Η παρουσία στην Αθήνα του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Λαβρόφ,
θέτει για ακόμη μια φορά σε πρώτο πλάνο τη δυναμική των διμερών σχέσεων
Ελλάδας-Ρωσίας.
Από το τέλος του Ψυχρού Πολέμου μέχρι και σήμερα η
ακραία αισιοδοξία για Ειδική Σχέση μεταξύ των δύο χωρών εναλλάσσεται με
την ακραία απαισιοδοξία και τις διαπιστώσεις για ρήγμα...
Παρόμοιους κλυδωνισμούς και εναλλαγές δεν είχε γνωρίσει η διμερής σχέση
ούτε την εποχή του Ψυχρού Πολέμου και μάλιστα μετά το 1974 βρισκόταν σε
σταθερή πορεία βελτίωσης.
Σήμερα η καρδιά του προβλήματος είναι η
πρωτοφανής στα ιστορικά χρονικά ρευστότητα των σχέσεων Ουάσιγκτον -
Μόσχας πολύ πιο ασταθής και απρόβλεπτη από το ξεκάθαρο και στατικό τοπίο
της διμερούς αντιπαράθεσης ΗΠΑ-ΕΣΣΔ.
Συντηρητική από παράδοση η
σοβιετική διπλωματία ουδέποτε αμφισβήτησε την διαχωριστική γραμμή της
Γιάλτας, ουδέποτε επεδίωξε να ωθήσει χώρα του ΝΑΤΟ σε ανατροπή
συμμαχιών, απλά εκμεταλλευόταν στο έπακρον τις όποιες δυνατότητες
βελτίωσης στο δεδομένο πλαίσιο.
Μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ το 1991 η
σύγχυση κυριάρχησε: Σε Ειδική Σχέση με το ΝΑΤΟ η Ρωσία βρέθηκε σε
μετωπική σύγκρουση με τις ΗΠΑ για την πρώην ΕΣΣΔ και για τη μεταφορά
ενέργειας από την Κεντρική Ασία και τον Καύκασο στη διεθνή αγορά. Ετσι
τα όποια βήματα αναβάθμισης της διμερούς σχέσης Αθήνας-Μόσχας
αποδείχθηκαν για την ελληνική πλευρά μια επιλογή υψηλού κόστους και
κινδύνου, καθώς εγγραφόταν σε μια αντιπαράθεση πιο απρόβλεπτη από την
ψυχροπολεμική αντιπαλότητα.
Σήμερα το τοπίο φαίνεται να αλλάζει:
Είναι αδύνατο να φαντασθούμε ότι η εντυπωσιακή προσέγγιση ΗΠΑ και
Ρωσίας στη Συρία και στο Ιράν που αυτονόητα αφορά την Ευρύτερη Μέση
Ανατολή δεν θα οδηγήσει στην με τον ένα ή τον άλλο τρόπο υπέρβαση της
αντιπαλότητας στη μεταφορά ενέργειας, αλλά και σε μια αποδεκτή από την
Ουάσιγκτον επιρροή και παρουσία της Μόσχας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Μέσα στην παραπάνω προοπτική υπάρχει ο ορίζοντας της ολόπλευρης
ανάπτυξης των σχέσεων Αθήνας-Μόσχας ως κίνηση συμπληρωματική των βασικών
ευρωατλαντικών επιλογών της Αθήνας και σε καμιά περίπτωση ως
εναλλακτικής στρατηγικής επιλογής ή ανατροπής συμμαχιών.
Από τη
σύσταση του ελληνικού κράτους μέχρι και σήμερα η Αθήνα πλήρωνε υψηλό
κόστος πρώτα από την αντιπαράθεση Βρετανίας-Ρωσίας και στη συνέχεια
ΗΠΑ-ΕΣΣΔ και Ρωσίας:
Ρεαλισμό ως προς τα
όρια των δυνατοτήτων της Ελλάδας να αναπτύξει τις σχέσεις της με τη
Ρωσία χωρίς να δυσαρεστηθεί η κυρίαρχη θαλάσσια δύναμη -τότε η Βρετανία
σήμερα οι ΗΠΑ- επέδειξαν άλλωστε δύο προσωπικότητες που για
διαφορετικούς λόγους είχαν στενούς δεσμούς με την ρωσική πλευρά:
Ο Ιωάννης Καποδίστριας πρώην υπουργός Εξωτερικών του τσάρου, ως
κυβερνήτης της Ελλάδας κράτησε αποστάσεις από τη χώρα που υπηρέτησε
πιστά.
Ο Νίκος Ζαχαριάδης γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, διατύπωσε
μετά την επιστροφή του στην Αθήνα το 1945 τη Θεωρία των Δύο Πόλων, την
αναγκαία δηλαδή ισορροπία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής ανάμεσα στο
Λονδίνο και τη Μόσχα.
Η βελτίωση στις διμερείς σχέσεις δύο
μεγάλων δυνάμεων νοείται μόνον ως συνολική, θυμίζει την πορεία ενός
ποδηλάτη που αν σταματήσει θα πέσει. Είναι θέμα χρόνου η προσέγγιση
Λαβρόφ-Κέρι για Συρία-Ιράν να αγγίξει την πρώην ΕΣΣΔ και τη μεταφορά
ενέργειας. Συνεπώς με προσεκτικά βήματα και με κατάλληλη προετοιμασία η
Αθήνα μπορεί να επενδύσει σε μια ολόπλευρη εμβάθυνση των σχέσεων με τη
Μόσχα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου