Μπορεί να ξεπεράστηκε τελικά η κρίση στις ΗΠΑ, που ανάγκασε προσωρινά
το κράτος «να κατεβάσει ρολά», όμως και με αυτήν επιταχύνεται μια τάση
που εκδηλώνεται εδώ και τουλάχιστον μία πενταετία: απομακρυνόμαστε από
έναν κόσμο που είχε επίκεντρο την Ουάσιγκτον, οδεύοντας προς ένα νέο
λιγότερο «αμερικανικό» παγκόσμιο σύστημα.
Την άποψη αυτή εκφράζει ένα κύριο άρθρο, προερχόμενο από το εθνικό
πρακτορείο ειδήσεων της Κίνας, το Xinhua, στο οποίο εκφράζεται η
επιθυμία για έναν «απο-αμερικανοποιημένο» κόσμο, που δεν θα εξαρτάται
πλέον από το δολάριο, ούτε και από «την εντεινόμενη εσωτερική πολιτική
αναταραχή στις ΗΠΑ…».
Το άρθρο έπεται εκείνου του Βλαντιμίρ Πούτιν, που
δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα The New York Times, με το οποίο ο πρόεδρος
της Ρωσίας κατέκρινε την «αμερικανική τάση να θεωρούν οι ΗΠΑ τον εαυτό
τους ως ένα ιδιαίτερο, αναντικατάστατο έθνος…». «Είναι εξαιρετικά
επικίνδυνο», καταλήγει ο Πούτιν, «να ενθαρρύνεται ένας λαός να θεωρεί
εαυτόν ιδιαίτερο, όποια και αν είναι τα κίνητρα…».
Το γεγονός ότι οι δύο αυτές κριτικές προέρχονται από τους ιστορικούς
εχθρούς των ΗΠΑ δεν πρέπει να αποτελέσει δικαιολογία για να τις
αγνοήσουμε. Οντως, αυτές οι παρατηρήσεις έχουν πολιτικό κίνητρο και
απευθύνονται τόσο στα εγχώρια όσο και στο διεθνές ακροατήριο, που
επιδοκιμάζουν οποιονδήποτε υψώνει ανάστημα στους μεγάλους, κακούς
Αμερικανούς. Ομως, ακόμη κι ένας αντίπαλος μπορεί να κάνει ορθές
παρατηρήσεις και το μήνυμα ήταν το ίδιο και στις δύο περιπτώσεις: μπορεί
οι ΗΠΑ να είναι μια ισχυρή χώρα που ελέγχει το πρώτο αποθεματικό
νόμισμα της υφηλίου, μπορεί να έχει τον ισχυρότερο στρατό στον κόσμο,
αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι η ηγέτιδα δύναμη, ο «χωροφύλακας» του
πλανήτη ή οτιδήποτε άλλο εκτός από πρώτη ανάμεσα σε ίσους, και αυτό…
στην καλύτερη των περιπτώσεων!
Αν πρόκειται να βγει κάτι καλό απ’ όλα αυτά για τις ΗΠΑ, είναι ότι θα
κάνουν ένα βήμα μπροστά για την κατάρριψη ενός ξεπερασμένου μύθου.
Η
χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 κατέστησε σαφές στον υπόλοιπο κόσμο ότι
οι ΗΠΑ δεν είχαν το μαγικό ραβδί για να ελέγχουν τους μηχανισμούς της
χρηματοπιστωτικής αγοράς και του καπιταλισμού. Για ένα μικρό διάστημα,
έως ότου βυθιστεί και η ίδια στο χάος το 2010, η Ευρωπαϊκή Ενωση βρέθηκε
στην προνομιούχο θέση να μπορεί να κρυφογελάει με τα παθήματα των ΗΠΑ
και τους «έρωτες» των Αμερικανών με τα παράγωγα προϊόντα και τα
τιτλοποιημένα στεγαστικά δάνεια. Και ήταν τότε που εμφανίστηκαν ως διά
μαγείας και πάλι οι ΗΠΑ, να δίνουν συμβουλές που ήταν αποτέλεσμα
«χρηματοπιστωτικών αλχημειών», με τη χώρα να αποδεικνύεται στο τέλος
εξίσου ευάλωτη στους κερδοσκόπους και στις αποτυχίες του συστήματος.
Το γεγονός ότι ο αναδυόμενος κόσμος βγήκε από την κρίση του 2008 σε πολύ
καλύτερη κατάσταση από τον ανεπτυγμένο, αποτέλεσε ακόμη ένα πλήγμα για
τον εγωκεντρισμό της Ουάσιγκτον. Και όσο ένιωθαν να έχουν δυνάμεις, οι
αναπτυσσόμενες χώρες άρχισαν να επικρίνουν τις ΗΠΑ, με την πολιτική τους
των χαμηλών επιτοκίων και την προσπάθειά τους να τονώσουν την οικονομία
τους. Το 2010, ο πρόεδρος Ομπάμα επικρίθηκε από τους Κινέζους που
παρότρυναν τις ΗΠΑ «να αναλάβουν τις υποχρεώσεις τους και τις ευθύνες
τους ως χώρα που εκδίδει ένα σημαντικό νόμισμα και να δουν τι θα κάνουν
με τις μακροοικονομικές πολιτικές τους». Η καγκελάριος Μέρκελ φέρθηκε
πιο διπλωματικά, αλλά αντιτάχθηκε στα καλέσματα των ΗΠΑ για λιγότερη
λιτότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου