ΠΡΙΝ ΨΗΦΙΣΕΤΕ ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ...
Έχοντας ζήσει την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, έχω ιδιαίτερη συμπάθεια προς τους Έλληνες.
Αν ψηφίσουν κατά της πρότασης των πιστωτών στις 5 Ιουλίου, μπορεί να ζήσουν μια εκδοχή των όσων υπομείναμε.
Δεν υπάρχουν δυσαρεστημένες χώρες που να μοιάζουν μεταξύ τους και ούτε
καν δύο οικονομολόγοι δεν συμφωνούν, επομένως υπάρχουν αντικρουόμενες
θεωρίες για την ελληνική κατάρρευση, αλλά κι εκείνη της ΕΣΣΔ. Τα τελικά
αποτελέσματα, όμως, είναι τα ίδια και στις δύο περιπτώσεις: η αριστερή
κυβέρνηση της Ελλάδας αδυνατεί να πληρώσει για τις κοινωνικές
υποχρεώσεις της ή να παρέχει μια υποδομή εργασίας στους πολίτες της που
θα στερούνται την πρόσβαση σε εξωτερικούς πόρους.
Όπως θα είναι η Ελλάδα μετά από μια χρεοκοπία, έτσι ήταν η Σοβιετική
Ένωση κατά τη διάρκεια των ετών πριν από την κατάρρευσή της.
Η Ρωσία,
αμέσως μετά, δεν είχε πρόσβαση στις παγκόσμιες αγορές χρέους.
Φανταστείτε μια χώρα, η οικονομία της οποίας πέφτει κατακόρυφα (το 1990
συρρικνώθηκε κατά 5%) και δεν είναι σε θέση να δανειστεί. Η ΕΣΣΔ
προσπάθησε να λύσει το πρόβλημα με το να εκτυπώσει χρήμα και να
διατηρήσει το βιοτικό επίπεδο. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα, το συνολικό
ονομαστικό εισόδημα των πολιτών να υπερδιπλασιαστεί κατά το πρώτο
τρίμηνο του 1991. Την ίδια στιγμή, ο Γκορμπατσόφ προσπάθησε να ελέγξει
τις τιμές. Αυτό οδήγησε στο να εξαφανιστούν όλα τα προϊόντα από τα
ράφια. Υπήρξαν δελτία για βασικά είδη όπως τρόφιμα, σαπούνι, βότκα και
καπνό. Παράλληλα, υπήρξε η μαύρη αγορά, καθώς και ειδικά καταστήματα για
αλλοδαπούς που δέχονταν μόνο δολάρια.
Το 1991, η επίσημη συναλλαγματική
ισοτιμία ήταν 1,75 ρούβλια προς ένα δολάριο, αλλά στη μαύρη αγορά ένα
δολάρια ισοδυναμούσε με περίπου 30 ρούβλια.
Μια ήπια εκδοχή είναι δυνατή για την Ελλάδα, αν ψηφίσει «όχι»:
Η χώρα
δεν θα έχει αρκετά ευρώ και πιθανότατα θα αρχίσει να πληρώνει τους
δημόσιους υπαλλήλους με ένα παράλληλο νόμισμα που θα έχει πολύ μικρότερη
ονομαστική αξία. Είναι εύλογο ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα προσπαθήσει να ελέγξει
τις τιμές στα βασικά αγαθά, αλλά θα ξεπηδήσει αμέσως μία μαύρη αγορά
αγαθών και νομισμάτων.
Κάποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η οικονομία της ΕΣΣΔ ήταν κλειστή, ενώ
της Ελλάδας όχι. Ωστόσο, κάτι τέτοιο δεν είναι αλήθεια από τη στιγμή
που επιβλήθηκαν έλεγχοι κεφαλαίων. Από τη στιγμή που οι πολίτες μπορούν
να κάνουν αναλήψεις μόλις 60 ευρώ, δεν ζουν σε μια εντελώς ανοιχτή
οικονομία. Όταν η κυβέρνηση θα αφήσει μια ημέρα τους ανθρώπους χωρίς
χρήματα για να αγοράσουν τρόφιμα, τότε αυτοί που θα έχουν σαφές
πλεονέκτημα θα είναι αυτοί που έχουν μαζέψει τα χρήματά τους.
Από τη
στιγμή που οι Έλληνες θα αρχίσουν να πληρώνονται σε ένα παράλληλο
νόμισμα, αυτομάτως θα γίνουν πολίτες της ΕΣΣΔ του 1991.
Αν οι ηγέτες στην Ελλάδα δεν επιβάλλουν ελέγχους τιμών, τότε οι πολίτες
θα αντιμετωπίσουν το σοκ που βίωσαν οι Ρώσοι το 1992, όταν η κυβέρνηση
αποφάσισε να αφήσει ελεύθερες τις τιμές. Αυτή ήταν μια θαρραλέα,
φιλελεύθερη κίνηση για τους ηγέτες που μόλις είχαν αφήσει πίσω τους το
Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά αποδείχθηκε δύσκολο να διαταράξουν και το
αριστερό τους παρελθόν. Η εκτύπωση χρημάτων ήταν ακόμα ο μόνος τρόπος
για να χρηματοδοτήσουν το δημόσιο τομέα και δεν υπήρχε τίποτα άλλο στη
Ρωσία, εκτός από το δημόσιο τομέα.
Ο πληθωρισμός έφτασε το 2.600 τοις
εκατό εκείνη τη χρονιά.
Το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε 19% το 1992 και ο
αριθμός των αυτοκτονιών ανέβηκε στο 17%.
Τα εργοστάσια λειτουργούσαν με
ανταλλαγές προϊόντων, επειδή τα χρήματα δεν είχαν καμία αξία.
Οι
συνταξιούχοι έπαιρναν τη σύνταξή τους που και που, αλλά δεν μπορούσαν να
αγοράσουν τίποτα.
Οι ιατρικές υπηρεσίες εξακολούθησαν να είναι δωρεάν,
αλλά ελάχιστοι μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά τα φάρμακα που
χρειάζονταν.
Παράλληλα η τάξη των εγκληματιών μεγάλωνε:
Σε δύσκολους
οικονομικούς καιρούς, οι εκβιασμοί, η διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα
πάντα ανθούν. Πέρα από τις ρεμούλες και τις ληστείες, ο μόνος τρόπος
για να βγάλεις λεφτά ήταν να δουλεύεις στον ιδιωτικό τομέα –κατά
προτίμηση σε μια ξένη εταιρεία ή σε μια θυγατρική. Αυτό σήμαινε, στην
καλύτερη περίπτωση, ένας μισθός σε δολάρια ή άλλο «σκληρό» νόμισμα. Οι
μισθοί πληρώνονταν σε μετρητά. Ποιος νοιάζεται για τους φόρους όταν η
ζωή είναι τόσο δύσκολη;
Οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων στην Ελλάδα,
που ποτέ δεν ήταν πρόθυμοι φορολογούμενοι και οι οποίοι τώρα
αποφασιστικά αρνούνται τις πιστωτικές κάρτες, θα συμφωνήσουν μαζί μας
εδώ.
Και πάλι, η ταλαιπωρία των Ελλήνων θα είναι ηπιότερη λόγω του
τουρισμού. Αν οι τουρίστες συνεχίσουν να έρχονται –και θα συνεχίσουν- οι
Έλληνες θα έχουν μεγαλύτερη πρόσβαση σε «σκληρό» νόμισμα από ότι οι
άνθρωποι στη Μόσχα του 1992.
Επίσης η κυβέρνηση, αν και αριστερή, μπορεί
να αποφύγει κάποια από τα λάθη των Ρώσων αν δεν εκδώσει τεράστια δάνεια
σε ένα νέο νόμισμα, για τις επιχειρήσεις και τη γεωργία. Φοβάμαι, όμως,
ότι θα υποκύψει στον πειρασμό: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν θα
παραμονεύει πλέον και η λιτότητα θα έχει λίγους υποστηρικτές.
Το πρόγραμμα διάσωσης που σχεδιάστηκε από το Ταμείο ήταν σκληρό για
τους Έλληνες. Η κοινωνική υποδομή έχει φθαρεί, πολλοί άνθρωποι
αναγκάστηκαν να φύγουν από τη χώρα. Άλλοι κατέληξαν να είναι μακροχρόνια
άνεργοι και αδυνατούν να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες, άλλοι
έχασαν την ασφάλισή τους.
Ο Τσίπρας συνεχίζει να λέει στους ψηφοφόρους
τους ότι η ΕΕ δεν θα τολμήσει να διώξει την Ελλάδα.
Το 1991, ο Μπόρις
Γιέλτσιν είχε υποσχεθεί ότι η ΕΣΣΔ δεν θα καταρρεύσει.
Μην πλανάστε:
Με το «όχι» η Ελλάδα οδεύει εκτός ευρωζώνης και αμέσως
μετά εκτός ΕΕ. Έτσι, έρχονται κακές εποχές.
Τα καλά νέα είναι ότι αν
εμείς επιζήσαμε, θα επιζήσουν και οι Έλληνες. Οι άνθρωποι είναι
ελαστικοί και προσαρμοστικοί και μόλις τα πράγματα γίνονται πολύ άσχημα,
οι περισσότεροι αντιδρούν με τρόπους που ποτέ δεν θα περίμενες. Όπως
συνεχίζει να υποστηρίζει ο Τσίπρας, θα εξακολουθούν να έχουν την
υπερηφάνεια τους και το θάρρος τους. Μπορεί να αγωνίζεται για να
διατηρήσει την εξουσία του, αλλά είναι σωστό ότι προσπαθεί να κρατήσει
το ηθικό υψηλό. Εκείνοι που απελπίζονται δεν έχουν καμία πιθανότητα.
Ένα «ναι» θα σήμαινε κατά πάσα πιθανότητα μια νέα κυβέρνηση,
ενδεχομένως μία που θα είναι έτοιμη να κάνει σκληρές δεσμεύσεις και να
διαπραγματευτεί κάποια ελάφρυνση του χρέους σε αντάλλαγμα. Η ζωή θα
είναι σκληρή και πάλι, αλλά με την εξωτερική στήριξη, θα τα πάνε πολύ
καλύτερα από εμάς, 25 χρόνια πριν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου