Της Sarah Churchwell / The Guardian
(Καθηγήτριας Αμερικανικής Λογοτεχνίας στο βρετανικό Πανεπιστήμιο της East Anglia.)
«Δεν είμαι ένας από εκείνους που όταν εκφράζουν την άποψή τους περιορίζονται από τα υπάρχοντα στοιχεία», είχε πει ο Μαρκ Τουέιν. Αυτό θα μπορούσε να είναι ένα από τα συνθήματα της εποχής μας, καθώς η άποψη τείνει να υποκαταστήσει εξ ολοκλήρου τα στοιχεία, συμπεριλαμβανομένων και εκείνων των στοιχείων που συνέβαλαν στην εφεύρεση του ίδιου του δημοσιογραφικού σχολίου.
Τα σχόλια στις εφημερίδες υπήρξαν πνευματικό τέκνο ενός ανθρώπου, ο οποίος θα ένιωθε την ίδια απέχθεια με εκείνη που ένιωσε ο δρ Φρανκεστάιν βλέποντας το αποτρόπαιο δημιούργημά του.
Ο Χέρμπερτ Μπαγιάρ Σουόουπ (1882-1958) υπήρξε διάσημος δημοσιογράφος της εποχής του, όσο γνωστός είναι σήμερα ο Ρούπερτ Μέρντοχ, αν και απείρως πιο δημοφιλής και αξιοσέβαστος.
Αν και ξεχασμένος σήμερα, ο Σουόουπ ήταν πραγματικός διάττων αστέρας σε μια εποχή δημοσιογράφων-σταρ και ένας από τους Αμερικανούς με τη μεγαλύτερη επιρροή, που διατηρούσε στενές σχέσεις με προέδρους, βιομηχάνους και ηθοποιούς του κινηματογράφου. Ηταν ο μόνος δημοσιογράφος, παρών στην υπογραφή της Συνθήκης των Βερσαλλιών και ο πρώτος που τιμήθηκε με το δημοσιογραφικό Βραβείο Πούλιτζερ το 1917.
Ο Σουόουπ έχει μείνει στη μνήμη ως ο άνθρωπος, του οποίου τα οργιώδη πάρτι τη δεκαετία του 1920 προσέφεραν την έμπνευση στον Σκοτ Φιτζέραλντ για τις μυθιστορηματικές γιορτές του Μεγάλου Γκάτσμπι.
Το σημαντικότερο επίτευγμα του Σουόουπ ξεχάστηκε, όμως, από την ολοένα και πιο εφήμερη πολιτιστική μας ιστορία. Το 1920 προσελήφθη ως ο πρώτος διευθυντής της New York World. Οπως κάθε διευθυντής, ο Σουόουπ βρέθηκε αντιμέτωπος με το δίλημμα μεταξύ αξιόπιστου ρεπορτάζ και λαϊκών εντυπωσιακών θεμάτων, που συνεχίζει να απασχολεί τη σύγχρονη δημοσιογραφία.
Η ξερή απαρίθμηση γεγονότων έκανε τους αναγνώστες να πλήττουν, ενώ τα κραυγαλέα εντυπωσιακά θέματα «ταμπλόιντ» δημοσιογραφίας ήταν ανεύθυνα και στερημένα νοήματος. Αντίθετα, ο Σουόουπ επέλεξε μία φωτισμένη συμβιβαστική λύση για να αυξήσει την κυκλοφορία: τις απόψεις.
Εκτός από το να προσφέρει την επίσημη γραμμή της εφημερίδας για τα φλέγοντα ζητήματα της ημέρας στην υπάρχουσα σελίδα κύριων άρθρων του φύλλου, ο Σουόουπ είχε τη φαεινή ιδέα να αξιοποιήσει την απέναντι σελίδα, που μέχρι το 1921 φιλοξενούσε διάφορα ειδησάρια, αναγγελίες κηδειών, νεκρολογίες, βιβλιοκρισίες και διαφημίσεις, ως χώρο ελεύθερης έκφρασης δημοσιογράφων, με έμφαση στον σχολιασμό και την προοπτική εξέτασης των γεγονότων. Ο Σουόουπ εξήγησε την απόφασή του λέγοντας: «Σκέφτηκα ότι τίποτα δεν είναι πιο ενδιαφέρον από τις απόψεις, εφόσον οι απόψεις αυτές έχουν ενδιαφέρον. Αποφάσισα έτσι να τυπώσω απόψεις, αγνοώντας τα γεγονότα». Η σελίδα των σχολίων είχε γεννηθεί και η κυκλοφορία του New York World εκτινάχθηκε.
Η διάνοια του Σουόουπ και το όραμά του για τη σελίδα των σχολίων βρίσκεται, όμως, στη δήλωσή του ότι τα σχόλια έχουν ενδιαφέρον μόνο όταν το θέμα τους έχει ενδιαφέρον. Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν ταυτολογία, αλλά δεν είναι όπως αποδεικνύεται από τον πραγματικό καταιγισμό απόψεων που μας βομβαρδίζει καθημερινά. Είμαι βέβαιη επίσης ότι πολλοί που θα διαβάσουν τη στήλη αυτή θα με κατηγορήσουν για απουσία ενδιαφέροντος σε αυτή. Η ουσία της στήλης μου εντοπίζεται, όμως, στο ότι είναι βασισμένη σε στοιχεία.
Ο Σουόουπ χρησιμοποιούσε σχήμα λόγου όταν υποστήριζε ότι αγνοεί τα γεγονότα.Αυτό που καθιστά ενδιαφέρουσες τις απόψεις είναι ακριβώς η αντίληψη και η ερμηνεία των γεγονότων, που επιδεικνύει ο αρθρογράφος. Ο Σουόουπ περιέγραψε κάποτε τη δημοσιογραφία ως «ιερατική αποστολή», λέγοντας: «Αν κάθε παιδί μπορούσε να εκπαιδευθεί από τρυφερής ηλικίας να ενημερώνεται για τα γεγονότα και να χρησιμοποιεί τα στοιχεία, η πνευματική ενέργεια που καταναλίσκεται σήμερα θα ήταν πολύ λιγότερη».
H δημοσιογραφία της σελίδας σχολίων σήμερα είναι συχνά αντιδιαμετρικά αντίθετα σε πρακτικό, αλλά και ιδεολογικό επίπεδο με την παραπάνω θέση, αγνοώντας συχνά τα γεγονότα. Οι σύγχρονες απόψεις είναι συχνά συνώνυμες με την ιδεολογική προσήλωση, τη μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό, την επιβεβαίωση της κάθε ιδεοληψίας, της παραχάραξης των γεγονότων, της διαστρέβλωσης και της ξεδιάντροπης εφεύρεσής τους.
Ο Σουόουπ ουδέποτε διανοήθηκε ότι οι απόψεις θα μπορούσαν να είναι απαλλαγμένες από την υποχρέωση της αμεροληψίας και της ακρίβειας. «Η πρώτη υποχρέωση μιας εφημερίδας είναι η αξιοπιστία. Αν είναι αξιόπιστη, τότε ...
είναι επόμενο ότι θα είναι δίκαιη», είχε πει ο Σουόουπ.
Το ίδιο ισχύει και για τις απόψεις: αυτές πρέπει να έπονται των γεγονότων και όχι να προηγούνται αυτών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου