"Κόμμα = Ομάς ανθρώπων, ειδότων ν' αναγιγνώσκωσι και ν' αρθογραφώσιν εχόντων χείρας και πόδας υγιείς, αλλά μισούντων πάσαν εργασίαν, οίτινες ενούμενοι υπο ένα οιονδήποτε αρχηγόν, ζητούσι ν' αναβιβάσωσιν αυτόν δια παντός μέσου εις την έδραν πρωθυπουργού, ίνα παρέχη αυτοίς τα μέσα να ζώσι χωρίς να σκάπτωσι"
Εμμανουήλ Ροΐδης , Έλληνας πεζογράφος και κριτικός (1836-1904)


ΔΙΕΘΝΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Βαριές κουβέντες, σκληρές αλήθειες



Η ξαφνική ρήξη μεταξύ Γαλλίας και Ιταλίας, δύο χωρών στην καρδιά του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής ενοποίησης, δείχνει πόσο κρίσιμη θα είναι αυτή η χρονιά για το μέλλον της Ευρώπης. 


 Η εξέλιξη του Brexit, οι εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (οι οποίες θα κρίνουν και τη σύνθεση της επόμενης Επιτροπής και την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου), καθώς και ο διορισμός νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, θα δείξουν εάν οι δεσμοί που χτίστηκαν τα τελευταία 70 «και» χρόνια θα αντέξουν ή εάν μετατράπηκαν σε δεσμά που η κάθε χώρα προσπαθεί να σπάσει


Με την ταχύτητα των εξελίξεων, πάντως, φαίνεται ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει φθάσει σε κομβικό σημείο στην πολιτική της διάσταση. Οπως η κρίση χρέους ανέδειξε τα προβλήματα στην οικονομική πορεία της, την ανάγκη ανάπτυξης μηχανισμών για τη διαχείριση προβλημάτων που προκύπτουν όταν μια νομισματική ένωση δεν συνυπάρχει με πολιτική ένωση, οι πολιτικές εντάσεις μεταξύ χωρών αναδεικνύουν την ένταση που προκαλείται όταν διασυνοριακές πολιτικές «σκοντάφτουν» σε εθνικές προτεραιότητες που επαναφέρουν την ισχύ των συνόρων. Σήμερα, που εθνικιστικά κόμματα και κινήματα διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο σε πολλές χώρες, ήταν αναμενόμενο να υπάρξει ανάφλεξη.


Η ανάκληση του Γάλλου πρέσβη από τη Ρώμη, την Πέμπτη, παρουσιάστηκε ως έκφραση της οργής του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για τη συνάντηση του αντιπροέδρου της ιταλικής κυβέρνησης Λουίτζι ντι Μάιο με εκπροσώπους των «Κίτρινων Γιλέκων» στο Παρίσι. «Επί αρκετούς μήνες, η Γαλλία γίνεται στόχος επανειλημμένων, αβάσιμων επιθέσεων και εξωφρενικών δηλώσεων», ανακοίνωσε το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών. «Αυτές οι επιθέσεις είναι πρωτοφανείς μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι άλλο να υπάρχουν διαφωνίες και άλλο να χειραγωγείται μια σχέση για εκλογικούς σκοπούς». Ο Μακρόν δεχόταν λεκτικές επιθέσεις συνεχώς το τελευταίο διάστημα από τον Ντι Μάιο, αλλά κυρίως από τον έτερο αντιπρόεδρο της ιταλικής κυβέρνησης, Ματέο Σαλβίνι. Οι αρχηγοί του Κόμματος 5 Αστέρων και της Λέγκας θεωρούν τον Γάλλο πρόεδρο ως σύμβολο της απόμακρης ευρωπαϊκής ελίτ. Δεν ξεχνούν ότι πριν από τις εκλογές από τις οποίες προέκυψε ο κυβερνητικός συνασπισμός τους, ο Μακρόν είχε εκφράσει την ευχή ότι οι Ιταλοί θα επέλεγαν μια «φιλοευρωπαϊκή» προοπτική. Ομως, η ιταλική κυβέρνηση έχει και άλλα σημεία τριβής με τη Γαλλία: αντιμέτωπη με την εισροή μεταναστών από τη Λιβύη, κατηγορεί τη Γαλλία ότι δεν δέχεται αρκετούς μετανάστες στο δικό της έδαφος· ανταγωνίζεται τη Γαλλία για επιρροή στη Β. Αφρική· απαιτώντας χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωζώνης, η Ιταλία βρίσκει το Παρίσι να συμμαχεί εναντίον της με το Βερολίνο. Ολα αυτά είναι σοβαρά θέματα για την Ιταλία.


Εως πρόσφατα, το Παρίσι είχε επιλέξει να μην απαντάει στις επιθέσεις. Η δήλωση του υπουργείου Εξωτερικών, όμως, δείχνει ότι η συνάντηση του Ντι Μάιο με εκπροσώπους των «Κίτρινων Γιλέκων» αποτελεί «κόκκινη γραμμή». Το κίνημα διαμαρτυρίας έχει θορυβήσει τον Μακρόν, με αποτέλεσμα να διασχίζει τη Γαλλία από άκρη σε άκρη και να μιλάει σε πολίτες για να αναστρέψει το κύμα δυσαρέσκειας. Οι Ιταλοί λαϊκιστές ήταν ήδη σύμμαχοι της Μαρίν Λεπέν, της ακροδεξιάς αντιπάλου του στις προεδρικές εκλογές, της οποίας το κόμμα είναι μεγάλος κίνδυνος για τον Μακρόν στις ευρωεκλογές. Η στήριξη των Ιταλών και στα «Κίτρινα Γγιλέκα» δεν μπορούσε να μείνει αναπάντητη.


Η ευρωπαϊκή διάσταση του προβλήματος είναι ότι...



 αφενός, ο Μακρόν και οι Σαλβίνι - Ντι Μάιο εκπροσωπούν δύο αντίπαλα στρατόπεδα που έχουν εκφραστές σε σχεδόν κάθε χώρα-μέλος της Ε.Ε., αφετέρου, οι εθνικές ή και κομματικές προτεραιότητες σε κάθε χώρα τη φέρουν αντιμέτωπη με άλλες χώρες, επαναφέροντας έτσι τα σύνορα τα οποία υποτίθεται ότι είχαν πέσει ως μέρος της ενοποίησης.  


Ο Μακρόν εμφανίζεται ως εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής ενοποίησης, επενδύοντας σε αυτή την εικόνα με μεγαλειώδεις ομιλίες στη Σορβόννη και στην Πνύκα. Πριν από λίγες ημέρες, υπέγραψε συνθήκη με τη Γερμανίδα καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ, στο Ααχεν, για περαιτέρω συνεργασία των δύο χωρών ως κινητήριο δύναμη του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Εχει «ανοίξει» πόλεμο με τον εθνικολαϊκιστή ηγέτη της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν, ο οποίος έχει πολλούς οπαδούς στην Ευρώπη (μεταξύ αυτών οι Ιταλοί κυβερνητικοί εταίροι). Ηταν αναμενόμενο, λοιπόν, ότι Σαλβίνι και Ντι Μάιο θα προκαλούσαν τον Μακρόν σε μια αντιπαράθεση που θα βοηθούσε και τις συμμαχικές τους δυνάμεις εντός Γαλλίας, αναγκάζοντας τον Γάλλο πρόεδρο να αντιδρά αμυνόμενος· αυτό τους εξυπηρετεί, επίσης, να δείχνουν και στο δικό τους ακροατήριο εντός Ιταλίας ότι δεν διστάζουν να συγκρουστούν με οποιονδήποτε ώστε να πετύχουν τους στόχους τους.


Τα χρόνια της ανέμελης διεύρυνσης και ενοποίησης συνέδεσαν τις ευρωπαϊκές χώρες με έναν άλυτο κόμπο, όπως αποδεικνύει το αδιέξοδο του Brexit. Η Ενωση, όμως, δεν προετοιμάστηκε για το ενδεχόμενο αυτός ο «ενοποιημένος» οργανισμός να προσβληθεί από κάποια ασθένεια, που δεν θα συναντούσε αντισώματα. Με τις πρώτες δυσκολίες, η άμεση αντίδραση των χωρών ήταν να επιστρέψουν στα παλιά τους σύνορα και να αναζητήσουν εσωτερικούς και εξωτερικούς συμμάχους, αλλά και εχθρούς. Οι εκλογές του Μαΐου θα δείξουν εάν οι Ευρωπαίοι έχουν τη θέληση να προχωρήσουν με την ενοποίηση και τη συνεργασία ή εάν θα υψώσουν τείχη μεταξύ τους δίχως να μπορούν να λύσουν τα προβλήματα της εποχής.

Δεν υπάρχουν σχόλια: