Πότε ξεκίνησε ο εμφύλιος; Με τα
Δεκεμβριανά, όπως θέλει η αριστερή βιβλιογραφία; Ή πολύ νωρίτερα, όταν ο
ΕΛΑΣ ξεκινάει τη συστηματική, φυσική εξόντωση όλων των αντιστασιακών
οργανώσεων που θα σταθούν εμπόδιο αργότερα στην τελική έφοδο για την
"εξουσία και τη λαοκρατία";
Αυτό ήταν ένα από τα ερωτήματα που έθεσαν
(και απάντησαν) οι Στάθης Καλύβας και Νίκος Μαραντζίδης στο πρώτο βιβλίο
που εξέδωσαν -μια μεγάλη εκδοτική επιτυχία- με τίτλο τα "Εμφύλια Πάθη".
Και, ναι, η απάντηση που δίνουν
είναι ότι ο εμφύλιος ξεκίνησε ουσιαστικά το '43, όταν ο ΕΛΑΣ προχωράει
στην εκκαθάριση όλων εκείνων των αντάρτικων οργανώσεων, όπως το τάγμα
του Ψαρού, που ενδεχομένως θα βρει μπροστά του το "λαϊκό κίνημα" στην
έφοδο για την εξουσία. Το συμπέρασμα για το ποιος ήταν ο τελικός στόχος
της αντίστασης του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ... δικό σας. (Η εγκαθίδρυση ενός
κομμουνιστικού καθεστώτος αλά Τσαουσέσκου, η απάντηση των δυο
ερευνητών).
Τώρα ήρθε η σειρά για το δεύτερο βιβλίο,
με δύο ακόμα ερωτήματα που οι δυο επιστήμονες απαντούν.
Δηλαδή, "Πώς
θυμάται το ΚΚΕ τον εμφύλιο" και "Ποιος ήταν ο ρόλος της ιδεολογίας στον
εμφύλιο Πόλεμο".
Δηλαδή, στο πρώτο ερώτημα, πώς διαβάζει ανάλογα με
τη συγκυρία το ΚΚΕ τον εμφύλιο. Και πώς από την εποχή του Ζαχαριάδη,
όπου η στρατηγική του ΕΛΑΣ χαρακτηρίζεται "λαθεμένη γραμμή... που μας
έφερε στην ήττα και στη συνθηκολόγηση της Βάρκιζας" (βλ. Εισήγηση
Ζαχαριάδη στην 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ, Αύγουστος 1951), περνάμε
στη διατύπωση περί "Εθνικής Αντίστασης" και στην αποσιώπηση της
εξέγερσης του Δημοκρατικού Στρατού (είναι, βλέπεις η εποχή του
Χρουτσώφ), για να επιστρέψει το κόμμα (σχετικά πρόσφατα) στην αποθέωση
του ανώτερου σταδίου της ταξικής πάλης του ΔΣΕ και στις εκδηλώσεις με
τίτλο "Τι κι αν έπεσε ο Γράμμος, εμείς θα νικήσουμε...". Ή, όπως γράφει ο
Δημ. Γόντικας, "ο εξορκισμός των εμφυλίων της ταξικής πάλης είναι το
σκιάχτρο της άρχουσας τάξης για την υποταγή του εργατικού και λαϊκού
κινήματος σε αιώνια σκλαβιά" (βλ. "Εμφύλια Πάθη", σελ. 63). Ζήτω ο
εμφύλιος δηλαδή...
Στο δεύτερο ερώτημα οι δύο πολιτικοί
επιστήμονες, που άνοιξαν νέα πεδία στην έρευνα του Εμφυλίου Πολέμου (και
κατηγορήθηκαν για όλες τις δυνατές κατηγορίες που διαθέτει το αριστερό
οπλοστάσιο...), προσπαθούν να εξακριβώσουν ποιο ρόλο έπαιξε η "ατομική
ιδεολογία" στην ένταξη είτε στον ΕΛΑΣ είτε σε δοσιλογικές
οργανώσεις. Και πόσο ρόλο έπαιξαν άλλοι παράγοντες, όπως τα συγγενικά
δίκτυα, οι τοπικές και οι εθνοτικές διαμάχες αλλά και τα οικονομικά
κίνητρα (δηλαδή η πείνα...). Με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα, όπως
αναφέρουν, "τους τουρκόφωνους πρόσφυγες της Μακεδονίας που εντάχθηκαν
αρχικά κυρίως στην αντιστασιακή οργάνωση ΠΑΟ και αργότερα, όταν
αυτή διαλύθηκε από τον ΕΛΑΣ, σε διάφορους δοσιλογικούς σχηματισμούς".
Εξίσου χαρακτηριστική και η ένταξη στη μια ή στην άλλη παράταξη, των
Μικρασιατών προσφύγων, σε μόνιμη σύγκρουση με τους σλαβόφωνους κατοίκους
της Μακεδονίας. Όταν οι καταπιεσμένοι από το μεταξικό κράτος
σλαβόφωνοι υποδέχονται με ανοιχτές αγκαλιές τους Ιταλούς κατακτητές
(στην Καστοριά π.χ.), οι πρόσφυγες, (βενιζελικοί συν τοις άλλοις)
εντάσσονται μαζικά στον ΕΛΑΣ. Όταν μετά την απελευθέρωση, το ελληνικό
κράτος τιμωρεί τους σλαβόφωνους για τον δοσιλογισμό τους, αυτοί
προσχωρούν στον Δημοκρατικό Στρατό, και οι πρόσφυγες απο την πλευρά τους
εγκαταλείπουν έτσι μαζικά το ΚΚΕ. "Εκεί βρίσκεται", σημειώνουν οι δύο
επιστήμονες, "η βάση της μεγάλης μεταστροφής της Μακεδονίας
από προπύργιο του βενιζελισμού στον Μεσοπόλεμο, σε προπύργιο της δεξιάς
μεταπολεμικά". (Τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα απ' όσο δείχνουν).
Και έτσι ερχόμαστε στο σήμερα:
Στην
εξαιρετική μελέτη τους για τον ρόλο της ιδεολογίας στην ένταξη στις
διάφορες οργανώσεις στην διάρκεια του εμφυλίου, οι Στ. Καλύβας και Ν.
Μαραντζίδης κάνουν ιδιαίτερη μνεία σε δύο εμβληματικά κείμενα.
Στο
κείμενο του Δημ. Γληνού "Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ" και στον λόγο του
Άρη Βελουχιώτη στην απελευθερωμένη Λαμία.
Το συμπέρασμα των δύο
συγγραφέων τού "Εμφύλια Πάθη, 2 νέες ερωτήσεις και απαντήσεις για τον
εμφύλιο", είναι πως και στα δύο κείμενα είναι σαφής "μια αντίληψη της
αντίστασης που είναι σύμφυτη με τον εμφύλιο διχασμό, αφού θεωρούν πως η
αντίσταση ολοκληρώνεται μόνο με την εγκαθίδρυση λαοκρατικής εξουσίας
στην απελευθερωμένη Ελλάδα". Και όποιος διαφωνεί είναι προδότης. (Σας
θυμίζει κάτι;).
Εκείνο που κάνει ακόμα μεγαλύτερη
εντύπωση είναι το πώς αντιμετωπίζουν Γληνός και Βελουχιώτης τους
"διαφωνούντες".
Για τον Γληνό οι "εχθροί του ελληνισμού" είναι κατ'
αρχήν οι ξένοι κατακτητές, οι συνεργάτες των κατακτητών (μέχρι εδώ, οκ)
και ακολουθούν αυτοί που τηρούν στάση αναμονής μέχρι την απελευθέρωση
(άντε, μέσα και αυτοί). Ο 4ος κύκλος των εχθρών του ελληνισμού είναι
όμως αυτοί που αρνούνται απλά να συνταχθούν με το ΕΑΜ. (Ώπα...).
Γράφει ο Γληνός: "Ποια κόμματα και ποιοι
πολιτικοί αρχηγοί μπορεί να μην είναι σύμφωνοι με την ανάγκη και τους
σκοπούς του εθνικού απελευθερωτικού αγώνα (σ.σ.: με το ΕΑΜ δηλαδή...).
Οι προδότες και οι φασίστες μόνο..." (Μη μου πείτε ότι δεν σας θυμίζει
κάτι από την πρόσφατη ρητορική των διαδόχων;...).
Στο ίδιο μοτίβο και ο Άρης Βελουχιώτης
στην ομιλία του οποίου, όπως γράφουν οι Καλύβας και Μαραντζίδης, έρχεται
και επανέρχεται η "διαχρονική φιγούρα του ντόπιου προδότη και της
προδοσίας". (Όχι, ακόμα η τρόικα εσωτερικού δεν έχει εφευρεθεί...). Ο
Βελουχιώτης εξηγεί λοιπόν ότι ο ΕΛΑΣ στράφηκε εναντίον των άλλων
αντιστασιακών οργανώσεων γιατί στην πραγματικότητα ήταν όλοι τους
"συνεργαζόμενοι με τους κατακτητές". Ε, αφού δεν ήταν με τον ΕΛΑΣ,
προφανώς προδότες ήταν... Γερμανοτσολιάδες.
Και επειδή η κατάσταση είναι
κρίσιμη, ή εμείς ή αυτοί...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου