Στο ιδεολογικό επίπεδο, με τον εξευτελισμό των ιδεολογημάτων και των αξιών που ταυτίζονταν με τη λεγόμενη «εθνικοφροσύνη» των νικητών, αποκλείοντας τους ηττημένους. Αλλά προπαντός σε ανθρώπινο και μάλιστα υπαρξιακό επίπεδο, καθώς βρέθηκαν να αγωνίζονται κατά της χούντας πλάι-πλάι άνθρωποι προερχόμενοι και από τις δύο πλευρές – τους νικητές και τους ηττημένους του Εμφυλίου. Βρέθηκαν μαζί στις ίδιες φυλακές και εξορίες, βασανίστηκαν το ίδιο στα άντρα της ΕΣΑ ή αλλού. Εμβληματική είναι η μορφή του ταγματάρχη Σπύρου Μουστακλή, που σακάτεψαν αυτοί ακριβώς για τους οποίους θα έπρεπε λογικά να είναι ίνδαλμα, αν ήσαν στ’ αλήθεια «εθνικόφρονες». Εμβληματική είναι και η περίπτωση του Γεωργίου Μαύρου, που βρέθηκε, μολονότι αστός πολιτικός, κρατούμενος στη Γυάρο, σαν να ήταν κομμουνιστής…

Η διαδικασία της εθνικής συμφιλίωσης είχε λοιπόν ξεκινήσει επί χούντας. Επί ΠΑΣΟΚ, όμως…

 

απέκτησε ένα χαρακτήρα επίπλαστο και αντιφατικό.

Ετσι, διαφήμισαν με φανφάρες τη συνάντηση του Μάρκου Βαφειάδη με τον στρατηγό Θρασύβουλο Τσακαλώτο, διοικητή της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας στα Δεκεμβριανά, ενώ την ίδια ακριβώς εποχή επιδίωκαν να εξαλείψουν την επίσημη μνήμη των επιτευγμάτων της, πολτοποιώντας την έκδοση της ΔΙΣ που τα τεκμηρίωνε.

 

Δεν υπάρχουν σχόλια: